Ε ἰ σ ή γ η σ η  

στήν σύναξη τῶν Κατηχητῶν – τριῶν

καί λοιπῶν Συνεργατῶν  τῆς Χριστιανικῆς Ἀγωγῆς τῶν Νέων

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ

 

Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ

Δ α ν ι ή λ

(Πνευματικό Κέντρο

Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Καρέα Βύρωνα

27 Σεπτεμβρίου 2017)

Μιά νέα περίοδος πνευματικῆς σπορᾶς καί καλλιεργείας στό «γεώργιο τοῦ Θεοῦ» (Πρός Κορινθίους Α΄ γ΄, 9) ἐκτείνεται ἔμπροσθέν μας. Θά ἀρχίσουμε καί πάλι νά ἀναπτύσσουμε τά ποιμαντικά προγράμματά μας γιά τήν πνευματική οἰκοδομή ἰδιαιτέρως μάλιστα τῶν νέων τῆς διδασκαλίας τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ καί τῆς καθοδηγήσεώς τους νά σέβονται τό θέλημα τοῦ Θεοῦ πού ἐκφράζεται μέ τήν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν πού ἐξασφαλίζουν τήν αἰώνια ζωή (Ματθαίου ιθ΄ 16-22) Ἀναφερόμαστε σ’ ὅλες τίς δραστηριότητες πού ἐντάσσονται στόν Τομέα τῆς Χριστιανικῆς Ἀγωγῆς τῶν Νέων. Σ’ αὐτόν συμπεριλαμβάνονται καί τά Κατηχητικά Σχολεῖα  γιά τούς νέους, τούς Μαθητές καί τίς Μαθήτριες τοῦ Δημοτικοῦ, Γυμνασίου καί Λυκείου πού λειτουργοῦν μέ τήν συνεργασία σας, μέ τήν προθυμία, μέ τήν ὑπευθυνότητα, ζῆλο καί αὐτοθυσία ὅλων τῶν στελεχῶν τοῦ τομέα τῆς Χριστιανικῆς Ἀγωγῆς τῆς Νεότητος.

Ὡς ὑπεύθυνος πνευματικός πατέρας θέλω νά ὑπομνήσω ὅσα θεωρῶ ἀπαραίτητα γιά τήν προετοιμασία ὅλων μας.

• §1. Ἡ ἀνακαίνιση τῶν νέων

Τό δικαίωμα τῆς Ἐκκλησίας νά θέλει καί νά φροντίζει ν’ ἀνταποκριθεῖ στήν ὑποχρέωση καί στήν εὐθύνη της γιά τήν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου» (Πρός Ἐφεσίους στ΄, 4) δέν μπορεῖ κανείς νά τῆς  τό ἀρνηθεῖ. Ὁ σοφός τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἐκτιμώντας τήν ἀξίαν τῆς ἐκ νεότητος ἀγωγῆς τῶν νέων στήν πνευματική ζωή προτρέπει τούς γονεῖς :

«ἐκπαίδευσε τό παιδίον εἰς τήν ὁδόν τήν ὁποίαν πρέπει νά βαδίζει καί δέν θά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό αὐτήν ἀκόμη καί ὅταν θά εἶναι γέρων» (Παροιμιῶν κβ΄, 6 ἐκ τοῦ Ἑβραϊκοῦ).

Ἡ δικαιοδοσία της καί ἡ πρωτοβουλία της ὡς πρός τό κεφάλαιο αὐτό παραμένουν ἀναπαλλοτρίωτα.

Γιά αὐτό καί ἡ ἄσκηση αὐτοῦ τοῦ δικαιώματος της ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ προσπάθειά της γιά νά ἀνταποκριθεῖ στίς εὐθύνες της ἀπό δική της πρωτοβουλία ἀποκτᾶ στήν ἐποχή μας ἰδιαίτερη σημασία ἕνεκα α΄. τῆς συμβιώσεως στήν πατρίδα μας πολιτῶν διαφόρων παραδόσεων καί πολιτισμῶν, β΄. τῆς ἐπικοινωνίας μέσῳ τῶν ἠλεκτρονικῶν διαύλων, καί γ΄. τῆς διευρύνσεως τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν πού διδάσκεται στή δημόσια Ἐκπαίδευση

Μέ τό Κατηχητικό Σχολεῖο καί ὅλες τίς δράσεις τῆς Ἐνορίας γιά τούς νέους καί τίς νέες πού ἀποβλέπουν στήν αὔξηση καί προκοπή ἐν Χριστῷ, ὅπως σημειώνει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς γιά τόν Κύριός μας Ἰησοῦ Χριστό ὅτι «προέκοπτε σοφίᾳ καί ἡλικίᾳ καί χάριτι παρά Θεῷ καί ἀνθρώποις» (Λουκᾶ β΄, 52).

