«Θάνατον οὐ μὴ θεωρήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα» (Ἰωάννου η΄, 51)

 Οἱ ἐπαγγελίες τῶν Γραφῶν πραγματοποιοῦνται χάρη στό Χριστό. Γιά νά μᾶς ἀπελευθερώσει ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ Θανάτου, θέλησε πρῶτα νά κάνει δική του τή θνητή μας ὕπαρξη. Ὁ θάνατός του δέν ἦταν τυχαῖος. Τόν προανάγγειλε στούς μαθητές του γιά νά προλάβει τό σκάνδαλο πού μποροῦσε νά προκαλέσει μέσα τους. Τόν ἐπιθύμησε σάν τό βάπτισμα πού θά τόν βύθιζε στα καταχθόνια ὕδατα. Ἄν ταράχτηκε μπροστά του, ὅπως εἶχε ταραχτεῖ μπροστά στόν τάφο τοῦ Λαζάρου  ἄν παρακάλεσε τόν Πατέρα πού μποροῦσε νά τόν προφυλάξει ἀπό τό θάνατο, τελικά ἀποδέχτηκε αὐτό τό ποτήρι τῆς πίκρας. Γιά νά κάνει τό θέλημα τοῦ Πατέρα , ἔγινε «ὑπήκοος μέχρι θανάτου». Γιατί αὐτός ἔπρεπε νά «πληρώσει τὰς γραφὰς» : αὐτός ὁ ἴδιος ἄλλωστε δέν ἦταν ὁ Δοῦλος πού προφήτευσε ὁ Ἠσαΐας, ὁ Δίκαιος πού «μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη» . Πραγματικά, μολονότι ὁ Πιλάτος δέν τοῦ βρῆκε τίποτα πού ν ̓ ἀξίζει τή θανατική ποινή  δέχτηκε νά ἐμφανιστεῖ ὁ θάνατός του ὡς τιμωρία πού ἀπαιτοῦσε ὁ Νόμος . «Γενόμενος ὑπὸ νόμον»   καί ἔχοντας λάβει σάρκα «ἐν ὁμοιώματι σαρκὸς ἁμαρτίας» , ἦταν ἀλληλέγγυος μέ τό λαό του καί μέ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος. Ὁ Θεός «ἁμαρτίαν ὑπὲρ ἡμῶν ἐποίησε» τό Χριστό , ἔτσι ὥστε ἡ τιμωρία πού ἄξιζε στήν ἀνθρώπινη ἁμαρτία ἔπρεπε νά πέσει πάνω του. Γι ̓ αὐτό, πεθαίνοντας, στέρησε ἀπό κάθε ἐξουσία τήν ἁμαρτία : ἄν καί ἀθῶος, ἀνέλαβε πλήρως τήν ἁμαρτωλή φύση, «γευσάμενος θανάτου» ὅπως ὅλοι οἱ ἁμαρτωλοί  καί κατεβαίνοντας «στὸν ἅδη» ὅπως κι αὐτοί. Πηγαίνοντας ὅμως ἔτσι στούς νεκρούς, τούς ἔφερε αὐτή τήν καλή εἴδηση, ὅτι θά τούς ξαναδινόταν ἡ ζωή.

Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ ἦταν γόνιμος, ὅπως ὁ θάνατος τοῦ σπόρου τοῦ σταριοῦ πού ρίχνεται στό χωράφι . Ἄν καί εἶχε ἐπιβληθεῖ φαινομενικά ὡς τιμωρία τῆς ἁμαρτίας, στήν πραγματικότητα ἦταν ἱλαστήρια θυσία . Πραγματοποιώντας κατά γράμμα, ἀλλά μέ ἄλλη ἔννοια,τήν ἀκούσια προφητεία τοῦ Καϊάφα, ὁ Χριστός πέθανε «ὑπὲρ τοῦ λαοῦ»  κι ὄχι μόνο γιά τό λαό του, ἀλλά «ὑπὲρ πάντων» . « ̓Απέθανεν ὑπὲρ ἡμῶν» , ἐνῶ ἤμαστε ἁμαρτωλοί , δίνοντάς μας ἔτσι τήν ὑπέρτατη ἀπόδειξη ἀγάπης . Γιά μᾶς: ὄχι στή θέση μας, ἀλλά γιά χάρη μας. Γιατί πεθαίνοντας «ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν»  πέτυχε τήν καταλλαγή μας μέ τό Θεό διά τοῦ θανάτου του , ἔτσι πού νά μποροῦμε νά λάβουμε τήν ἐπαγγελμένη κληρονομία.

