᾿Ασθένεια - ἁμαρτία
«Τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος,
τὸ δὲ χάρισμα τοῦ Θεοῦ ζωὴ αἰώνιος ἐν Χριστῷ»
(Πρός Ρωμαίους στ΄, 23)
Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ
Στὴν ῾Αγία Γραφὴ ἡ ἀσθένεια, ὅπως καὶ ὁ θάνατος συνδέονται μὲ τὴν ἁμαρτία. Προσδιορίζονται αὐτὲς οἱ συνθῆκες, ποὺ συνδέουν αὐτὲς τὶς ἔννοιες καὶ τὶς καταστάσεις, μὲ τὴν σχέσι αἰτίου (τῆς ἁμαρτίας) καὶ ἀποτελέσματος (τῆς ἀσθένειας καὶ τοῦ θανάτου) (Πρός Ρωμαίους στ΄, 21-23). ῾Ο Θεὸς δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο γιὰ νὰ ζεῖ εὐτυχισμένος, ὅπως ἀναφέρεται στὸ δεύτερο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως. Γι᾿ αὐτὸ δημιούργησε τὸν κόσμο, φύτευσε τὸν παράδεισο καὶ ἔβαλε τὸν ἄνθρωπο νὰ κατοικήσει σ᾿ αὐτόν.
῾Η ἀσθένεια, ὅπως καὶ ὅλα τὰ κακὰ τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι ἀντίθετη σ᾿ αὐτὴ τὴν σταθερὴ πρόθεσι καὶ τὸν σκοπὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ἐμφανίζεται στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος ὡς συνέπεια τῆς παραβάσεως τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ ποὺ δόθηκε στοὺς Πρωτοπλάστους. «Πρὸς δὲ τὴν γυναίκα εἶπε· Θὰ κάνω πολλὲς τὶς λύπες σου καὶ τὰ βάσανά σου· μὲ κόπους νὰ γεννᾶς παιδιά· νὰ εἶσαι ἐξαρτημένη ἀπὸ τὸν ἄνδρα σου καὶ αὐτὸς νὰ σὲ ἐξουσιάζει. Πρὸς δὲ τὸν ᾿Αδὰμ εἶπε· ᾿Επειδὴ ὑπάκουσες στὸν λόγο τῆς γυναίκας σου καὶ ἔφαγες ἀπὸ τὸ δένδρο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο μόνον σὲ διέταξα νὰ μὴ φάγεις, καταραμένη νὰ εἶναι ἡ γῆ ἐξ αἰτίας σου· μὲ κόπο νὰ τρώγεις τοὺς καρπούς της σὲ ὅλη σου τὴν ζωή· ἀγκάθια καὶ τριβόλια νὰ σοῦ βλαστήσει καὶ νὰ τρώγεις χορτάρι τοῦ ἀγροῦ· μὲ τὸν ἱδρώτα τοῦ προσώπου σου νὰ τρώγεις τὸ ψωμί σου, μέχρις ὅτου ἐπιστρέψεις στὴν γῆ, ἀπὸ τὴν ὁποία πλάστηκες, γιατὶ χῶμα εἶσαι καὶ στὸ χῶμα θὰ ἐπιστρέψεις» (Γενέσεως γ΄, 16-19)
Στὸ βιβλίο τῆς ᾿Εξόδου, στὸ θ´ κεφάλαιο, ὁ θάνατος τῶν ζώων καὶ ὁ μολυσματικὸς καπνός, μὲ τὰ ὁποῖα κτύπησε ὁ Θεὸς τοὺς ἄπιστους Αἰγύπτιους, εἶναι μέσα γιὰ νὰ ἐπιτύχει τὸν σκοπό Του, νὰ κάμψει τὸν Φαραώ, ποὺ δὲν ἐλευθέρωνε τοὺς ῾Εβραίους καὶ δὲν τοὺς ἐπέτρεπε νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ἀναγγέλλει ὅτι ὁ Κύριος θὰ κτυπήσει καὶ τοὺς ῾Εβραίους ἂν δὲν σεβασθοῦν τοὺς ὅρους τῆς Διαθήκης· «Θὰ σοῦ κολλήσει ὁ Κύριος θανατηφόρο ἀρρώστια, ἕως ὅτου σὲ ἐξοντώσει στὴν χώρα αὐτή, ἐκεῖ ὅπου εἰσέρχεσαι ἤδη γιὰ νὰ τὴν κληρονομήσεις. Θὰ σὲ χτυπήσει ὁ Κύριος μὲ στενοχώρια καὶ ἄγχος, μὲ πυρετό, μὲ ρίγος, μὲ φαγούρα, μὲ ἀνεμοπύρωμα καὶ μὲ κιτρινάδα (ἴκτερος). Καὶ θὰ σὲ κυνηγοῦν αὐτὲς οἱ ἀσθένειες, ἕως ὅτου σὲ ἐξαφανίσουν... Θὰ σὲ κτυπήσει ὁ Κύριος μὲ τὸ ἕλκος τῆς Αἰγύπτου, μὲ πληγὴ δὲ καὶ ἀπόστημα στὴν ἕδρα καὶ μὲ ψώρα βαρειᾶς μορφῆς καὶ μὲ φαγούρα, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖς νὰ θεραπευθεῖς. Θὰ σὲ κτυπήσει ὁ Κύριος μὲ παραπληγία καὶ τύφλωσι καὶ τρέλλα... Θὰ σὲ κτυπήσει ὁ Κύριος μὲ φοβερὴ πληγὴ στὰ γόνατα καὶ στὶς κνῆμες, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖς νὰ θεραπευθεῖς. Θὰ ἔχεις πληγὲς ἀπὸ τὸ πέλμα τῶν ποδιῶν σου μέχρι τῆς κεφαλῆς σου» (Δευτερονομίου κη΄, 21-22· 27-28·25)