Τό σχολεῖο μεταδίδει γνώσεις ξηρές πού δέν ἀκουμποῦν στήν ψυχή τοῦ νέου.

Αὐτό τό ἔργο ἔρχεται νά ἐπιτελέσει ἡ Ἑκκλησία μέ τό Κατηχητικό Σχολεῖο πού ἡ ὀνομασία του ἴσως νά ἐκλαμβάνεται ἀναχρονιστικά. Ὄχι ὅμως καί ἡ σημασία καί ἡ προσφορά του. Κρίθηκε ὅμως ἡ ὀνομασία αὐτή προτιμότερη ἀπό τόν χρησιμοποιούμενο στό παρελθόν Κυριακό Σχολεῖο, διότι ἔχει παλαιά καταγωγή, ἀπό τίς ἀρχαῖες Κατηχητικές Σχολές.

• §2. Οἱ τρεῖς παράγοντες τοῦ λεγομένου παιδαγωγικοῦ -διδακτικοῦ τριγώνου

Σήµερα, ὑπάρχουν πολλές προτάσεις οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στούς τρεῖς παράγοντες τοῦ λεγόμενου παιδαγωγικοῦ- διδακτικοῦ τριγώνου. Οἱ παράγοντες αὐτοί εἶναι ὁ δάσκαλος- κατηχητής στήν περίπτωση τῆς κατήχησης καί τό µορφωτικό ἀγαθό.

Α' Παράγοντας: Δάσκαλος-Κατηχητής - Ὁ ρόλος του στήν ψυχική καί συναισθηματική ζωή τῶν µαθητῶν του, εἶναι οὐσιαστικός, ἀφοῦ μεταφέρει στάσεις καί προσδοκίες, µέ βάση τήν ὀρθόδοξη παράδοση. Ὁ Κατηχητής καλεῖται νά προβληµατίσει καί νά συγκινήσει τά παιδιά. Διότι, κινητοποιώντας τό φιλοτιµό τους, ἴσως θελήσουν κι ἐκεῖνα, νά ἀναλάβουν πνευματικόν ἀγώνα, πού θά μπορεῖ νά ἀνανεώνεται στίς διάφορες ἠλικιακές φάσεις. Ἀρκεῖ καί ὁ Κατηχητής νά πληροῖ τίς προυποθέσεις πού προτείνονται ἀπό τούς εἰδικούς ἐπιστήμονες καί τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.

Β΄ Παράγοντας: Ὁ Μαθητής - Στή χριστιανική Ἀγωγή τῶν µαθητῶν, συμβάλλουν πολλοί παράγοντες. Οἱ γονεῖς, ἡ Ἐκκλησία, τό σχολεῖο, ἀλλά καί οἱ φίλοι µπορεῖ νά συµβάλουν, ὥστε ἕνα παιδί νά βιώσει στήν ἐνορία του τήν ὀρθόδοξη παράδοση καί τήν ὁµαδική ζωή. Τά παιδιά βιώνουν δυνατά συναισθήµατα, ὅταν αἰσθάνονται ὅτι ἀνήκουν σέ ὁµάδα. Μία ἀνάλογη συµμετοχή ἀποτελεῖ αἰτία χαρᾶς καί αὐτοεκτίµησης. Τό Κατηχητικό σχολεῖο τά προσφέρει αὐτό, ἀρκεῖ νά πεισθεῖ τό παιδί νά ἔρθει σ’  αὐτό καί νά θελήσει νά μείνει. Ὁ Κατηχητής εἶναι βασική αἰτία παραµονῆς του.

