Πεντηκοστή

«Λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος

τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς, … καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς»

Ἡ λέξη «Πεντηκοστή» δηλώνει τήν ἑορτή πού τελεῖται πενήντα ἡμέρες μετά τό Πάσχα. Τό θέμα τῆς ἑορτῆς ἐξελίχθηκε σταδιακά. Ἀρχικά ἦταν ἀγροτική ἑορτή. Ἀργότερα μετατράπηκε σέ ἑορτή μνήμης τοῦ ἱστορικοῦ γεγονότος τῆς παραδόσεως τοῦ Νόμου ἀπό τόν Θεό διά τοῦ Μωϋσέως στούς Ἰσραηλίτες στό Σινᾶ. Τελικῶς κατέστη ἡ ἑορτή τῆς δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού ἐγκαινιάζει στήν γῆ τήν Καινή Διαθήκη πού ἔδωσε ὁ Θεός διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σ’ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος.

Α΄. Ἡ Ἰουδαϊκή ἑορτή

Ἡ Πεντηκοστή μαζί μέ τό Πάσχα καί τήν Σκηνοπηγία ἦταν ἡ μία ἀπό τίς τρεῖς ἑορτές, ὅπου ὁ Ἰσραηλίτης ὄφειλε νά παρουσιασθεῖ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, στόν τόπο πού εἶχε διαλέξει ὁ Ἴδιος γιά νά γίνει ἡ κατοικία του Ὀνόματός Του (Δευτερονομίου ιστ΄, 16).

α΄. Στήν ἀρχή ἦταν ἡ ἑορτή τοῦ θερισμοῦ  ἡμέρα χαρᾶς καί εὐχαριστιῶν (Ἐξόδου κγ΄, 16, Ἀριθμῶν κη΄, 26, Λευιτικοῦ κγ΄, 16 καί ἑξῆς.).

Τότε προσφέρονταν θυσία στόν Ναό, οἱ ἀπαρχές τῶν προϊόντων τῆς γῆς (οἱ πρῶτοι καρποί τῆς νέας περιόδου συγκομιδῆς). Ἡ ἑορτή ὀνομαζόταν ἑορτή τῶν Ἑβδομάδων. Ἡ ὀνομασία σήμαινε, ὅτι ἡ ἑορτή συνέβαινε ἑπτά ἑβδομάδες (7Χ7) μετά τό Πάσχα καί προσφερόταν τό πρῶτο δεμάτι τῶν σιτηρῶν (Λευιτικοῦ κγ΄, 15).

β΄. Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου ἡ ἑορτή προσέλαβε τόν χαρακτήρα ἐπετείου. Ἡ Διαθήκη τοῦ Θεοῦ μέ τούς Ἰσραηλίτες εἶχε συναφθεῖ στό Σινᾶ πενήντα ἡμέρες μετά  τήν Ἔξοδο ἀπό τήν Αἴγυπτο καί τήν διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης πού ἑορταζόταν τό Πάσχα. Ἡ Πεντηκοστή ἔγινε φυσικά ἡ ἐπέτειος τῆς Διαθήκης.

Β΄. Ἡ χριστιανική ἑορτή.

1. Ἡ θεοφάνεια

Κατά τήν ἑορτή ἑορτάζεται τό γεγονός τῆς θεοφανείας πού πραγματοποιήθηκε πενήντα ἡμέρες ἀπό τό Πάσχα μέ τήν δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ θεοφάνεια συνέβη ὡς προέκταση τῶν θεοφανειῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί συνοδευόταν ἀπό τά σημεῖα· τόν δυνατό ἄνεμο, τήν φωτιά καί τήν γλωσσολαλιά. Ὁ βίαιος ἄνεμος καί ἡ φωτιά θύμιζε στούς Ἰσραηλίτες τόν τρόπο πού ὁ Θεός κατέβηκε στό Σινᾶ γιά νά ἐξαγγείλει στό λαό Του τίς ἐντολές Του. Τό χάρισμα τῆς γλωσσολαλιᾶς τῶν Ἀποστόλων δόθηκε γιά νά ὑμνήσουν σ’ ὅλες τίς γλῶσσες τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ  (Πράξεων β΄, 11).

2. Τό νόημα τοῦ γεγονότος

α΄. Ἡ ἐπαλήθευση τῆς ἐπαγγελίας τοῦ Θεοῦ

Ὁ ἀπόστολος Πέτρος μιλώντας στό συγκεντρωμένο πλῆθος πού παρακολουθοῦσε τό θαυμαστό γεγονός ἐξήγησε, ὅτι αὐτό πού συνέβη ἦταν ἡ ἐκπλήρωση τῆς ὑποσχέσεως πού ὁ Θεός εἶχε δώσει μέ τόν Προφήτη Ἰωήλ, ὅτι στούς ἔσχατους καιρούς ἐπρόκειτο νά δοθεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους  (Ἰωήλ γ΄, 1-5 καί Ἱεζεκιήλ λγ΄, 27).

          Ὁ Πρόδρομος Ἰωάννης εἶχε ἀναγγείλει τήν ἔλευση Ἐκείνου πού ἔμελλε νά βαπτίσει «ἐν τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι» (Μάρκου α΄, 8). Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ὑπόσχεται στούς Μαθητές Του καί Ἀποστόλους «ὅτι, (δηλαδή, ἐνῶ ὁ Ἰωάννης βάπτιζε μέ νερό), ἐσεῖς θά βαφτιστεῖτε σέ λίγες μέρες μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα»  («Ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν πνεύματι Ἁγίῳ οὐ μετὰ πολλὰ ταύτας ἡμέρας» Πράξεων α΄, 5).

