«Σταυροῦ τύπον ἐπλήρου»

          Ὁ Τίμιος Σταυρός ἀποτελε[ι ἕνα ἀπό τά σημαντικότερα θέματα τῆς θεολογίας καί τῆς εὐσεβείας τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ κατά τόν κορυφαῖο ἀπόστολο Πέτρο : “Αὐτός σήκωσε τίς ἁμαρτίες μας μέ τό ἴδιο του τό σῶμα στό σταυρό” (Α΄ Πέτρου β΄ 24).

          Ὁ ἐσταυρωμένος Κύριος εἶναι τό περιεχόμενο τοῦ κηρύγματος τῶν ἁγίων Ἀποστόλων κατά τήν ὁμολογία τοῦ ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν Παύλου : “Γιατί σκοπός μου δέν ἦταν νά σᾶς κάνω νά γνωρίσετε κάτι ἄλλο, παρά μόνο τόν Ἰησοῦ Χριστό, καί μάλιστα σταυρωμένο ” (Πρός Κορινθίους Α΄ β΄ 2).

          Μέ καύχησι ὁ μέγας ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ Παῦλος ἀναφερόταν στήν σταυρική θυσία τοῦ Λυτρωτοῦ καί Σωτῆρος μας Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ : “Ὅσο γιά μένα, δέ θέλω ἄλλη ἀφορμή γιά καύχηση ἐκτός ἀπό τό σταυρό τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ, τό σταυρό πού πάνω του πέθανε ὁ κόσμος γιά μένα κι ἐγώ γιά τόν κόσμο ” (Πρός Γαλάτας στ΄ 14).

Οἱ ἀνά τούς αἰῶνες ἅγιοι καί θεοφόροι Πατέρες μας καί ἐκκλησιαστικοί συγγραφεῖς ἐμελέτησαν ποικιλοτρόπως τά περί τό Πάθος καί τόν ἐπί τοῦ σταυροῦ θάνατο τοῦ Σωτῆρος μας. Στήν διδασκαλία τους ὁ σταυρικός θάνατος συσχετίσθηκε μέ πολλά γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, πού θεωροῦνται τύπος ἤ προεικόνιση του. Ἡ Καινή Διαθήκη ὄχι μόνον ἐπιτρέπει, ἀλλά καί συνηθίζει νά ἀναζητεῖ στήν Παλαιά Διαθήκη τύπους τῶν μελλόντων γεγονότων, ὅπως θά ἀποδεχθεῖ στήν συνέχεια. Ἀπό τούς ἱερούς συγγραφεῖς τῆς Καινῆς Διαθήκης ἑρμηνεύονται τά γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Ἰδιαιτέρως ὁ ἀπόστολος Παῦλος στό πρός Κορινθίους Α΄ α΄ 19 ἐξαγγέλλει, ὅτι τό κήρυγμα τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου μας ἐξαφάνισε κάθε ἀνθρώπινη σοφία, πού τήν κατέστησε ἀνωφελῆ καί ἄχρηστη, ὅπως εἶχε προφητευθεῖ ἀπό τόν Ἠσαΐα στό κθ΄ 14.                                                       

          Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μας ἐπικαλέσθηκε γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης πού ἐπαληθεύθηκαν ἀπό γεγονότα τῆς ζωῆς Του :

          Συσχέτισε τό λυτρωτικό μέ σταύρωσι θάνατό Του μέ τήν ἱστορία τοῦ χάλκινου φιδιοῦ στήν ἔρημο : “Ὅπως ὁ Μωυσῆς ὕψωσε τό χάλκινο φίδι στήν ἔρημο, ἔτσι πρέπει νά ὑψωθεῖ ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου, ώστε ὅποιος πιστεύει σ’ αὐτόν νά μή χαθεῖ ἀλλά νά ζήσει αἰώνια ” (Ἰωάννου γ΄ 14 -15).                                               

          Ὁ ἅγιος καί θεοφόρος πατέρας μας Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (1296-1359 μ.Χ.) ἀρχίζει τήν ὁμιλία του στόν Τίμιο Σταυρό ὡς ἑξῆς : “ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ προαναγγελλόταν καί προτυπωνόταν μυστικῶς ἀπό παλαιές γενεές, καί κανείς ποτέ δέν συμφιλιώθηκε μέ τόν Θεό χωρίς τή δύναμι τοῦ Σταυροῦ” (Ὁμιλία ΙΑ΄ εἰς τόν Τίμιον καί Ζωοποιόν Σταυρόν. PG 151,124).