Γ' Παράγοντας: Τό μορφωτικό ἀγαθό. Τό παιδί ἀγαπᾶ πολύ τό παιχνίδι, ἀλλά στήν ἐνορία ἔρχεται ὄχι µόνο γι' αὐτό. Οἱ δράσεις πού μπορεῖ νά συµπεριληφθοῦν στό προγραµµα τῆς χρονιάς, εἶναι πολλές, καί οἱ κατηχητές µποροῦν νά τίς ὑλοποιήσουν. Μέ τήν «ἐν Χριστῷ» ἀγάπη καί τόν ἀγώνα, ἀναµένουμε καί τήν κοινωνική ἀνάπτυξη τοῦ παιδιοῦ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ καί στήν κοινωνική ὡριμότητα, στόχος τόν ὁποῖο ἀναμένουμε ἐπίσης. Ἡ διδασκαλία τῶν Πατερικῶν Κειμένων στά κατηχητικά σχολεῖα εἶναι θέμα ἀληθινῆς χειραγωγίας, δηλαδή θέμα παιδείας. Εἶναι ἐγκαινισµός στήν ὀρθόδοξη παράδοση καί τήν ὀρθή πίστη. Τά Κατηχητικά Σχολεῖα τελικά, ἀποτελοῦν τήν ἐλπίδα γιά τή «Συμµετοχή στό Χριστό» µέχρι τό τέλος.-

• §3. Ἀφιέρωση, Κατάρτιση, Κατανόηση.

Σ’ αὐτή τήν ἑνότητα οἱ σκέψεις μας διατυπώνονται ἀκολουθώντας τά νοήματα τοῦ ιγ΄ κεφαλαίου τῆς πρώτης πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὥστε καθένας Κατηχητής καί Διδάσκαλος τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ νά κάνει τήν αὐτοκριτική του

 Ἐάν διδάσκω μέ τήν ἱκανότητα τῶν σοφωτέρων δασκάλων, ἀλλά δέν ἔχω κατανόηση δέ τῆς σοβαρότητος τοῦ ἔργου, ἔγινα χαλκός ἠχῶν ἤ κύμβαλον ἀλαλάζον.

Καί ἐάν δαπανῶ ὧρες καί κόπο, στήν προετοιμασία τοῦ μαθήματός μου ἀλλά δέν ζῶ τά προβλήματα καί τίς ἀνάγκες τῶν μαθητῶν μου, αὐτό δέν ἀρκεῖ.

Καί ἐάν ἔχω ἐκπαίδευση καί ἐμπιστοσύνη στίς μεθόδους διδασκαλίας μου, ἀλλά  δέν γνωρίζω τίς συνθῆκες καί τόν τρόπο πού οἱ μαθητές μου ζοῦν καί σκέπτονται, δέν ὠφελοῦμαι οὐδέν.

Ὁ καλός Δάσκαλος - Κατηχητής  εἶναι ὑπομονετικός, εὐγενής, πρόθυμος. Εἶναι πρόθυμος νά ἀκούσει τούς μαθητές του ὅταν τοῦ ἐμπιστεύονται τά προβλήματά τους. Δέν εἶναι φλύαρος, δέν δίνει μέ τήν ζωή του ἕνα κακό παράδειγμα. Πάντοτε δίνει τό καλό παράδειγμα στούς μαθητές του, τούς ὁποίους πάντα διδάσκει, πάντα συμβουλεύει, πάντα ἀγαπᾶ.

Ὁ ζῆλος γιά τό ἔργο του, οὐδέποτε ἐκπίπτει. Τά ἄλλα ὅμως, εἴτε εἶναι ὑλικά διδασκαλίας κάποτε θ’ ἀρχηστευθοῦν, εἴτε εἶναι καινούργιες μέθοδοι, κάποτε θά ξεπεραστοῦν. Ὅταν ἔχει ζῆλο γιά τό ἔργο του, ὅλες οἱ προσπάθειές του θά εὐοδοθοῦν καί ἡ ἀγαθή ἐπίδρασή του στήν ζωή τῶν μαθητῶν του θά μείνει γιά πάντα.

Ὅταν ἤμουν παιδί, μιλοῦσα σάν παιδί, αἰσθανόμουν σάν παιδί, συμπεριφερόμουν σάν παιδί. Τώρα ὅμως εἶμαι μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ μεγάλος καί σάν Δάσκαλος τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου ἀντιμετωπίζω τό ἔργο μου μέ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό καί κατανόηση τῆς σοβαρότητός του.

