ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ

Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ

 

Ἅγιο καί φοβερό εἶναι τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύφθηκε στόν Μωῦσῆ στό ὅρος Χωρήβ μέσα ἀπό τήν καιομένη βάτο. Τό ὄνομα αὐτό στήν Παλαιά Διαθήκη δέν μποροῦσε κανείς νά τό προφέρει. Ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς τῶν Ἰουδαίων μόνο μιά φορά τό χρόνο τό πρόφερε μέσα στά Ἅγια τῶν Ἁγίων σκυμμένος μπρός στό Θυσιαστήριο κρατώντας στά χέρια τοῦ τό θυμιασμένο ζῶο, ἐνῶ οἱ ἄλλοι ἱερεῖς, ἦταν παρατεταγμένοι ἡμικυκλικά ἔξω ἀπό τόν ναό καί ἐνῶ ἠχοῦσαν οἱ σάλπιγγες γιά νά μήν ἀκούσει ὁ λαός τό ὑπερύμνητο καί τρομερό ὄνομα τοῦ Θεοῦ.

Ἅγιο καί λατρευτό εἶναι τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ. Στό ἄκουσμά του τρέμουν οἱ δαίμονες, χαίρουν οἱ Ἄγγελοι. Τό ὄνομα αὐτό ἀποκαλύφθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό διά τοῦ Ἀρχαγγέλου πρῶτα στήν Παναγία κι ἔπειτα στόν ἅγιο Ἰωσήφ. Τό ὄνομα Ἰησοῦς, πού σημαίνει Σωτήρας, ἔλαβε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τήν ἡμέρα τῆς περιτομῆς Του καί τό κληρονόμησε μέ τήν προσφορά τοῦ αἵματός Του, πού ἦταν ἐγγυητική ἀπόδειξη τῆς Θυσίας τοῦ Ἑαυτοῦ Του.

Ἅγιο, καί σεβαστό καί τό ὄνομα τῆς Μαρίας. Μαρία «ὄνομα» γλυκό, γεμᾶτο ἔλπιδα, πού σκορπίζει στήν καρδιά καί ρίχνει θεία ἀχτίδα. Μαρία, δέν εὑρίσκεται λέξη καμία πού νά ἔχει στόν ἦχο της τόση ἁρμονία.

Τό ὄνομα Μαρία, πού εὑρίσκεται στό στόμα ὅλων τῶν καλῶν χριστιανῶν θά μελετήσουμε μέ πίστη, εὐλάβεια καί ἄγαπη γιά νά ἀποσπάσουμε θησαυρούς χάριτος καί τήν εὐλογία τοῦ Υἱοῦ τῆς Δεσποίνης καί Ἀειπάρθενου Μαρίας.

Ὅλοι ἔχομε ἕνα ὄνομα, μέ αὐτό μᾶς φωνάζουν, μέ αὐτό διακρινόμαστε ἀπό τούς ἄλλους. Δέν εἶναι τυχαῖο, πού μᾶς τό ἔχουν δώσει. Ἐκφράζει μιά ἔννοια συγγενείας, ἐγκλείει μιά ἐλπίδα, ὑπενθυμίζει ἕνα πρόγραμμα ζωῆς.

Ὁ Ἴδιος ὁ Θεός ἐνέπνευσε τόν Ἰωακείμ καί τήν Ἄννα νά ὀνομάσουν τό παιδί τους Μαρία. Ἄν ὁ Θεός καθώρισε στόν Ζαχαρία τό ὄνομα τοῦ παιδιοῦ, πού θά ἦταν πρόδρομος στόν Μεσοἱα, γιατί νά μήν καθορίση τό ὄνομα Ἐκείνης πού θά ἦταν μητέρα Του;

Κατά εὐσεβή ἑρμηνεία τό ὄνομα ΜΑΡΙΑ ἔχει πέντε γράμματα. Κάθε γράμμα εἶναι ἀρκτικό τοῦ ὀνόματος μιᾶς μεγάλης γυναίκας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης:

Στό Μ ἀντιστοιχεῖ στήν Μαριάμ  ἀδελφή τοῦ Μωυσέως.

    » Α ἀντιστοιχεῖ στήν Ἀβιγαία γυναίκα τό Νάβαλ.

     » Ρ ἀντιστοιχεῖ στήν Ραχήλ γυναίκα –τοῦ Ἰακώβ.

