ΚΑΘΑΡΣΗ – ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ- ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Τό τριπλοῦν πνευματικό ἄθλημα τοῦ πιστοῦ

κατά τήν ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή

 

          Στήν ὀπισθάμβωνο εὐχή τῆς συνάξεως τῶν Προηγιασμένων Τιμίων  Δώρων ἀπευθυνόμαστε πρός τόν ἐπουράνιο Θεό καί Πατέρα μας γιά νά Τόν εὐχαριστήσουμε πού μᾶς εἰσήγαγε στήν κατανυκτική περίοδο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς  ὡς ἑξῆς : “Δέσποτα Παντοκράτορ ὁ διά τήν ἄφατον σου πρόνοιαν καί πολλήν ἀγαθότητα  ἀγαγών ἡμᾶς τάς πανσέπτους ἡμέρας ταύτας … πρός καθαρισμόν ψυχῶν καί σωμάτων  πρός ἐγκράτειαν παθῶν  πρός ἐλπίδα ἀναστάσεως”

Στήν κατανυκτική αὐτή εὐχή ἀναφέρονται οἱ τρεῖς στόχοι τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνα τῶν πιστῶν αὐτή τήν περίοδο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὅπως τούς θέτει ἡ Ἐκκλησία μας.

“Πρός καθαρισμόν ψυχῶν καί σωμάτων”

Οἱ πιστοί αὐτή τήν περίοδο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀγωνίζονται γιά νά καθαρισθοῦν ἀπό κάθε μολυσμό τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος τους. Μολυσμός σαρκός καί πνεύματος θεωρεῖται ἡ ἁμαρτία πού μολύνει τόν ἄνθρωπο.

          Ὁ προφήτης Ἠσαΐας μεταφέρει τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ στούς Ἰουδαίους, ἀλλά καί πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅτι πρέπει νά καθαρισθοῦν ἀπό τούς ρύπους τῆς ἁμαρτίας γιά νά τούς δεχθεῖ νά ζήσουν μαζί Του : “ Λουσθῆτε, λοιπόν, στό λουτρόν τῆς μετανοίας, γίνετε ἐσωτερικῶς καθαροί, ἀφαιρέσατε τάς πονηρίας καί τά ἁμαρτωλά πάθη ἀπό τάς ψυχάς σας, ὥστε νά εἶσθε καθαροί ἐνώπιόν μου. … Καί ἐάν αἵ ψυχαί σας ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν σας εἶναι ἐρυθραί, ἐγώ θά τάς καταστήσω λευκάς ὡσάν τό χιόνι. Ἐάν δέ εἶναι ἀκόμη περισσότερον κατακόκκιναι, ἐγώ θά τάς κάμω λευκάς ὡσάν τό μαλλί τῶν προβάτων ” (Ἠσαΐου  α΄ 16-18)

           

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὑποδεικνύει στούς πιστούς, ὅτι πρέπει νά καθαρισθοῦν ἀπό τήν πολυειδῆ ἁμαρτία, πού ἀφαιρεῖ, κλέπτει τό θεοειδές κάλλος τῆς ψυχῆς καί τήν καθιστᾶ δυσειδῆ  (Πρός Κορινθίους Β΄ ζ΄ 1).

            Ἡ ἁμαρτία σκοτίζει καί ρυπαίνει τήν ψυχή. Ὁ ἁγιασμός τῆς ψυχῆς εἶναι τό ἔνδυμα γάμου, γιά τό ὁποῖο μίλησε ὁ Κύριός μας στήν παραβολή τῶν γάμων τοῦ υἱοῦ τοῦ βασιλέως  (Ματθαίου κβ΄ 1-13).  

            Ὁ ἁγιασμός τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς του εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τήν θέα τοῦ Θεοῦ κατά τό λόγο τοῦ Κυρίου μας: “Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται ” (Ματθαίου ε΄ 8).