Τώρα, λοιπόν, μένει· Κατάρτιση, ἀφιέρωση, κατανόση, αὐτά τά τρία. Σπουδαιότερο δέ τούτων εἶναι ἡ κατανόηση.

• §4. Τά χαρακτηριστικά

 τοῦ Δασκάλου τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου

Ἡ πείρα στή διακονία αὐτή μᾶς ὑποδεικνύει δέκα Κανόνες πού πρέπει νά τηροῦνται ἀπαραιτήτως καί ἀπαρεκλίτως ἀπό κάθε Κατηχητή – Δάσκαλο γιά νά ἐπιτύχει τά ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

α΄. Ν ά   ε ἶ ν α ι  τ α κ τ ι κ ό ς.

Ἕνας μέτριος ἀλλά τακτικός δάσκαλος, ἀποδίδει περισσότερο ἀπό ἕνα  δάσκαλο ἱκανό μόνο, ἀλλά χωρίς συνέπεια, τάξη καί σύστημα στή διακονία του.

β΄. Ν ά ε ἶ ν α ι  ἀ κ ρ ι β ή ς.

Νά βρίσκεται στήν τάξη του τουλάχιστον 15 λεπτά πρό τῆς ἐνάρξεως τοῦ μαθήματος. Αὐτό θά τοῦ δώσει χρόνο, γιά προσευχή καί πνευματική περισυλλογή. Νά ὑποδεχθεῖ τούς μαθητές του μέ εὐπροσηγορία καί ἐπιμέλεια.

γ΄. Ν ά ε ἶ ν α ι  π ι σ τ ό ς   π ο ι μ έ ν α ς, στό μικρό ποίμνιό του. προσέχοντας μέ στοργή κάθε μαθητή του.

δ΄. Ν ά ε ἶ ν α ι  π α ρ ά δ ε ι γ μ α χριστιανικῆς ζωῆς, στήν τάξη του, στήν Ἐκκλησία, μπροστά στά παιδιά του, τούς γονεῖς τους καί σ’ ὅλους τούς  γύρω του.

ε΄. Ν ά ε ἶ ν α ι  μ ε λ ε τ η μ έ ν ο ς  π ά ν τ ο τ ε.

Ὁ μεγάλος ἴσως νά μή προσέξει, ὅτι εἶναι ἀπροετοίμαστος στήν διδασκαλία, ἴσως δέ καί νά τό συγχωρέσει, δέν θά συμβεῖ ὅμως καί μέ τόν μαθητή του.

στ΄. Ν ά ἐ π ι δ ί ω κ ε ι   τ ή ν   σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μέ τούς Ἐφημερίους τῆς Ἐνορίας του, τούς ἄλλους Κατηχητές - Δασκάλους καί πρό πάντων τούς γονεῖς τῶν παιδιῶν τῆς τάξεώς του.

ζ΄. Ν ά ε ἶ ν α ι  π ε ι θ α ρ χ ι κ ό ς   κ α ί   σ υ ν ε π ή ς   σ τ ό   π ρ ό γ ρ α μ μ α. Ἡ πειθαρχία, ἄς εἶναι μία του φροντίδα στήν τάξη του. Τήν πειθαρχία τήν χρειάζεται ὁ ἴδιος σήμερα, θά τήν χρειαστεῖ ἡ Ἐνορία αὔριο, θά τήν χρειαστοῦν οἱ μαθητές του στή ζωή τους.

η΄. Ν ά π ρ ο σ ε ύ χ ε τ α ι  καθημερινά καί γιά κάθε μαθητή του. Τό ἔργο του δέν ἐξαντλεῖται στή μία ὥρα τήν ἑβδομάδα. Ἡ εὐθύνη του ἀπαιτεῖ καθημερινή προσευχή.

θ΄. Ν ά  β ε λ τ ί ω ν ε ι  τ ί ς   γ ν ώ σ ε ι ς   τ ο υ.

Ἐπωφελεῖται ἀπό κάθε εὐκαιρία, γιά νά μάθει καλύτερα καί βαθύτερα κάθε τι πού χρειάζεται γιά τό πνευματικό ἔργο του.

ι΄. Ν ά ἐ π ι κ ο ι ν ω ν ε ῖ  τακτικά μέ τίς οἰκογένειες τῶν μαθητῶν του. Ἔτσι θά μάθει πολλά πράγματα, πού θά βοηθήσουν ἀποτελεσματικά τό ἔργο του.