     » Ἰ ἀντιστοιχεῖ στήν Ἰουδίθ εὐσεβη χήρα.

     » Α ἀντιστοιχεῖ στήν  Ἄννα γυναίκα τό Ἔλκανᾶ

Αὐτό θέλει νά πεῖ ὅτι ὅσες ἀρετές καί χάρες εἶχαν ξεχωριστά οἱ θαυμαστές ἐκεῖνες, ἡ θεόπαις Μαρία τίς περιέβαλε στό πρόσωπό της.

Ἡ Μαρία ἀδελφή τοῦ Μωυσέως ἦταν ξακουστή γιά τά προφητικά της χαρίσματα κι ἡ ἀειπαρθένος Μαρία κηρύττεται προφήτις μέ τόν ἀσπασμό στήν Ἐλισάβετ: «Ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί μέ πᾶσαι αἱ γενεαί».

Ἡ Ἀβιγαία γυναίκα τοῦ Νάβαλ δοξάσθηκε γιά τήν βαθειά της ταπείνωση καί ἡ Παρθένος Μαρία μεγαλύνθηκε μέ τό: Ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπί τήν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ».

Ἡ Ραχήλ ἡ γυναίκα τοῦ Ἰακώβ ἦταν περίφημη γιά τήν ὀμορφιά της καί ἡ Παναγία εἶναι ἡ «κεχαριτωμένη», ὅπως θά τήν ἀποκαλέσει ὁ ἄγγελος.

Ἡ Ἰουδίθ ἔγινε πασίγνωστη γιά τήν ἀνδρεία της, ἐφόνευσε τόν τύραννο Ὀλοφέρνη καί ἡ Παρθένος ἐφόνευσε τόν Ὀλοφέρνη διάβολο καί «ἐποίησε εἰς αὐτήν μεγαλεῖα ὁ Δυνατός».

Ἡ Ἄννα, γυναῖκα τοῦ Ἐλκανᾶ, εἶχε νά καυχηθεῖ ὅτι ἄν καί στεῖρα ἔφερε στόν κόσμο τόν Σαμουήλ καί ἡ Μαρία νά καυχηθεῖ ὅτι ἄν καί Παρθένος ἐγέννησε τόν Ἐμμανουήλ, τόν Λόγο τοῦ Πατρός. 

Οἱ ὑμνογράφοι κι οἱ ποιητές ἁμιλλῶνται ποιός θά Τῆς εὕρει τίς ποιητικώτερες ἐκφράσεις καί τά καλύτερα ὀνόματα. Ἔτσι ὠνόμασαν τήν Παρθένο «Κρῖνον εὔοσμον», γιατί δέν ἔχασε ποτέ τήν εὐωδία της ἄν καί βλάστησε ἀνάμεσα στά ἀγκάθια. «Πηγήν ἀκένωτον», γιατί μέ τά ρεῖθρα της πότισε ὅλους τούς πιστούς. «Ἄστρον φαεινόν», γιατί ὠδηγησε καί ὁδηγεῖ κάθε πλανεμένο στό ἀχείμαστο λιμάνι τῆς ζωῆς. «Οὐρανόν πολύφωτον», γιατί ἔδωσε τόν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης. «Ἄρουραν βλαστάνουσαν εὐφορίαν οἰκτιρμῶν» καί «τράπεζαν βαστάζουσαν εὐθυμίαν ἱλασμῶν», τήν ὠνόμασαν: Ἥλιον, Ὅρος, Κυπάρισσον, Γέφυρα κ.ἄ.

Στό εὐλογημένο ὄνομα τῆς Παρθένου Μαρίας πολλοί Διδάσκαλοι, καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εὑρηκαν θαυμαστές ἔννοιες καί σάν μιά ἱστορία τῆς ἀποστολῆς Της καί μιά σύνοψη τῶν ἀρετῶν Της. Ἄν καί ἡ ἐτυμολογία τῆς λέξεως Μαρία παραμένει ἄγνωστη καί ἀβέβαιη, ἐντούτοις πολλοί ὑποστηριζουν ὅτι ἡ λέξη Μαρία στά Ἑβραῖκά σημαίνει θάλασσα πικρίας, ἄλλοι ὅτι σημαίνει Δέσποινα κι ἄλλοι ἀστέρι τῆς θαλάσσης. Ἐπάνω ἀπό ἑξήντα ἑρμηνεῖες ἔδωσαν στό ὄνομα αὐτό. Αὐτό δεικνύει τήν ἀγάπη καί τό ἐνδιαφέρον γιά τό ἅγιο κι εὐλογημένο ὄνομα Μαρία.