Ὁ Χριστός νικᾶ τό Θάνατο.

Πῶς μπόρεσε ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ νά ἔχει αὐτή τή σωτηριώδη ἀποτελεσματικότητα; Ἐπειδή ἀντιμετώπισε καί νίκησε τόν παλαιό ἐχθρό τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Στή διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς του διαφαίνονταν ἤδη τά σημεῖα αὐτῆς τῆς μελλοντικῆς νίκης, ὅταν καλοῦσε τούς νεκρούς στή ζωή  στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ πού ἐγκαινίαζε, ὁ Θάνατος ὑποχωροῦσε μπροστά σ’ αὐτόν πού ἦταν «ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωὴ». Τελικά, τόν ἀντιμετώπισε μέσα στό δικό του τό χῶρο, καί τόν νίκησε τή στιγμή πού ὁ θάνατος νόμιζε ὅτι τόν νικοῦσε. Μπῆκε στόν ἅδη ὡς κύριος καί βγῆκε μέ τή θέλησή του, ἀφοῦ ἔλαβε «τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ἅδου» . Κι ἐπειδή ὑπέστη τό θάνατο, ὁ Θεός τόν στεφάνωσε μέ δόξα . Στό πρόσωπό του πραγματοποιήθηκε αὐτή ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν πού τήν ἀνάγγελλαν οἱ Γραφές. Ἕγινε ὁ «πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν» . Τώρα πού «ὁ Θεός ἀνέστησεν αὐτὸν λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ θανάτου»  καί τῆς νεκρικῆς φθορᾶς, εἶναι φανερό ὅτι ὁ θάνατος ἔχασε κάθε ἐξουσία πάνω του. Συνάμα, αὐτός πού εἶχε τήν ἐξουσία τοῦ θανάτου, δηλαδή ὁ διάβολος, βλέπει νά καταργεῖται ἡ δύναμή του . Αὐτή ἦταν ἡ πρώτη πράξῃ τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ. Θάνατος καί ζωή συγκρούστηκαν σέ μιά θαυμαστή μονομαχία. Ὁ Κύριος τῆς ζωῆς πέθανε, ἀλλά βασιλεύει ζωντανός.

Ἀπό τή στιγμή αὐτή, ἄλλαξε ἡ σχέση τῶν ἀνθρώπων μέ τό θάνατο. Γιατί ὁ νικητής Χριστός φωτίζει στό ἑξῆς «τοὺς ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένους» . Τούς ἀπελευθέρωσε «ἀπὸ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου» στόν ὁποῖο ἦταν ὥς τότε δοῦλοι . Τελικά, στή συντέλεια τῶν αἰώνων, ὁ θρίαμβός του θά ἔχει μιά λαμπρή ὁλοκλήρωση στήν καθολική ἀνάσταση. Τότε θά καταστραφεῖ γιά πάντα ὁ Θάνατος, θά «καταποθῇ εἰς νῖκος» . Γιατί τότε ὁ Θάνατος καί ὁ Ἅδης θά ὑποχρεωθοῦν νά δώσουν πίσω τή λεία τους, καί στή συνέχεια θά ριχτοῦν μαζί μέ τό Σατανά «εἰς τὴν λίμνην τοῦ πυρὸς καὶ τοῦ θείου», αὐτό πού εἶναι ὁ δεύτερος θάνατος . Τέτοιος θά εἶναι ὁ τελικός θρίαμβος τοῦ Χριστοῦ: «Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; Ποῦ σου, Ἅδη, τὸ νῖκος;»

Θάνατος μαζί μέ τό Χριστό.