ια΄. Ἐ ν δ ι α φ έ ρ ο ν   -   Ἐ μ π ι σ τ ο σ ύ ν η.

Τέλος νά δείχνει ἐνδιαφέρον καί νά ἀφιερώνει χρόνο γιά κάθε ἕνα παιδί ξεχωριστά. Τό ἐνδιαφέρον τοῦ Κατηχητοῦ - Δασκάλου θά κερδίσει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ παιδιοῦ.

Ὅλα τά παιδιά τῆς τάξεώς του ἔχουν βέβαια τήν ἴδια θέση στήν καρδιά του. Ὅλα τό ἴδιο τ’ ἀγαπάει, ἐνδιαφέρεται καί προσεύχεται γι’ αὐτά. Καί εἶναι καλό αὐτό, γιατί εἶναι τό πρῶτο βῆμα γιά νά κερδίσει τήν ἀγάπη καί τήν προσοχή τῶν παιδιῶν, ἀπαραίτητο εἶναι τό ἔδαφος γιά κάθε περαιτέρω διδασκαλία, Τό παιδί πρέπει νά δεῖ ὅτι τό ἀγαπᾶς προσωπικά καί ὅτι τό ἀγαπᾶς, ὄχι λιγώτερο ἀπό κάποιο ἄλλο παιδί γιά νά σοῦ δείξει ἐμπιστοσύνη καί νά προσέξει τήν διδασκαλία.

Ὅμως αὐτή τήν προσωπική, ἰδιαίτερη ἀγάπη καί εἰλικρινές ἐνδιαφέρον γιά τό κάθε παιδί τῆς τάξεως ἔχει ἐκφρασθεῖ ὡς τά τώρα μέ κάποιο τρόπο; Συνιστοῦμε τά  ἑξῆς:

Καθορίστε  μία ἑβδομάδα, γιά τό κάθε παιδί τῆς τάξεως. Ἡ ἑβδομάδα τοῦ Γιώργου. Ἡ ἑβδομάδα τῆς Φοίβης. Ἡ ἑβδομάδα τοῦ Χάρη. Ἡ ἑβδομάδα τῆς Μαρίας. Ἀσχοληθεῖτε μέ τό κάθε παιδί, τά προβλήματά του, τίς ἀνυσυχίες του, τίς δυσκολίες του.

Αὐτή τήν ἑβδομάδα θά προσευχηθεῖτε γιά τόν Γιῶργο καί μέ τόν Γιῶργο μαζί, Θά κάμετε μαζί ἕνα περίπατο καί θά προσπαθήσετε σάν ἕνας μεγαλύτερος φίλος του, νά τόν βοηθήσετεσέ κάποιο του δίστρατο ἤ ἀπορία. Αὐτή τήν ἑβδομάδα τό μάθημά σου θά ναι συντονισμένο ἔτσι πού ν’ ἀπευθύνεται ἰδιαίτερα στίς ἀνάγκες τοῦ Γιώργου. Αὐτή τήν ἑβδομάδα θά ἐπισκεφθεῖς τήν οἰκογένεια τοῦ Γιώργου Θά γνωρίσεις τούς γονεῖς του, τήν οἰκογένειά του, θά συζητήσεις καί ἐκεῖνοι θά γνωρίσουν ἐσένα. Ζῆσε μία ἑβδομάδα κοντά στόν μαθητή σου. Πές του το, ὅτι ἡ ἑβδομάδα αὐτή εἶναι ἀφιερωμένη σ’ αὐτόν. Ἡ εὐαίσθητη καρδιά του θά συγκινηθεῖ στήν ἐκδήλωση αὐτή τῆς ἀγάπης καί τῦ προσωπικοῦ σου ἐνδιαφέροντος. Ἐμπρός, λοιπόν.

 

 

• §5. Τό περιεχόμενο τῆς Διδασκαλίας τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου

Τά παιδιά μποροῦν καί πρέπει νά διδαχθοῦν τόν φόβο Κυρίου. Αὐτό εἶναι τό περιεχόμενο τῆς διδασκαλίας στό Κατηχητικό Σχολεῖο.

