«ἐπιστράφηθι πρός με…γνῶθι τὴν ἀδικίαν σου»
Δημοσιεύθηκε 03 Ἀπριλίου 2025
Μέ ἀφορμή τήν Ἀκολουθία τοῦ μεγάλου, ψυχωφελέστατου καί κατανυκτικοῦ Κανόνος (Τετάρτη τῆς Πέμπτης Ἑβδομάδος Νηστειῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς), καί μελετώντας ὅλοι μας αὐτό τό ὑψηλό πνευματικό γύμνασμα πρός εὐσέβεια καί μετάνοια, ἐντείνεται ὁ πόθος μας γιά οὐσιαστική μετάνοια. Τό μεγαλιεῶδες κείμενο αὐτό ἀναμφιβήτητα προκαλεῖ μεγάλη κατάνυξη στίς ψυχές μας καί προτρέπει τούς Χριστιανούς νά ἐπιθυμοῦν καί νά μιμοῦνται μέ ἱερό ζῆλο τά ἀγαθά καί νά ἀποφεύγουν τά φαῦλα καί συνεχῶς νά ἀνατρέχουν πρός τόν Θεό διά μετανοίας, διά δακρύων καί ἐξομολογήσεως καί νά ἐπιδιώκουν τήν εὐαρέσκεια τοῦ Θεοῦ μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν καί τήν ἄσκηση τῶν ἀρετῶν.
Ὁ Κανόνας αὐτός λέγεται μέγας καί πρός τό νόημά του καί τά παραδείγματα πού φέρει. Ὁ συγγραφέας του καλλιεργεῖ τήν ψυχή συνθέσας κατ’ ἄριστον τρόπο τούς λόγους, τίς ἱστορίες, τίς προτροπές, τά παραδείγματα. Ὀνομάσθηκε μέγας διότι προκαλεῖ μεγάλη κατάνυξη στίς ψυχές πού ἀγωνίζονται κατά τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Παράλληλα ἡ μελέτη του ὁδηγεῖ στήν συναίσθηση τῆς πτώσεως τοῦ πιστοῦ πού ἐπιθυμεῖ ταυτόχρονα καί τήν σωτηρία του καί λύτρωσή του. Ἡ πτώση του ἡ πνευματική, δέν ἀποτελεῖ τόσο ἕνα περιστατικό, ἔστω κι ἄν ξεκινάει συχνά ἀπ’ αὐτό, ὅσο μιά φθίνουσα πορεία. Ἕνα κάποιο ἐμπόδιο στήν πηγή τοῦ νεροῦ, μπορεῖ τελικά νά ἐκτρέψει ὁλόκληρη τήν πορεία ἑνός ποταμοῦ. Μία ἁμαρτία «μέσα» στήν καρδιά, μπορεῖ ν’ ἀλλάξει τήν πορεία μιᾶς ζωῆς. Ἄς ἐμβαθύνουμε σέ τούτη τήν ἀλήθεια, μελετώντας τό λόγο τοῦ Κυρίου, ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἱερεμία. (βλ. κεφάλαια β΄ καί γ΄) Ὁ ἄνθρωπος ἀκολουθοῦσε τό θεῖο θέλημα. Ζοῦσε χρόνια ἁγιότητας, γιατί ὅλη ἡ καρδιά του ἀνῆκε σ᾽ Αὐτόν καί μέσα της δέν ὑπῆρχε θέση γιά τίποτε ἄλλο. Χρόνια ἀφθονίας, ζώντας δίπλα «στήν πηγή τῶν ζώντων ὑδάτων». Ζουσε σέ χρόνια καρποφορίας, ἀφοῦ ἤταν «ἄμπελος ἐκλεκτή» στόν Κύριο. Ὅμως ἐπῆλθε θλιβερή ἐκτροπη. Εἶναι λογικά ἀδιανόητο, ἄν καί πνευματικά δυστυχῶς δυνατό νά μή ἔχουμε γνωρίσει τήν πηγή καί νά ψάχνουμε στά λασπόνερα γιά ξεδίψασμα. Ὅμως νά «ἐγκαταλίπεις τήν πηγή τῶν ζώντων ὑδάτων καί νά σκάβεις λάκκους»!.. Νά προσπαθοῦμε νά συγκρατήσουμε νερό, σέ σπασμένα σταμνιά! Σέ κάτι πού τό γνωρίζεις ὅτι εἶναι ἁμαρτία! Ἄς