Μὲ ὅλα αὐτὰ ὁ Θεὸς ἐπιδιώκει νὰ βοηθήσει τὸν ἄνθρωπο νὰ συνειδητοποιήσει τὶς ὀδυνηρὲς καὶ φοβερὲς συνέπειες τῆς ἀπιστίας καὶ τῆς ἁμαρτίας. Γι᾿ αὐτὸ διαπιστώνουμε ὅτι στοὺς παρακλητικοὺς ψαλμούς, ποὺ ὁ ἄνθρωπος ζητεῖ ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴν θεραπεία του ἀπὸ τὶς ἀσθένειες, τὸ αἴτημα συνοδεύεται καὶ ἀπὸ ὁμολογία σφαλμάτων· «Σὲ παρακαλῶ, Κύριε, μὴν ἐξαντλήσεις τὸν θυμό σου, τιμωρώντας με, οὔτε τὴν ὀργή σου παιδαγωγώντας με. Γιατί τὰ βέλη σου (τῶν ἀσθενειῶν, πόνων καὶ τιμωριῶν) ἔχουν καρφωθεῖ στὸ σῶμα μου καὶ βαρὺ ἔχει πέσει ἐπάνω μου τὸ χέρι σου. Κανένα μέλος τοῦ σώματός μου δὲν εἶναι ὑγιὲς (ὅλο μου τὸ σῶμα πάσχει καὶ ὑποφέρει) ἐξ αἰτίας τῆς ὀργῆς σου ἐναντίον μου. Τὰ ὀστᾶ μου δὲν ἔχουν ἡσυχία (ἀλλὰ πονοῦν καὶ αὐτά) λόγῳ τῶν ἁμαρτιῶν μου. Γιατί οἱ ἀνομίες μου εἶναι τόσο πολλές, ὥστε ἔχουν ὑπερκαλύψει τὴν κεφαλή μου, σὰν βαρὺ φορτίο ἔχουν πέσει ἐπάνω μου. Τὰ τραύματά μου βρώμησαν καὶ σάπισαν ἀπὸ τὴν ἀφροσύνη μου» (Ψαλμός λζ΄, (λη΄) 2-6)
«Συγχώρησε ὅλες τὶς ἁμαρτίες μου, γιατί ἐξ αἰτίας τους ἐπέτρεψες νὰ γίνω ἐμπαιγμὸς παντὸς ἀνόητου καὶ ἀσεβοῦς. ῎Εκανα πὼς δὲν ἄκουγα καὶ δὲν ἄνοιξα τὸ στόμα μου (γιὰ νὰ παραπονεθῶ) γιατί σὺ ἐπέτρεψες (νὰ συμβοῦν ὅλα αὐτὰ ποὺ μοῦ συμβαίνουν). ᾿Απομάκρυνε τὶς μαστιγώσεις σου ἀπὸ μένα (μὴ μὲ τιμωρεῖς πλέον), γιατί μὲ τὰ δυνατὰ κτυπήματα τῆς χειρός σου ἐγὼ κινδυνεύω νὰ ἀφανισθῶ. Μὲ τιμωρίες παιδεύεις τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὶς ἁμαρτίες του καὶ κάνεις τὴν ζωή του εὔθραστη σὰν τὸν ἱστὸ τῆς ἀράχνης. (Ψαλμός λη΄ (λθ΄) 9-12). Πλὴν ὅμως μάταια ταράσσεται κάθε ἄνθρωπος (μοχθώντας καὶ θησαυρίζοντας). «Καὶ ὁ Κύριος τοὺς βοήθησε νὰ φύγουν ἀπὸ τὸν δρόμο τῆς ἁμαρτίας, γιατὶ εἶχαν ὑποστεῖ τὶς ταπεινώσεις αὐτὲς ἐξ αἰτίας τῶν ἀνομιῶν τους (Ψαλμός ρστ΄ (ρζ΄) 17). ᾿Ενῶ αὐτὴ εἶναι μία σαφὴς γενικὴ θεώρησις γιὰ τὶς αἰτίες τῶν ἀσθενειῶν, παραμένει ἀδιευκρίνιστο ἐὰν κάθε ἀσθένεια ἔχει ὡς αἰτία τὶς προσωπικὲς ἁμαρτίες ἐκείνου ποὺ ἀσθενεῖ.
῾Η ῾Αγία Γραφὴ δίδει στὸ θέμα αὐτό, γιὰ τὴν αἰτία τῶν ἀσθενειῶν, διάφορες ἀπαντήσεις. Μὲ σαφήνεια ὅμως ἐκθέτει τὸν σκοπὸ τῆς ἀσθένειας. Εἶναι μία δοκιμασία ποὺ ἐπιτρέπει ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ καὶ ποὺ ἀποσκοπεῖ νὰ δείξει τὴν πιστότητα τοῦ δοκιμαζόμενου στὸν Θεό, ὅπως στὴν περίπτωσι τοῦ ᾿Ιώβ, καθὼς καὶ τοῦ Τωβίτ, στὸν ὁποῖο ἐμφανίστηκε ὁ ἀρχάγγελος Ραφαὴλ καὶ τοῦ εἶπε· «Καὶ τώρα λοιπὸν μὲ ἔστειλε ὁ Θεὸς νὰ θεραπεύσω καὶ σένα καὶ τὴν νύμφη σου Σάρρα» (Τωβίτ ιβ΄, 14).