Ὁ Χριστός, παίρνοντας τη φύση μας, δέν ἀνέλαβε μόνο τό θάνατό μας γιά νά γίνει ἀλληλέγγυος πρός τήν ἁμαρτωλή μας κατάσταση. Ὡς ἀρχη-γός τῆς νέας ἀνθρωπότητας, ὡς νέος Ἀδάμ , μᾶς περιλάμβανε ὅλους στό πρόσωπό του ὅταν πέθανε πάνω στό σταυρό. Ἔτσι, μέ τό θάνατό του, «πάντες ἀπέθανον» κατά κάποιο τρόπο . “Ωστόσο αὐτός ὁ θάνατος χρειάζεται νά γίνει γιά τόν καθένα ἀπ ̓ αὐτούς ἁπτή πραγματικότητα. Αὐτό εἶναι τό νόημα τοῦ βαπτίσματος, πού ἡ μυστηριακή του ἀποτελεσματικότητα μᾶς ἑνώνει μέ τό σταυρωμένο Χριστό: «ὅσοι ἐβαπτίσθημεν εἰς Χριστὸν ̓Ιησοῦν, εἰς τὸν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν, συνετάφημεν αὐτῷ... εἰς τὸν θάνατον», «συμμορφούμενοι τῷ θανάτῳ αὐτοῦ» . Στό ἑξῆς, εἴμαστε νεκροί, πού ἡ ζωή τους εἶναι κρυμμένη στό Θεό μαζί μέ τό Χριστό . Μυστηριώδης θάνατος, πού ἀποτελεῖ τήν ἀρνητική πλευρά τῆς χάριτος τῆς σωτηρίας. Γιατί αὐτό ὡς πρός τό ὁποῖο πεθαίνουμε εἶναι ὅλη αὐτή ἡ κατηγορία τῶν πραγμάτων μέσα ἀπό τά ὁποῖα τό βασίλειο τοῦ Θανάτου φανερωνόταν ἐδῶ στή γῆ: πεθαίνουμε ὡς πρός τήν ἁμαρτία  ὡς πρός τόν παλαιό ἄνθρωπο , ὡς πρός τή σάρκα , ὡς πρός τό σῶμα , ὡς πρός τό Νόμο , ὡς πρός ὅλα τά στοιχεῖα τοῦ κόσμου .

Ἀπό τόν θάνατο στή ζωή

Αὐτός ὁ θάνατος μαζί μέ τόν Χριστό εἶναι λοιπόν, στήν πραγματικότητα, ἕνας θάνατος ὡς πρός τό θάνατο. Ὅταν ἤμαστε αἰχμάλωτοι τῆς ἁμαρτίας τότε ἤμαστε νεκροί . Τώρα, εἴμαστε ζωντανοί, «ἐκ νεκρῶν ζῶντες» , καί ἀπαλλαγμένοι «ἀπὸ νεκρῶν ἔργων» . Ὅπως τό εἶπε ὁ Χριστός: ὅποιος ἀκούει τό λόγο του, περνᾶ ἀπό τό θάνατο στή ζωή . Ὅποιος πιστεύει σ ̓ αὐτόν, δέν ἔχει τίποτα νά φοβηθεῖ ἀπό τό θάνατο: κι ἄν πεθάνει, θά ζήσει . Αὐτό εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῆς πίστεως. ̓Αντίθετα, ὅποιος δέν πιστεύει θά πεθάνει μέσα στίς ἁμαρτίες του , ἡ «εὐωδία Χριστοῦ» θά γίνει γι ̓ αὐτόν «ὀσμὴ θανάτου» . Τό δράμα τῆς ἀνθρωπότητας στήν πάλη της μέ τό θάνατο συντελεῖται ἔτσι στή ζωή τοῦ καθενός μας. Ἡ λύση του γιά μᾶς ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἐκλογή μας σχετικά μέ τό Χριστό καί τό Εὐαγγέλιο: γι ̓ ἄλλους θά εἶναι ἡ αἰώνια ζωή, γιατί, ὅπως εἶπε ὁ ̓Ιησοῦς, «ἐάν τις τὸν λόγον τὸν ἐμὸν τηρήσῃ, θάνατον οὐ μὴ θεωρήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα» , γι ̓ ἄλλους θά εἶναι ἡ φρίκη τοῦ «θανάτου τοῦ δευτέρου» .