           

Τό “ξύλον τό ἐν τῷ παραδείσῳ”.

          Κατά τό βιβλίο τῆς Γενέσεως β΄ 16-17 ὁ Θεός ἔδωσε ἐντολή στούς Πρωτοπλάστους νά μή γευθοῦν ἀπό τοῦ ξύλου, δηλαδή ἀπό τούς καρπούς τοῦ δένδρου, τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ.

          Ὁ ἅγιος Φιλόθεος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (τέλη ιγ΄ αἰῶνος -1379 μ.Χ.) θεωρεῖ, ὅτι τό ξύλο, τό δένδρο δηλαδή, πού εὑρίσκετο στόν Παράδεισο προτύπωσε τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου μας.

          Ἀντιπαραθέτει ὡς ἑξῆς τό ξύλο τό ἐν τῷ παραδείσῳ μέ τό ξύλο τοῦ Σταυροῦ :

          “Τό ξύλον τοῦ παραδείσου αἰχμάλωτον καί γυμνόν ἐποίησε τόν Ἀδάμ καί κρυβῆναι αὐτόν παρεσκεύασε τό ξύλον τοῦ σταυροῦ τόν νικητήν Χριστόν ἀφ’ ὑψηλοῦ πᾶσιν ἐδείκνυεν” (Λόγος εἰς τήν ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ P.G.154,726).

          Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός θεωρεῖ τό ἐν τῷ παραδείσῳ ξύλο τύπο τοῦ Σταυροῦ : “ Ἐπειδή διά μέσου τοῦ ξύλου ὁ θάνατος προῆλθε, ἔπρεπε διά μέσου τοῦ ξύλου νά δωρηθοῦν ἡ ζωή καί ἡ ἀνάσταση ”(“ Ἔκδοσις ἀκριβής περί ὀρθοδόξου πίστεως ” στό ια΄ (πδ΄) κεφάλαιο “Περί σταυροῦ, ἐν ᾧ ἔτι καί περί πίστεως” P.G. 94, 1132).        Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης (660-740 μ.Χ.) αὐτούς τούς συμβολισμούς :        “Σταυροῦ τύπον ἐπλήρου ….Ἰσαάκ, τά ξύλα τῆς θυσίας ἀναλαβών καί τῷ πατρί θυσίαν ἑαυτόν ἐπειγομένῳ προτροπάδην ἐχόμενος” (“ Εἰς τήν παγκόσμιον Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ ” P.G. 97, 1032). Κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό ἡ ράβδος τοῦ Μωϋσῆ προεικονίζει τόν Σταυρό  (Ἔνθ’ ἀνωτέρω, P.G. 94, 1132-1133).

           

                                   

Γιά τόν μαθητή τοῦ Χριστοῦ ἰσχύει πάντοτε ὁ λόγος Του :

“ Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι” (Μάρκου η΄ 34).

            Μέ τήν ἑκούσια αὐτή νέκρωσι τῶν παθῶν καί τῆς ἁμαρτίας ἀξιωνόμαστε τῆς αἰωνίου ζωῆς κατά τήν ὑπόσχεσή Του : “Γιατί ὅποιος θέλει νά σώσει τή ζωή του θά τή χάσει, ὅποιος ὅμως ἐξαιτίας μου χάσει τή ζωή του, θά τή βρεῖ ”(Ματθαίου ιστ΄ 25).