«Τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε»

          Ὡς διάκονοι τῆς Ἐκκλησίας καί ὑπηρέτες τῆς θείας δικαιοσύνης, στηριζόμαστε στήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ πού ἔχει καταγραφεῖ κατά τήν παρέλευση τοῦ χρόνου στά θεόπνευστα κείμενα τῆς ἁγίας Γραφῆς, γιά νά ἀναπτύξουμε τήν ἔννοια τῆς ἀνθρωπίνης καί θείας Δικαιοσύνης

          Στήν ἁγία Γραφή διαπιστώνουμε, ὅτι παρουσιάζονται δύο τρόποι σκέψεως καί κατανοήσεως τῆς δικαιοσύνης :

          Ἀφ’ ἑνός μέν ἡ δικαιοσύνη μέ τήν προοπτική τῆς κρίσεως, ἀφοῦ δικαιοσύνη νοεῖται ἡ ἠθική ἀρετή πού δηλώνει τήν ὁλοκληρωτική τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν κατά τόν λόγο πού ὁ Χριστός εἶπε στόν Πρόδρομο «Ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην » (Ματθαῖον γ΄ 15) καί «οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι » (Ματθαῖον ε΄ 17). Σ’ αὐτή τήν κατανόηση ὁ Θεός ἐξαγγέλλει καί δίνει τό νόμο Του, τά προστάγματά Του, πού ὀφείλει ὁ ἄνθρωπος νά τηρήσει καί γιά τήν τήρηση ἤ μή θά κριθεῖ ἀπό τόν ὑπέρτατο Κριτή πού εἶναι ὁ Κύριος πού νομοθέτησε. 

          Ἀφ’ ἑτέρου ἡ ἄλλη κατεύθυνση κατανοήσεως τῆς δικαιοσύνης στά βιβλικά κείμενα ὑποδηλώνει ἄλλοτε μία θεία ἰδιότητα καί ἄλλοτε ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ πού σκορπίζει τά δῶρα τῆς σωτηρίας. Σ’ αὐτή τήν κατανόηση ὁ ἄνθρωπος ἀποδεικνύεται ἀδύνατος νά τηρήσει τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ πού ὀφείλεται σέ πολλούς λόγους. Ὁ Θεός ὅμως δείχνοντας τήν εὐσπλαγχνία Του ἐνεργεῖ ὥστε νά καταστήσει τόν ἄνθρωπο ἱκανό καί κατάλληλο νά τηρήσει τίς ἐντολές Του στήν περίπτωση πού δέν τίς τηρεῖ μέ τήν μετάνοια, τήν πίστη, τήν ταπείνωση, τήν ὑπακοή στό ἅγιο θέλημά Του, νά τόν ἀθωώσει ὥστε νά ἀποφύγει τήν κρίση ἐπειδή τίς παραβαίνει καί ἀντί τιμωρίας νά ἐπιφυλάσσει τιμή καί δόξα.  

          Στήν συνέχεια καταγράφουμε τίς ἔννοιες τῆς ἀνθρώπινης δικαιοσύνης, πώς ἀσκεῖται ἡ δικαιοσύνη ἀπό τόν ἄνθρωπο.

α- Ἡ δικαιοσύνη στήν Πολιτεία

          Ἡ Βίβλος ἀπαιτεῖ ἀπό τούς κριτές ἀκεραιότητα στήν ἄσκηση τῶν καθηκόντων τους  (βλ. Δευτερονομίου α΄1 6, ιστ΄18, 20,, Λευτικοῦ ιθ΄ 15, ιθ΄ 36, Ἰωάννου ζ΄ 24).

          Κατά τήν ἔννοια αὐτή ὁ ἀκέραιος κριτής εἶναι δίκαιος κατά τό πρότυπο τοῦ Θεοῦ, πού ὀφείλει νά δικαιώνει τόν ἀθῶο, δηλαδή νά τόν ἀθωώνει ἤ νά τόν ἀποκαθιστᾶ στό δίκαιό του. Οἱ Προφῆτες συχνά ἀπευθύνονται στούς ποικίλους ἡγέτες μέ τήν παραίνεση «ποιεῖτε κρίσιν καί δικαιοσύνην»  (Ἰερεμίου κβ΄ 3, Ὠσηέ ι΄12,  Ἰερεμίου κβ΄ 3)

β-Ἡ Δικαιοσύνη πιστότητα στό Νόμο τοῦ Θεοῦ

          Δικαιοσύνη γιά τόν ἄνθρωπο σημαίνει τήν ὁλοκληρωτική τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν, τήν συμπεριφορά σύμφωνα μέ τόν Νόμο, ὅπως δίδαξε ὁ Κύριος:

          «Γι’ αὐτό πρῶτα ἀπό ὅλα νά ἐπιζητεῖτε τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐπικράτηση τοῦ θελήματός Του» (Ματθαῖον στ΄ 33).