Σύμφωνα μέ τό λόγο τοῦ Κυρίου μας ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὑπενθυμίζει στούς πιστούς νά ἐπιδιώκουν τόν ἁγιασμό τους συνεχῶς καί μέ μέθοδο, διότι μόνο οἱ κεκαθαρμένοι ἀπό τήν ἁμαρτία θά ἀξιωθοῦν νά δοῦν τόν ἔνδοξο Κύριο μέ τούς λόγους Του  (Πρός Ἑβραίους ιβ΄ 14)

Ἑπομένως ὁ πνευματικός ἀγῶνας τῶν πιστῶν γιά τήν κάθαρση τους ἀπό τήν ἁμαρτία ἐπιστέφεται ἀπό τήν θέα τοῦ Κυρίου. Ἄν οἱ πιστοί δέν καθαρισθοῦν καί δέν ἁγιασθοῦν δέν θά ἔχουν κοινωνία μέ τόν ἅγιο Κύριο κατά τούς ἀποστολικούς λόγους : «Τίς γὰρ μετοχὴ δικαιοσύνῃ καὶ ἀνομίᾳ; Τίς δὲ κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος; τίς δὲ συμφώνησις Χριστῷ πρὸς Βελίαλ; ” (Πρός Κορινθίους Β΄ στ΄ 14)

            Ἐφ’ ὅσον εἶναι ἀδύνατη ἡ κοινωνία καί ἡ ἐνοίκηση τοῦ ἁγίου Πνεύματος στήν ψυχή τοῦ ἁμαρτωλοῦ καί μολυσμένου ἀπό τήν ἁμαρτία ἀνθρώπου προκύπτει ἡ ἀνάγκη τοῦ καθαρισμοῦ της, πού ἐνεργεῖται, ὅταν μετέχει στά ἅγια μυστήρια, ὅπως διδάσκει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅτι:  (Πρός Ἑβραίους θ΄ 14)

        Ἐπίσης ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας προσκαλεῖ τούς πιστούς νά ἀγωνισθοῦν γιά τήν κάθαρσή τους ἀπό τήν ἁμαρτία μέ τήν ἐλεημοσύνη.

“Δεῦτε ἐκκαθάρωμεν ἑαυτούς ἐν ἐλεημοσύναις καί οἰκτιρμοῖς πενήτων μή σαλπίζοντες, μή δημοσιεύοντες ἡμῶν τήν εὐποιΐαν μή ἐπιγνώτω ἡ ἀριστερά τῆς δεξιᾶς τό ἔργον μή σκορπίσῃ ἡ κενοδοξία τό καρπόν τῆς ἐλεημοσύνης ἀλλ’ ἐν κρυπτῷ τῷ τά κρυπτά εἰδότι ” (Ἰδιόμελον τῶν Ἀποστίχων τοῦ πλαγίου δ΄ ἤχου τῆς Α΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν).

Ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός ἐδίδαξε μέ σαφήνεια ὅτι:  “Ὅποιος ἁμαρτάνει γίνεται δοῦλος τῆς ἁμαρτίας ” (Ἰωάννου η΄ 35)

                                      

 

“Πρός ἐγκράτειαν παθῶν”

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὑπενθυμίζει στούς πιστούς, ὅτι ὁ ἀγωνιζόμενος στό στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ὀφείλει νά ἐγκρατεύεται, ὅπως ἐξάλλου πράττουν καί ὅσοι ἀγωνίζονται στό στίβο τῶν σωματικῶν ἀγώνων  (Πρός Κορινθίους Α΄ θ΄ 25)

Ἡ ἁμαρτία ἐκδηλώνεται καί φανεροῦται, ἐνεργεῖται διά τῶν παθῶν, πού εἶναι οἱ μορφές τῆς ἁμαρτίας, πού γι’ αὐτό τόν λόγο ὀνομάζεται πολυειδής. Τά πάθη τῆς ἁμαρτίας γεννοῦν ὄλεθρο καί καταστροφή καί ὁδηγοῦν στόν θάνατο, ὅπως κατηγορηματικά ἀποφαίνεται ἡ θεία δικαιοσύνη, ὅτι “τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος ” (Πρός Ρωμαίους στ΄ 23).

Γι’ αὐτό εἶναι ἀνάγκη  οἱ πιστοί νά τά περιορίσουν μέχρι νά τά νεκρώσουν, ὅπως διατάσσει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ : “Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν ” (Πρός Κολοσσαεῖς γ΄ 5-6).