Ἔχουμε ἀκούσει πάλι καί πάλι νά ὑποστηρίζεται, ὅτι τά παιδιά δέν μποροῦν νά καταλάβουν τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. Εἴδαμε ἀκόμη Δασκάλους Κατηχητικοῦ Σχολείου, πού στήν διδασκαλία τους (!) ἀποφεύγουν νά ἀναφέρουν τίς μεγάλες ἀλήθειες τοῦ Εὐαγγελίου, μέ τή ρηχή δικαιολογία, ὅτι τά παιδιά δέν καταλαβαίνουν. Θρηνοῦντες δέ λέμε, ὅτι τό ἴδιο ὀλέθριο λάθος ἔχει ἐπηρεάζει καί ἀρκετούς ἄμβωνες, σήμερα.

Ὅμως, ἄν ἀληθινά ἐπιθυμοῦμε νά διαπιστώσουμε, ἄν τά παιδιά εἶναι ἱκανά νά διδαχθοῦν καί νά ἐννοήσουν τίς ἀλήθειες τῆς Βίβλου, μελετώντας τήν Βίβλο θά διαβάσουμε γιά τόν Σαμουήλ καί τόν Τιμόθεο, γιά ἀγόρια καί κορίτσια, πού μέ πολλή ἁπλότητα καί ζηλευτή ὡριμότητα καί καλλιέργεια στά πράγματα τοῦ Θεοῦ, ἐνωρίς – πολύ ἐνωρίς- δέχθηκαν τήν σώζουσα Χάρη τοῦ Θεοῦ.

Καί δέν μπορεῖ νά ‘ναι διαφορετικά. Ἀφ’ ἧς στιγμῆς τό παιδί μπορεῖ νά τιμωρηθεῖ, μπορεῖ καί νά σωθεῖ. Μόλις ἕνα παιδί εἶναι ἱκανό νά ἁμαρτήσει τήν ἴδια στιγμή τό παιδί αὐτό, ἐφ’ ὅσον ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ τό βοηθήσει, εἶναι ἱκανό νά πιστέψει καί νά δεχθεῖ τό λόγο τοῦ Θεοῦ. Τήν στιγμή πού τά παιδιά μποροῦν νά μάθουν τό κακό, πιστέψτε ὅτι εἶναι τήν ἴδια στιγμή ἱκανά, κάτω ἀπό τήν ὁδηγία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νά μάθουν τό ἀγαθό.

Ποτέ, Δάσκαλε - Κατηχητή μή πᾶς στήν τάξη σου μέ τή σκέψη ὅτι τά παιδιά σου δέν μποροῦν νά σέ καταλάβουν. Ἐάν ἀλήθεια δέν σέ καταλαβαίνουν, τοῦτο εἶναι γιατί σύ πρῶτος δέν τά καταλαβαίνεις. Ἐάν δέν τά διδάσκεις ὅ, τι πρέπει τοῦτο εἶναι γιατί σύ δέν εἶσαι κατάλληλος γι’ αὐτό τό ἔργο. Δοκίμασε νά βρεῖς ἁπλούστερες ἐκφράσεις, ντύσου τήν ἁπλότητα τῶν μαθητῶν σου καί τότε θά δεῖς ὅτι τό λάθος ἦταν δικό σου.

• §6. Οἱ μαθητές τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου

Θά χρησιμοποιήσουμε τέσσερες εἰκόνες γιά νά περιγράψουμε τήν ὄμορφη συντροφιά τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου.

α΄. Βλέπουμε τά παιδιά σάν ἕνα κηπᾶκο μέ λουλούδια, πού ὅλα χρειάζονται τό πότισμα καί τή φροντίδα μας, γιά νά βγάλουν βλαστάρια καί νά ἀνθίσουν.

Ὑπάρχουν ὅμως κάποιες μερικές διαφορές στίς ἀνάγκες τους ; Ἄλλα θέλουν καλαμάκι γιά νά κρατήσουν τά κεφάλια τους ὄρθια. Σ’ ἄλλα πλάϊ φύτρωσαν ἀγριόχορτα πού θέλουν ξερίζωμα. Ἄλλων τά φύλλα ἄρχισαν νά κιτρινίζουν. Πρέπει νά ψάξουμε γιά τό σκουλήκι πού τρώει τίς ριζοῦλες τους. Ξεχωριστή φροντίδα θέλει τό καθένα ἀπ’ αὐτά. Πρέπει λοιπόν νά προσευχηθοῦμε σήμερα, νά δώσει ὁ Θεός καί σέ μᾶς τό χάρισμα καί τήν δύναμη, γιά νά ἀσχοληθοῦμε ἰδιαίτερα μέ κάθε μία ψυχούλα ἀπό αὐτές πού φιλοξενεῖ ἡ τάξη μας. Νά βροῦμε τίς ξεχωριστές ἀνάγκες της καί νά τήν βοηθήσουμε ν’ ἀναπτυχθεῖ καί νά γίνει μέ τόν καιρό ἕνα ὄμορφο καί μυρωδᾶτο λουλουδάκι στό μοσχοβολημένο ἀνθοκήπιο τοῦ Κυρίου.