          Γι’ αὐτό οἱ ἅγιοι χαρακτηρίζονται δίκαιοι τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐπισήμανση αὐτή στηρίζεται στό λόγο τοῦ Θεοῦ.      Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπιχειρηματολογεῖ ἀποτρέποντας τόν πιστό νά κρίνει καί νά καταδικάζει τόν ἀδελφό του, διότι δέν τό ἐπιτρέπει ὁ Θεός λέγοντας : «Ποιός εἶσαι ἐσύ ποῦ θά κρίνεις ἕναν ξένο ὑπηρέτη;» (Πρός Ρωμαίους ιδ΄ 4). Ὁ Κύριος ἀρνήθηκε νά δικάσει τήν ὑπόθεση δύο ἀδελφῶν πού διαφωνοῦσαν στήν διανομή τῆς πατρικῆς περιουσίας (βλ. Λουκᾶ ιβ΄ 14)

γ-Δικαιοσύνη - ἀνταμοιβή

          Ἡ πιστότητα στίς θεῖες ἐντολές γίνεται πηγή ἀξιομισθίας καί εὐημερίας.

          Στίς Παροιμίες ἀναφέρεται «ὁδὸς δικαιοσύνης καὶ ἐλεημοσύνης εὑρήσει ζωὴν καὶ δόξαν » (κστ΄ 21), ὅπου ἡ δικαιοσύνη ἰσοδυναμεῖ μέ ζωή καί δόξα.

          Στόν Ψαλμό κγ΄ 3-6 ἡ δικαιοσύνη πού χορηγεῖται ἀπό τόν Θεό δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν θεία εὐλογία πού ἀνταμείβει τήν εὐσέβεια τῶν ζητούντων τόν Κύριον.

δ- Δικαιοσύνη, σοφία καί καλοσύνη

          Στή Σοφία Σολομῶντος ἀναπτύσσεται ἡ ἄποψη ὅτι ἡ δικαιοσύνη ἀσκεῖται μέ σοφία καί καλοσύνη: «Ἀγαπῆστε τήν δικαιοσύνη, ἐσεῖς οἱ κυβερνῆτες τῆς γῆς, σκεφτεῖτε μέ ἀγαθά αἰσθήματα τόν Κύριο κι ἀναζητῆστε τον μέ εἰλικρινή καρδιά» (α΄ 1, βλ. α΄ 15)

          Στό χωρίο τῆς Σοφίας Σολομῶντος η΄ 7  ἡ δικαιοσύνη ἔχει καρπούς τή  σωφροσύνη καί τή φρόνηση, τή δικαιοσύνη καί τήν ἀνδρεία τίς τέσσαρες κύριες κλασσικές ἀρετές πού πρέπει νά κοσμοῦν τόν εὐσεβῆ καί δίκαιο ἄνθρωπο (η΄ 7).

          Δικαιοσύνη καταλήγει νά σημαίνει τά ἀποτέλεσμα  τῆς κρίσεως  π.χ. τήν ἀπελευθέρωση τοῦ κατηγορουμένου. Αὐτή ἡ συγκεκριμένη ἔννοια τῆς «εὐεργεσίας» ἐξαγγέλλει τελικά τήν ἔννοια τῆς ἐλεημοσύνης. Ἀντίστοιχα ὁ δίκαιος εἶναι ἐνάρετος καί ἐλεήμων ἄνθρωπος (Αὐτόθι ιβ΄ 19).

         

          ε- Ὁ Ἰησοῦς Χριστός κήρυκας καί ἑρμηνευτής τῆς δικαιοσύνης

          Στό κήρυγμα τοῦ Κυρίου μας ἡ δικαιοσύνη διατηρεῖ τίς ἔννοιες τῆς Παλαιοδιαθηκικῆς εὐσέβειας δηλαδή τῆς ὑπακοῆς στίς θεῖες ἐντολές.

          Ὁ Ἰησοῦς στό κήρυγμά Του κατεδίκασε μία ἀνθρώπινη καί ἀλαζονική  εὐσέβεια πού ἐκπροσωποῦσαν οἱ Φαρισαῖοι τῆς ἐποχῆς Του μέ τήν ὑποκριτική τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καί ἀπεκάλυψε τό ἀληθινό νόημα τῆς εὐσέβειας του  (Ματθαίου κγ΄ 1-10). Ἀντίστροφα, ἡ ἐπί τοῦ Ὄρους ὁμιλία Του προσδιορίζει τήν ἀληθινή δικαιοσύνη τῶν Μαθητῶν Του  (βλ. Ματθαίου ε΄ 17-48)

Ἔτσι ἀπαλλαγμένη ἀπό μία στενή καί κατά τούς ἐξωτερικούς τύπους ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν, ἡ ζωή τοῦ μαθητή τοῦ Κυρίου ἀποτελεῖ ὡστόσο δικαιοσύνη, δηλαδή πιστότητα στούς νόμους τοῦ Θεοῦ, ὅπως αὐτοί οἱ νόμοι στήν νέα παρουσίασή τους καί ἐφαρμογή τους ἀπό τόν Κύριο ἀποκαλύπτουν τό πνεῦμα τῆς Μωσαϊκῆς Νομοθεσίας, πού εἶναι τό καθαρό καί τέλειο θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἀπαιτοῦν τήν βίωση τῆς ἀρετῆς σ’ ὅλα τά στάδια τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, δηλ. σκέψη, ἐπιθυμία, συγκατάθεση, ἐνέργεια, λόγος, πράξη.