Σεῖς ὅλοι, ὅποιοι καί νά εἶσθε πού εὑρισκεσθε στό σημερινό αἰώνα καί βαδίζετε σκυμμένοι στή γῆ, σεῖς πού βλέπετε γύρω σας θύελλες καί τρικυμίες, μή ἀποστρέφετε, σᾶς ἱκετεύω, τά μάτια σας ἀπό τήν πανύμνητη Μητέρα τοῦ Κυρίου. Ἄν θέλετε νά μή καταποντισθῆτε ἀπό τά ἄγρια κύματα, ἄν ὁ ἄνεμος τῶν πειρασμῶν σηκώνεται ἐνάντιόν σας, ἄν βλέπετε ὅτι θά πέσετε ἐπάνω στά βράχια τῶν συμφορῶν, ἐπικαλεσθεῖτε τήν μεσιτεία τῆς Παρθένου Μαρίας στόν «δυνάμενο σώζειν». Ἄν αἰσθάνεσθε τά κύματα τῆς ὑπερηφάνειας, τοῦ φθόνου, τῆς κενοδοξίας νά σᾶς κτυποῦν, ὑψώσετε τά μάτια σας σ’ Ἐκείνη πού δέχθηκε τήν ρομφαία τοῦ ἀτιμωτικοῦ θανάτου τοῦ Υἱοῦ καί Θεοῦ Της. Ἄν ἡ ὀργή, ἡ φιλαργυρία, ἡ ἀσέλγεια ζητοῦν νά καταποντήσουν τό σκάφος τῆς ψυχῆς σας ὑψώσατε τό βλέμμα, ὅπως οἱ Μαθητές καί φωνάξτε στόν Κύριο «Κύριε, σῶσε με». Ἄν πιέζεσθε ἀπό τό βάρος τῶν σφαλμάτων σας καί αἰσθάνεσθε ταραγμένη τή συνείδηση ἀπό τύψεις καί τρέμετε τήν κρίση τοῦ Θεοῦ καί βλέπετε ὅτι κινδυνεύετε νά ριφθῆτε στήν ἄβυσσο τῆς ἀπελπισίας, μή σᾶς καταβάλει ἀπόγνωση, ὑπάρχει διόρθωση.

Ὅπως μέ τή βοήθεια τοῦ πολικοῦ ἀστέρα οἱ ταξειδιῶτες φθάνουν σέ ἀσφαλισμένο λιμάνι, ἔτσι καί οἱ χριστιανοί πού ἀτενίζουν τήν Παναγία θά φθάσουν στό λιμάνι τῆς σωτηρίας.

ΙΙ

Ὑπάρχουν ὀνόματα τά ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι θεωροῦν ὅτι ἔχον ἰδιαίτερη δύναμη. Μόλις τά προφέρει κανείς πιστεύουν ὅτι μπορεῖ νά ἀνοίξει κλεισμένη πόρτα, νά ἀπομακρύνουν ἐπικείμενη συμφορά, νά θεραπεύσουν ἄρρωστους κ.ἄ. Ἀλλά ὅλα αὐτά εἶναι φανταστικά καί ἀπάτη. Δέν εἶναι τό ἴδιο ὅμως Ἐκεῖνο γιά τό ὄνομα τῆς Μαρίας. Ἀπό τό ὕψος τῆς θυσίας Του ὁ Κύριος μᾶς ἐχάρισε καί τήν Μητέρα Του μέ τόν τελευταῖο διάλογο πού εἶχε στήν ἐπίγεια ζωή Του μέ τήν Μητέρα Του καί τόν Μαθητή Του «Ἰδού ὁ υἱός σου» «Ἰδού ἡ Μήτηρ σου». Ἡ πείρα αἰώνων ἀπόδειξε ὅτι ὅποιος προφέρει μέ πίστη κι εὐλάβεια τό ὄνομα τῆς Μαρίας εἶναι βέβαιον ὅτι ἔχει πάντα τήν προστασία καί τήν ἐνίσχυση τῆς Παναγίας Μητέρας τοῦ Κυρίου καί Μητέρας τῶν πιστῶν. Ἔτσι τό ὄνομα τῆς Μαρίας εἶναι ὅπλο πανίσχυρο ἐνάντιον τοῦ διαβόλου, τοῦ κόσμου καί τῶν παθῶν μας.

