«Ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου»
(Ἡσαΐου µ΄, 5, νβ΄ 8, ξ΄, 1).
Oἱ σύγχρονοι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ βλέποντας τόν Ἰησοῦ Χριστό νά κυκλοφορεῖ ἀνάµεσά τους, νά θαυµατουργεῖ, νά διδάσκει κατελαµβάνονταν ἀπό θαυµασµό καί διετύπωναν τό ἐρώτηµα «τίς ἐστιν οὗτος;».
Τό ἐρώτηµα αὐτό παραµένει ἐπίκαιρο ὡς διαχρονικό. Σ' αυτό δίδεται µιά ἀπάντηση, ἀπό τούς Εὐαγγελιστές.
Mέ τό µυστήριο τῆς σαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί Κυρίου µας Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁλοκληρώθηκε ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στόν ὁρατό καί ἀόρατο κόσµο.
1. Ὁ ἀποκαλυπτόµενος σταδιακά Θεός
Μελετώντας βαθειά τίς Ἅγιες Γραφές διαβάζουµε ὅτι ὁ Θεός εἶναι κρυµµένος (Ἡσαΐου µε΄, 15), ἀόρατος «φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον», (Πρός Τιµόθεον Α΄, στ΄ 16) πού γίνεται ἀκόµα πιό ἀπρόσιτος, ἀφοῦ µέ τήν ἁµαρτία ὁ ἄνθρωπος ἔχασε τήν οἰκειότητα µαζί Του.
Ἡ οἰκονοµία τοῦ Θεοῦ εἶναι µυστήριο (Ἀµώς γ΄, 7). Κατευθύνει τά διαβήµατα τοῦ ἀνθρώπου χωρίς αὐτός νά ἀντιλαµβάνεται τόν δρόµο (Παροιµιῶν κ΄, 24). Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀσχολεῖται µέ τά αἰνίγµατα τῆς ὑπάρξεώς του (Ψαλµ. οα΄, 21 καί ἑξῆς), δέν µπορεῖ νά βρεῖ ἀπό µόνος του τίς ἀναγκαῖες λύσεις. Χρειάζεται νά στραφεῖ πρός Ἐκεῖνον στόν Ὁποῖον ἀνήκουν «τὰ κρυπτά» (Δευτερονοµίου κθ΄, 28) γιά νά φανερώσει τά ἀκατάλυπτα µυστήρια (Δανιήλ β΄, 17 καί ἑξῆς) γιά νά τόν καταστήσει ἱκανό, νά τοῦ ἐπιτρέψει νά δεῖ «τὴν δόξαν Του» (Ἐξόδου λγ΄, 18).
Ἀλλά πρίν ἀκόµα ὁ ἄνθρωπος στραφεῖ πρός Αὐτόν, ὁ Θεός ἀναλαµβάνει τήν πρωτοβουλία νά τόν ἀναζητήσει, νά ἐπικοινωνήσει µαζί του καί νά τοῦ µιλήσει πρῶτος.
Ἡ κίνηση αὐτή τοῦ Θεοῦ νά συναντήσει τόν πεσόντα ἄνθρωπο µετά τήν διακοπή τῆς κοινωνίας µαζί Του, ἕνεκα τῆς παραβάσεως τῆς ἐντολῆς Του πού ἀρχίζει εὐθύς ἀµέσως µετά τήν διάπραξη τῆς ἁµαρτίας τῆς παραβάσεως τοῦ θελήµατός Του. Καλεῖ τόν Ἀδάµ «Ἀδὰµ ποῦ εἶ;» (Γενέσεως γ΄, 9).
Μάλιστα δέ ὄχι µόνο ἀναζητεῖ τόν παραβάτη Ἀδάµ ἀλλά καί ἀργότερα ὅταν ὁ Κάϊν φονεύει τόν ἀδελφό του Ἄβελ ὁ Θεός σηµαδεύει τόν ἀδελφοκτόνο µέ ἕνα διακριτικό στό στόµα του γιά νά µή τόν σκοτώσει ὅποιος τόν συναντήσει (Γενέσεως δ΄, 14-16).