προσέξουμε τά ρήματα «ἀπεμακρύνθηκαν... ἐμιάνατε... ἐγκατέλιπον» (στ. 5, 7, 13). Δέν σημαδεύουν μιά φθίνουσα πορεία τοῦ πιστοῦ; Ταυτόχρονα μᾶς ὁδηγοῦν σέ μία ἀποκαρδιωτική σύγκριση πού τήν κάνει ὁ Θεός καί προτρεπόμαστε ταπεινά νά τήν δεχτοῦμε γιά τή ζωή μας; «σέ ἐφύτευσα ἄμπελον ἐκλεκτήν... μετεβλήθης εἰς παρεφθαρμένον κλῆμα» (στ. 21). Αὐτό δέν εἶναι ἀποτέλεσμα μιᾶς μόνης πράξης. Εἶναι τό συμπέρασμα μιᾶς φθίνουσας πολύχρονης πορείας. Δέν μείναμε «ἐρριζωμένοι ἐν Χριστῷ» (Κολοσσαεῖς β΄, 7). Δέν θά πρέπει νά ὁδηγούμεθα σέ ἄκαρπες προσπάθειες πού γίνονται μακρυά ἀπό τόν Θεό καί στηρίζονται στόν ἄνθρωπο. «Καί ἐάν πλυθῇς μέ νίτρο... ἡ ἀνομία σου μένει» (στ. 22). Τό μόνο φάρμακο γιά τήν ἀνθρώπινη ἁμαρτία, εἶναι... τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ» (Α΄ Ἰωάννου α΄, 7). Συνεπεία τούτων συχνά ὁδηγούμαστε στήν ἐπικάλυψη πού ὁδηγεῖ στήν πόρωση. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος στίς ἐπιλογές του, ὄχι ὅμως καί στίς συνέπειές τους. «Ὁ σπείρων εἰς τήν σάρκαν ἑαυτοῦ, θέλει θερίσει ἐκ τῆς σαρκός φθοράν» (Γαλάτες στ΄, 8). Καί ὁ Θεός ἐξηγεῖ, ὅτι ἡ χαλάρωση τῆς σχέσης μας μαζί Του, σημαίνει ἀποτυχία στόν πνευματικό ἀγώνα μας, πού τήν τρέχουσα περίοδο θά πρέπει νά ἔχει ἔνταση καί σθένος γιά τήν πορεία μας πρός τήν Ἀνάστασή Του. Γι’ αὐτό ἡ ἄκρα φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ πρός τό κτίσμα του πού τό ἀγαπᾶ ἀναφέρεται στό κεφάλαιο γ΄, 12, 13. «Ἐπιστράφηθι πρός με, ἡ κατοικία τοῦ ᾿Ισραήλ, … καὶ οὐ στηριῶ τὸ πρόσωπόν μου ἐφ’ ὑμᾶς· ὅτι ἐλεήμων ἐγώ εἰμι, …., καὶ οὐ μηνιῶ ὑμῖν εἰς τὸν αἰῶνα. πλήν, γνῶθι τὴν ἀδικίαν σου, ὅτι εἰς Κύριον τὸν Θεόν σου». Μέ πλήρη καί ἐνσυναίσθητη συντριβή ἄς τό ἀναγνωρίσουμε καί ὁλόψυχα ἄς ἐπιστρέψουμε πρός τόν Κύριο, «ὅτι (ἐπειδή) ἐλεήμων ἐγώ εἰμι, λέγει Κύριος» (γ΄, 12). Χωρίς τόν Ἰησοῦ Χριστό (Ἰωάννης ιε΄, 5), ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται μόνιμα σέ κίνδυνο, σάν τό χαμένο πρόβατο (Λουκᾶς ιε΄, 4-6). Μαῦρος σάν τόν Αἰθίοπα (Ἱερεμίας ιγ΄, 23). Αἰσθάνεται καί εἶναι ἀπερριμμένος στή µέση μιᾶς ἔρημης πεδιάδας (Ἰεζεκιήλ ιστ΄, 5-8), συνάμα δέ καί ἀβοήθητος σάν ἕνας λεπρός (Μᾶρκος α΄, 40), ἀλλά καί ἄχρηστος σάν σάπιο δέντρο (Ματθαῖος ζ΄, 18), φτωχός δέ σάν χρεωκοπημένος ὀφειλέτης (Ματθαῖος ιη΄, 24-27). Τέλος, ἐπίσης μένει οὐσιαστικά ἄκαρπος σάν ἕνα ἀποκομμένο ἀπ᾿ τό δέντρο κλαδί (Ἰωάννης ιε΄, 5).