Τί ὡραῖο ἡ τάξη μας νά μοιάζει ἕνα ὁλόδροσο πολύχρωμο μπουκέτο, πού νά μοσχοβολάει τήν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία, στήν Οἰκογένεια, στό Σχολεῖο, παντοῦ!

β΄. Βλέπουμε τά παιδιά σάν δικά μας παιδιά, ὄμορφα καί καλά; Εἴμαστε ἕτοιμοι κατά τό παράδειγμα Ἐκείνου ν’ ἀνοίξουμε τήν ἀγκαλία μας;  Θά τά χωρέσει ὅλα; Μήπως κάποιο κερδίσει πιό πολύ ἀπό τήν ἀγάπη μας καί τό ἐνδιαφέρον μας; Ἤ μήπως κάποιο - χωρίς νά τό καταλάβουμε - στέκει παράμερα παραπονεμένο; Ἄς ἐλέγξουμε τά αἰσθήματά μας. Μήπως ἡ ἀγάπη μας εἶναι ἀνάλογη μέ τή δική τους; Τούς ἀνταποδίδουμε μόνο ὅση ἐκεῖνα μᾶς χαρίζουν καί ὄχι παραπάνω; Ἡ ἀγάπη μας ἐπηρεάζεται ἀπό τήν δική τους συμπεριφορά. Ὁ Θεός νά μᾶς φυλάξει ἀπό τήν ἀδικία αὐτή ἀφοῦ ὅλοι - χωρᾶμε στήν ματωμένη ἀγκαλιά τοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου μας καί οἱ κακότροποι καί οἱ δύσμορφοι πνευματικά, πρέπει νά τούς ἀγκαλιάσουμε ὅλους μέ τό ἐνδιαφέρον μας καί τήν φροντίδα μας. Εἴθε νά μοιάσουμε σέ τοῦτο τό σημαντικό σημεῖο γιά τήν ὑπηρεσία μας ἀνάμεσα στά μικρά παιδιά πού Ἐκεῖνος μᾶς ἐμπιστεύθηκε, τήν ἀπροσωπόληπτη ἀγάπη τοῦ Κυρίου μου.

γ΄. Τά βλέπουμε σάν ἕνα ἄσπρο χαρτί, πού πάνω σ’ αὐτό καλούμαστε νά γράψουμε; Πιστεύουμε πώς εἴμαστε οἱ μόνοι καί πώς ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θά διαβάσουμε ἀργότερα ὅ, τι ἐμεῖς γράψαμε. Μήπως μᾶς ἐνοχλεῖ ἡ συνεργασία μέ τούς γονεῖς, πού σ’ αὐτῶν τά χέρια κατά πρῶτο λόγο ὁ Κύριος τά ἐμπιστεύθηκε; Καί κάτι ἀκόμη. Μήπως πικραίνουμε τήν καρδούλα τῶν παιδιῶν μας, μέ τήν ἄστοχή καί ἀδέξια παρουσίαση τῶν ἐλλείψεων καί σφαλμάτων τῶν γονέων τους; Φέρνουν γραμμένα στό μυαλουδάκι τους πολλά τά παιδιά μας. Ἄλλα πρέπει νά σβυστοῦν, ἄλλα πρέπει νά ξαναγραφτοῦν μέ ἀνεξίτηλο μελάνι καί σίγουρα θά βροῦμε καί σελίδες ἄσπρες, πού θά γράψουμε ἐμεῖς σ’ αὐτές ὅ, τι ὁ Θεός θέλει,. Καί τό γράψιμό μας τοῦτο νά εἶναι πολύ προσεκτικό, μέ τή ζωή μας, τά λόγια μας, πάντοτε κατόπιν προσευχῆς.