Ἔκτοτε καθώς ὁ ἄνθρωπος ἀποµακρυνόταν ἀπό τόν Θεό βυθιζόταν στήν ἄγνοια καί περιέπιπτε στήν εἰδωλολατρεία καί στήν ἠθική ἐξαθλίωση (Πρός Ρωµαίους α΄, 21-32). Ὁ Θεός ὅµως δέν ἀνεχόταν τό δηµιούργηµά Του ὁ ἄνθρωπος νά τυραννεῖται ἀπό τούς δαίµονες ὅπως πολύ ὡραῖα ἀναφέρει ἡ εὐχή στήν Ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἁγιασµοῦ: «Οὐ γὰρ ἔφερες Δέσποτα διά σπλάχνα ἐλέους σου, θεάσθαι ὑπό τοῦ διαβόλου τυραννούµενον τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, ἀλλ' ἦλθες καὶ ἔσωσας ἡµᾶς. Ὁµολογοῦµεν τὴν χάριν. Κηρύττοµεν τὸν ἔλεον. Οὐ κρύπτοµεν τὴν Εὐεργεσίαν».
Ἔτσι ὁ Θεός σχεδιάζει τόν τρόπο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου µέ τήν σάρκωση τοῦ Υἱοῦ Του, πού ἀποτελεῖ τήν ὁλοκλήρωση τῆς ἀποκαλύψεώς Του.
2. Ἡ προετοιµασία καί ἡ προτύπωση τῆς ἀποκαλύψεως
Τό ἀντικείµενο τῆς θείας ἀποκαλύψεως εἶναι πάντα θρησκευτικῆς φύσεως.
α΄. Ὁ Θεός ἀποκαλύπτει τά σχέδιά Του πού χαράζουν γιά τόν ἄνθρωπο τήν ὁδό τῆς σωτηρίας.
Γεννηµένος ὁ ἄνθρωπος ἁµαρτωλός δέν γνωρίζει κἄν τί ἀκριβῶς θέλει ὁ Θεός ἀπ' αὐτόν. Ὁ Θεός τοῦ ἀποκαλύπτει λοιπόν κανόνες συµπεριφορᾶς. Ὁ Λόγος Του παίρνει τήν µορφή διδασκαλίας καί Νόµου (Ἐξόδου κ΄, 1 καί ἑξῆς) κι ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ «φανερά ρήµατα» (Δευτερονοµίου κθ΄, 28). Παρόµοια καί οἱ θεσµοί τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ κοινωνικοί (Ἀριθµῶν ια΄ καί ἑξῆς), πολιτικοί (Α΄ Βασιλειῶν θ΄, 17), ὅπως βεβαίως καί λατρευτικοί (Ἐξόδου κε΄ 40) ἀποτελοῦν ἀντικείµενο ἀποκαλύψεως.
Μολονότι οἱ θεσµοί αὐτοί διατηροῦν τόν προσωρινό χαρακτῆρα τους, ὅπως καί ὁλόκληρο τό καταστατικό τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀποκτοῦν θετική σηµασία γιά τήν ἐκπλήρωση τῆς σωτηρίας στήν Καινή Διαθήκη.
Ἐξ ἄλλου ὁ Θεός ἀποκαλύπτει στόν λαό Του τό νόηµα τῶν γεγονότων πού ἀποτελοῦν τήν ζωή του. Αὐτά τά γεγονότα εἶναι ὁρατό ὑφάδι τῆς οἰκονοµίας τῆς σωτηρίας. Προετοιµάζουν τήν τελική πραγµατοποίησή της καί ἤδη τήν προτυπώνουν.
Μέ αὐτή τή διπλή ἔννοια (τῆς προτυπώσεως καί τῆς πραγµατοποιήσεως) τά γεγονότα τῆς φανερώσεως τοῦ Θεοῦ ἔχουν µία κρυφή ὄψη πού δέν µπορεῖ νά τήν ἀνακαλύψει τό ἄνθρώπινο µάτι. «Διότι οὐ µὴ ποιήσῃ Κύριος ὁ Θεὸς πρᾶγµα ἐὰν µὴ ἀποκαλύψῃ παιδείαν αὐτοῦ πρὸς τοὺς δούλους του τοὺς προφήτας» (Ἀµώς γ΄, 7). Ἱστορικοί, προφῆτες, ψαλµωδοί καί σοφοί ἐνδιαφέρονται µέ ζῆλο γι' αὐτή τήν θρησκευτική ἑρµηνεία τῆς ἱστορίας πού γεννιέται ἀπό τήν συνάντηση τοῦ θείου Λόγου µέ τά γεγονότα πού τά θέλησε καί τά κατευθύνει ὁ Θεός. Τά γεγονότα τῆς ἱστορίας ἐπιβεβαιώνουν τόν Λόγο καί ὁδηγοῦν τούς ἀνθρώπους στήν πίστη, ἐπειδή ἔχουν ἰσχύ σηµείων (Ἐξόδου ιγ΄, 30 καί ἑξῆς). Ὁ Λόγος φωτίζει τά γεγονότα πού τά ἀποσπᾶ ἀπό τήν καθηµερινή κοινότυπη τύχη (Ἰερεµίου λδ΄, 4-11· Ἡσαΐου µε΄, 1-6) γιά νά τά ἐντάξει µέσα σ' ἕνα ἀµετάκλητο σχέδιο, ὅπως τό διακηρύσσει ὁ Ἴδιος ὁ Θεός «ποιήσω καὶ τίς ἀποστρέψει αὐτό;» (Ἡσαΐου µγ΄, 13). Οὐδείς δύναται νά µαταιώσει τά σχέδια καί τίς ἀποφάσεις τοῦ Θεοῦ.