β΄. Ἡ ὁλοκλήρωση τοῦ ἔργου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ

Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός μετά τόν θάνατο, τήν Ἀνάσταση καί τήν ὕψωσή Του στά δεξιά τοῦ Θεοῦ Πατέρα ὁλοκληρώνει τό ἔργο Του ἀποστέλλοντας τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀρχικά στούς Μαθητές Του καί Ἀποστόλους καί στήν συνέχεια σέ κάθε πιστό πού θά πιστεύει σ’ Αὐτόν καί θά βαπτίζεται.

γ΄. Ἡ συγκρότηση τοῦ Νέου Λαοῦ δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας.

Οἱ Προφῆτες εἶχαν ἀναγγείλει, ὅτι οἱ διασκορπισμένοι στούς διάφορους τόπους Ἰσραηλίτες ἀπό τίς ἱστορικές περιπέτειες τοῦ Ἔθνους τους θά συναθροίζονταν στό ὄρος Σιών γύρω ἀπό τόν Κύριο.

Αὐτή ἡ σύναξη θά πραγματοποιηθεῖ στήν Ἱερουσαλήμ ὅπου πιστοί ἀπό ὅλα τά ἔθνη θά ἑνωθοῦν γιά νά ἀπαρτίσουν τόν Νέο Λαό τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ ἕνωση θά πραγματοποιηθεῖ μέ πνευματικό τρόπο, τήν κοινή πίστη σ’ ἕνα Θεό τόν Κοινό Πατέρα καί σ’ ἕνα Κύριο τόν Ἰησοῦ Χριστό, τό ἕνα Βάπτισμα στό Ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν μία ἐλπίδα καί τήν ἀδελφική ἀγάπη πού εἶναι ἡ καινή ἐντολή τό κύριο γνώρισμα καί ἄθλημα τῶν πιστῶν  (Πρός Ἐφεσίους δ΄, 3-6).

δ΄. «Εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε».

Ἡ Πεντηκοστή καί ἡ ἔνταξη στό Νέο Λαό πού ζεῖ τήν Νέα Ζωή ἔθεσε τέλος σ’ ὅλες τίς διαιρέσεις τοῦ ἀνθρώπινου γένους ἀρχικά τῆς Βαβέλ (Γενέσεως ια΄, 1-9) καί στήν συνέχεια σέ Ἰσραηλίτες καί εἰδωλολάτρες καί κάθε ἄλλη φυλετική, κοινωνική, ἐθνική.

Ἡ δωρεά τοῦ Θεοῦ καί ἡ σωτηρία δίδεται σέ κάθε ἄνθρωπο ἀδιακρίτως ἀφοῦ «Οὐκ ἐστι προσωποληψία παρά τῷ Θεῷ» (Πρός Ρωμαίους ι΄, 34). Τό χάρισμα τῆς γλωσσολαλιᾶς προσέδωσε αὐτό τόν οἰκουμενικό χαρακτήρα καί προορισμό τῆς Ἐκκλησίας.

ε΄. Ἡ ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας

Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ἀνέθεσε στούς Μαθητές Του νά δώσουν μαρτυρία γιά Ἐκεῖνον, τό ἔργο Του καί τήν διδασκαλία Του, γιά τόν Σταυρό καί τήν Ἀνάσταση, γιά τήν ἀπολύτρωση τοῦ ἀνθρώπου: «Θά λάβετε ὅμως δύναμη ὅταν θά ’ρθει τό Ἅγιο Πνεῦμα σ’ ἐσᾶς, καί θά γίνετε μάρτυρες δικοί μου, στήν Ἱερουσαλήμ, σέ ὅλη τήν Ἰουδαία καί στή Σαμάρεια καί ὡς τά πέρατα τῆς γῆς» («Λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε ῾Ιερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ ᾿Ιουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» Πράξεων α΄, 8). Ἡ πρώτη πράξη τῆς ἀποστολῆς πραγματοποιήθηκε ἀπό τόν ἀπόστολο Πέτρο πού μίλησε στό συγκεντρωμένο πλῆθος σύμφωνα μέ τούς λόγους Του (πρβλ. Πράξεων β΄, 14).

Αὐτή εἶναι ἡ ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας πού ἄρχισε τήν Πεντηκοστή νά δίδει μαρτυρία Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο.

στ΄. Μυστήριο σωτηρίας

Ἄν ἡ ἐξωτερική ὄψη τῆς θεοφάνειας ἦταν μοναδική, ἡ δωρεά πού ἔγινε στήν Ἐκκλησία εἶναι ὁριστική. Ἡ Πεντηκοστή ἐγκαινιάζει τήν ἐποχή τῆς Ἐκκλησίας πού πορεύεται γιά νά συναντήσει τόν Κύριο πού δέχεται ἀπ’ Αὐτόν τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού τήν συγκεντρώνει μέ πίστη καί ἀγάπη τήν ἐξαγιάζει καί τήν ἀποστέλλει νά γίνει μάρτυράς Του, νά ἐξαγγείλει τήν σωτηρία, τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν, τήν μετάνοια, τήν καταλλαγή, τήν υἱοθεσία, τήν κληρονομία τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Ἡ δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος χαρακτηρίζει τούς ἐσχάτους καιρούς τήν περίοδο πού ἀρχίζει μέ τήν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καί θά ὁλοκληρωθεῖ τήν ἔσχατη Ἡμέρα ὅταν ὁ Κύριος θά ἐπανέλθει ἔνδοξος στήν Δευτέρα Παρουσία Του.