α) Ὁ διάβολος εἶναι ὁ αἰώνιος ἔχθρός μας. Διαρκῶς μᾶς διαβάλλει. Προσπαθεῖ ἀκατάπαυστα νά μᾶς παρασύρει στό κακό καί νά μᾶς ἔχει ἐχθρούς τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Πέτρος μᾶς εἰδοποιεῖ, ὅτι σάν ἄγριο λεοντάρι τριγυρνᾶ γιά νά δεῖ ποιόν μπορεῖ νά καταβροχθίσει. Ὡστόσο ἡ Παρθένος Μαρία γέννησε Ἐκεῖνο πού τοῦ συνέτριψε τήν κεφαλή καί τοῦ ἀφήρεσε τήν δύναμη νά νεκρώσει τούς ἀνθρώπους, πού εἶναι τέκνα της. Παραστατικά ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης σχολιάζει αὐτήν τήν πάλη ἀνάμεσα στήν Παρθένο Μαρία καί στόν Διάβολο στό ια΄ κεφάλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὁ διάβολος ἔκτοτε δέν μπορεῖ νά ἀκούσει τό ὄνομα τῆς Μαρίας. Ἡ Παρθένος Μαρία στάθηκε ἡ τιμωρός του.

β) Τ ά π ά θ η, θλιβερή κληρονομιά ἀπό τούς προπάτορες, προαιώνιος ἐχθρός κάθε ἀνθρώπου, ἠρεμοῦν μέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τῆς Παναγίας. Προφέροντας τή λέξι Μαρία, τό πνεῦμα ἀποκτᾶ γαλήνη, τό λογικό διαύγεια, ἡ καρδιά ἠρεμία. Μέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τῆς Παναγίας ἐπιζητοῦμε ἡ ψυχική Της γαλήνη, ἡ καλωσύνη Της, ἡ ἀγάπη Της καί γενικά ὅλες οἱ ἀρετές Της νά γίνουν καί δικές μας ἀρετές.

Ἕνας εὐσεβής τῆς Παναγίας συνήθιζε κάθε τόσο νά ἐπαναλαμβάνει: «Παναγιά μου, Παναγιά μου, Παναγιά μου. Ἕνας φίλος του ἀκούγοντας τόν, τό ρώτησε: «Γιατί ἐπικαλεῖσαι τόσο συχνά τήν Παναγία;» «Γιά νά συλλέξω, ἀπήντησε ἐκεῖνος μέ γλυκειά ἔκφραση, τούς καρπούς τοῦ γλυκοῦ ὀνόματος τῆς Παναγίας. Ὅταν προφέρω αὐτή τή λέξη, ὅλα τά ἀρώματα ἑνώνονται γύρω μου γιά νά ἀρωματίσουν τόν ἀέρα ἐνῶ μιά δύναμις, πού δέν ξέρω νά τήν περιγράψω γεμίζει τήν ψυχή μου. Ἔτσι ξεχνῶ τήν κούρασή μου, τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, τίς ἀπογοήτευσεις μου. Ἄν μποροῦσα δέ θά σταματοῦσα ποτέ ἀπό τό νά ἐπαναλαμάνω τό εὐλογημένο αὐτό ὄνομα: Παναγία.

Ἡ ἱστορία, ἡ πείρα, ἡ ζωή μαρτυροῦν καί ἐπαναλαμβάνουν ὅτι ὅσοι ἐπικαλοῦνται μέ εὐσέβεια καί πίστη τό ὄνομα τῆς Παρθένου Μαρίας ἀναπαύονται ψυχικά, παρηγοροῦνται πνευματικά κι ἐνθαρρύνονται στόν ἀγώνα τῆς ζωῆς. Τήν ἀλήθεια αὐτή ἐπιβεβαιώνουν τά ἀπειράριθμα ἀναθήματα, πού ἡ εὐλάβεια τῶν πιστῶν ἔχει προσφέρει σέ τόσα εἰκονίσματα τῆς Παναγίας. Σέ κάθε ἐκκληοἱα καί ἐξωκκλήσι εὑρίσκεται καί μια εἰκόνα τῆς Παναγίας μέ ἀφιερώματα καί ἀναμνηστικά. Ὅλα αὐτά εἶναι ἔνδειξη τῶν χαρίτων, πού λαμάνουν οἱ πιστοί μέ τήν ἐπίκληση τῆς Παναγίας.