Αὐτή ἡ νέκρωση εἶναι ἑκούσια ἀποκοπή ἀπό ὅ,τιδήποτε ἁμαρτωλό (σκέψη, ἐπιθυμία, συναίσθημα, λόγο καί πράξη), εἶναι ἐνσυνείδητη ἄρνηση νά δεχθεῖ ὁ ἄνθρωπος καί νά ὑποταχθεῖ στό θέλημα τῆς ἁμαρτίας, ὅσο ἑλκυστικό ἤ πιεστικό κι ἄν εἶναι αὐτό. Ὅσο νεκροῦται ἡ ἁμαρτία τόσο ζωοποιοῦται ἡ ψυχή, πού ἑνώνεται μέ τόν Χριστό  (βλ. Πρός Κορινθίους B΄ δ΄ 10)

Κατηγορηματικά ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός δήλωσε στούς μαθητές Του, ὅτι ὀφείλουν νά ἀποκόψουν, νά ἐκριζώσουν κάθε αἰτία πού γεννᾶ ἁμαρτία (Ματθαίου ε΄ 29-30).

                                                                              

“ Πρός ἐλπίδα ἀναστάσεως”

Σέ μία ὁμιλία Του ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ἀπευθύνθηκε στούς συγκεντρωμένους Ἰουδαίους καί τούς εἶπε : Καί τό θέλημα ἐκείνου πού μ’ ἔστειλε εἶναι νά μή χαθεῖ κανένας ἀπ’ ὅσους μοῦ ἔχει δώσει, ἀλλά ὅλους νά τούς ἀναστήσω τήν ἔσχατη ἡμέρα. 

Πρόκειται γιά τήν ἀνάσταση ὅλων τῶν ἀνθρώπων πού θά συμβεῖ στήν δευτέρα Παρουσία Του; Ἀσφαλῶς ὄχι, ἀφοῦ αὐτή θά συμβεῖ οὕτως ἤ ἄλλως καί θά ἀναστηθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κατά τήν διδασκαλία του (Ἰωάννου ε΄ 28-29).

Ἑπομένως ὁ Κύριος ἀναφέρεται σέ ἄλλη ἀνάσταση. Αὐτή ἀφορᾶ, ὅπως εἶπε, σ’ ὅποιο θεωρεῖ τόν Υἱό καί πιστεύει σ’ Αὐτόν, δηλαδή ἀφορᾶ στούς πιστούς. Ὡς τέτοια θεωρεῖται ἡ πίστη, ὁ ἁγιασμός μέ τήν συμμετοχή στά ἅγια μυστήρια καί ὁ πνευματικός ἀγῶνας γιά τήν νέκρωση τῆς ἁμαρτίας, ὅπως διδάσκει ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης, ὁ εὐαγγελιστής στήν Ἀποκάλυψι: (Ἀποκαλύψεως κ΄ 1-6).

        Αὐτά τά πνευματικά ἀγωνίσματα δέν εἶναι εὔκολα, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ θεοφόρος ἀπόστολος Παῦλος, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀπέναντί του τόν διάβολο νά τόν πολεμεῖ. Σ’ αὐτόν τόν ἀόρατο πνευματικό πόλεμο ὁ πιστός μάχεται μέ τά πνευματικά ὅπλα πού εἶναι οἱ ἀρετές (Πρός Ἐφεσίους στ΄ 12-18).

Γι’ αὐτό ὁ ἀπόστολος Πέτρος προτρέπει τούς πιστούς νά ἀγωνίζονται ἄγρυπνοι, ἀφοῦ ὁ ἀντίδικος τους διάβολος δέν παύεται νά τούς πολεμεῖ μοιάζοντας μέ λέοντα πεινασμένο πού ἀναζητεῖ τήν τροφή του (Α΄ Πέτρου ε΄ 8-9)

Ἰδού τό τριπλοῦν ἀγώνισμα καί ἄθλημα τοῦ πιστοῦ τήν ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή:  Στό τέλος αὐτοῦ τοῦ ἀγῶνος εὑρίσκονται ἔπαθλα καί ἀμοιβές, ἔπαινοι, πού δέν λησμονοῦνται καί στέφανος πού δέν μαραίνεται. “ Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἐνέῳκται oἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε”, προτρέπει ἡ Ἐκκλησία μας