Οἱ «ἔσχατοι καιροί» ἀποτελοῦν τήν ἐσχατολογική Διαθήκη. Σ' αὐτούς τούς καιρούς θά ἀποκαλυφθοῦν τά µυστήρια τοῦ Θεοῦ.
β΄. Ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται καί ὁ ἴδιος µέσα ἀπ' ὅσα ἐκτελεῖ ἐδῶ στήν γῆ.
Ἡ δηµιουργία Του ἀποκαλύπτει ὅλη τήν σοφία καί τήν παντοδυναµία Του (πρός Ρωµαίους α΄, 19-20). Ἡ ἀποκάλυψη ἐπιτρέπει στόν λαό τοῦ Θεοῦ νά ἀντιλαµβάνεται ἀναλογικά τόν Δηµιουργό µέσα ἀπό τήν µεγαλοπρέπεια καί τό κάλλος τῶν δηµιουργηµάτων (Σοφίας Σολοµῶντος ιγ΄, 3 καί ἑξῆς).
Ὡστόσο ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται κυρίως στήν Ἱστορία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ µέ ἰδιαίτερο τρόπο. Οἱ πράξεις Τόν ἀποδεικνύουν Ποιός εἶναι:
Ὁ φοβερός Θεός πού κρίνει καί µάχεται.
Ὁ εὔσπλαγχνος Θεός πού παρηγορεῖ καί θεραπεύει (Ἡσαΐου µ΄, 1).
Ὁ ἰσχυρός Θεός πού ἀπελευθερώνει καί νικᾶ.
Ὁ Θεός εἶπε στόν Μωϋσῆ τό ὄνοµά Του: «Κύριος ὁ Θεὸς οἰκτίρµων καὶ ἐλεήµων, µακρόθυµος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινός». Ὁ βιβλικός αὐτός ὁρισµός τοῦ Θεοῦ (Ἐξόδου λδ΄, 6 καί ἑξῆς) δέν εἶναι ἀποτέλεσµα φιλοσοφικῶν στοχασµῶν, ἀλλά βιωµατικῆς ἐµπειρίας.
Αὐτή ἡ συγκεκριµένη γνώση µέ τήν ἐµβάθυνση πού τῆς δίνουν οἱ αἰῶνες, καθορίζει τήν στάση πού πρέπει νά τηρήσουν οἱ ἄνθρωποι ἀπέναντί Του. Πίστη καί ἐµπιστοσύνη, φόβο καί ἀγάπη.
Ὁ Θεός στήν Παλαιά Διαθήκη ἀποκαλύπτει τό ἐσώτερο µυστικό τοῦ Εἶναι Του, δηλαδή τῆς ὑπάρξεώς Του.
Οἱ ἄνθρωποι δέν διεισδύουν ἀκόµα στά µύχια τοῦ Εἶναι Του, ἀλλά διαφωτίζονται ἤδη ἀπό τόν Λόγο Του, ἀπό τό ἔργο τῆς Σοφίας Του καί ἁγιάζονται ἀπό τό Πνεῦµα Του. Στούς «ἐσχάτους καιροὺς» θά κάνει ἀκόµη περισσότερα. Τότε «ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου καὶ ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ ὅτι Κύριος ἐλάλησε» (Ἡσαΐου µ΄, 5, νβ΄ 8, ξ΄, 1).
Αὐτή εἶναι ἡ ὑψίστη ἀποκάλυψη τῆς ὁποίας ὁ τρόπος δέν ἀποκαλύπτεται ἀπό πρίν. Εἶναι ἡ µεγάλη ἡµέρα ἡ ἔνδοξος καί ἐπιφανής, ὅταν δηλαδή ὁ Θεός θά ἐµφανισθεῖ µέ ὅλη τήν θεϊκή δόξα, δύναµη καί µεγαλοπρέπεια ἐνώπιον τοῦ Ὁποίου θά προσκυνήσουν Ἄγγελοι, Ἄνθρωποι καί Δαίµονες.