Τό ὀρφανό ἐπικαλεῖται τήν Παναγία καί αἰσθάνεται ἀνακούφιση γιατί στό πρόσωπό της εὑρίσκει τήν μητέρα. Ὁ ἄρρωστος, στό κρεβάτι τοῦ πόνου του, φωνάζει τήν Παναγία καί οἱ πόνοι του φαίνονται ὑποφερτοί, γιατί εὑρίσκει τόν ἰατρό. Ὁ θλιμμένος προστρέχει στήν Παναγία καί ἡ θλίψη του μεταβάλλεται σέ χαρά, γιατί εὑρίσκει τήν παρηγοριά του. Ὁ ἁμαρτωλός ὑψώνει τό βλέμμα του μετανοημένος στήν Παναγιά καί αἰσθάνεται τή γαλήνη τῆς ψυχῆς του, γιατί ἀπομακρύνεται ἀπό τήν ἁμαρτία.

Τό ὄνομα τῆς Μαρίας μᾶς ἀνοίγει τό δρόμο πρός τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ Ἐκκλησία τελειώνει πολλές δεήσεις της μέ τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τῆς Παναγίας: «Τῆς Παναγίας ἀχράντου δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπάρθενου Μαρίας».

Πολλοί ἅγιοι εἶχαν τή συνήθεια συχνά κατά τό διάστημα τῆς ἡμερας νά ἐπαναλαμάνουν τό ὄνομα τῆς Παναγίας. Τό πρωί, τό βράδυ, στήν ὥρα τῆς ἐργασίας καί τήν ὥρα τῆς ἀναπαύσεως. Προπάντων ὅμως στήν ὥρα τοῦ κινδύνου καί τοῦ πειρασμοῦ. Πολλοί ἀπέθαναν μέ τό ὄνομα τῆς Μαρίας στό στόμα. Τό ὄνομα τῆς Μαρίας εἶναι φῶς, δύναμις, παρηγοριά.

Τό ὄνομα τῆς κατά σάρκα μητέρας μας εὑρίσκεται συχνά στό στόμα μας καί ἰδίως τήν ὥρα τοῦ πόνου καί τοῦ κινδύνου, πολύ περισσότερο πρέπει νά εὑρίσκεται τῆς πνευματικῆς μας καί παντοδυνάμου μητέρας μας τοῦ Οὐρανοῦ, τῆς ἀειπάρθενου Μαρίας.

Νά μία ὡραία προσευχή γιά τήν Παρθένο Μαρία σ’ ὅσους τήν ἐπικαλοῦνται μέ πίστη καί σεβασμό.  

Παρθένε Μαρία, βλέπω ὅτι ἡ Παναγία Τριάς σοῦ ἔδωσε τό ἱερό αὐτό ὄνομα, τό ὁποῖο ἔπειτα ἀπό ἐκεῖνο τοῦ Υἱοῦ σου, καί πάνω ἀπό κάθε ἄλλο ὄνομα, τό δικό σου ὄνομα λυγίζει κάθε γόνατο, στόν οὐρανό καί στή γῆ. Καλύτερα ἀπό κάθε ἄλλο τό δικό σου ὄνομα δίνει δύναμη στούς ἀδύνατους, ὑγεία στούς ἄρρωστους, φῶς στούς τυφλούς, χαρά στούς θλιμμένους, παρηγοριά στούς πονεμένους, ἐλπίδα στούς ἀπελπισμένους, γαλήνη στούς χειμαζομένους. Τέτοια εἶναι ἡ δύναμή του, Τόση ἡ ἐξοχοτής του, ὥστε στό ἄκουσμά του ὁ οὐρανός χαμογελᾶ, ἡ γῆ ἀγάλλεται, οἱ ἄγγελοι εὐφραίνονται, οἱ δαίμονες φεύγουν, ἡ κόλαση φρίττει.

Δοξασμένο καί ἐπαινεμένο ἄς εἶναι παντοῦ καί πάντοτε τό εὐλογημένο καί ἔνδοξο ὄνομά σου.