δ΄. Βλέπουμε τά παιδιά μας  σάν μικρούς στρατιῶτες, πού περιμένουν τό νεῦμα μας γιά νά σηκωθοῦν καί νά μιλήσουν; Ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς τάξεώς μας εἶναι ἀτμόσφαιρα τυπικῆς πειθαρχίας ἤ θερμῆς ἀγάπης καί σεβασμοῦ ; Ἀγάπης καί σεβασμοῦ, πού κι’ ἐμεῖς δείχνουμε πρόθυμα πρός τούς μικρούς μας φίλους; Μήπως ἐκνευριζόμαστε μέ τίς μικροαταξίες καί τήν ἀνυπακοή τους – πού εἶναι πολύ φυσικό νά δείχνουν καμιά φορά - καί χωρίς νά τό θέλουμε, ἀφίνουμε νά πνεύσει ὁ ἄνεμος τοῦ θυμοῦ καί τῆς βίαιης τιμωρίας κάποτε πού ψυχραίνει τούς δεσμούς τῆς ἀγάπης; Πρέπει συχνά νά κάνουμε τήν αὐτοκρίτική μας καί νά διερωτώμαστε: Μήπως τιμωρήσαμε χωρίς ἀγάπη κάποιο παιδί; Ἄς ζητήσουμε ἀπό τόν Θεό νά μᾶς συγχωρέσει καί νά αὐξήσει τήν ἀγάπη μας πρός τά ἐκλεκτά αὐτά πλασματάκια, ὅπως Αὐτός εἶπε «τῶν τοιούτων εἶναι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Κατά Ματθαῖον ιθ΄ 14 ). Ὁ Κύριος ἄς μᾶς φωτίσει καί στό λεπτό αὐτό σημεῖο.

• §7. Ἡ προσφορά καί ἡ σημασία τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου.

Κάθε Κατηχητής - Δάσκαλος πού ἀντιλαμβάνεται τήν σημασία καί τήν σπουδαιότητα τοῦ ἔργου του, γνωρίζει ἀσφαλῶς πώς τό ἔργο του τοῦτο δέν περιορίζεται καί δέν ἐξαντλεῖται στήν ὥρα τῆς διδασκαλίας του. Ἡ ὥρα αὐτή δέν εἶναι τό ἔργο του. Εἶναι μικρό μέρος τοῦ ἔργου του. Εἶναι ἡ βιτρίνα, τό προσκήνιο τοῦ ἔργου του μόνο.

            Ὅμως ὑπάρχουν καί τά παρασκήνια. Ἡ προετοιμασία, ἡ σκέψη, ἡ φροντίδα καί πρό παντός, ἡ προσευχή ὅλη τήν ἑβδομάδα καί κάθε μέρα. Ἐπισκέψεις πού μπορεῖ νά γίνουν στά σπίτια τῶν παιδιῶν, ἕνας περίπατος μαζί τους, μία ὡραία ψυχαγωγία στό νεανικό Κέντρο τῆς Ἐνορίας, μία ἰδέα γιά τόν πλουτισμό τῆς τάξεως, ὅλα θά ἔρθουν σάν ἀποτέλεσμα τῆς καθημερινῆς, τῆς τακτικῆς προσευχῆς γιά τά παιδιά τῆς τάξεώς μας.

            Πόσες μικρές πολύτιμες ψυχές μᾶς ἐμπιστεύθηκε ὁ Κύριος; Ἄς κάμουμε ἕνα κατάλογο μέ τά ὀνόματά τους, τίς διευθύνσεις τους, τίς ἀνάγκες τους. Καί ἀκόμη ἄς ξεχωρίσουμε μία ὁρισμένη ὥρα – πρωΐ, μεσημέρι, ἤ βράδυ -  μέσα στήν ἡμέρα, πού θά γονατίζουμε μ’ ἀνοικτό τόν κατάλογο τῶν παιδιῶν μας μπροστά στό θρόνο τοῦ Θεοῦ νά προσευχηθοῦμε. Ἄς μή ἀφίσουμε μία μέρα νά περάσει, χωρίς μ’ ἀγάπη καί στοργή νά προσευχηθοῦμε ὀνομαστικά γιά κάθε παιδί τῆς τάξεώς μας.

Τό πρῶτο, τό βασικό, τό κύριο ἔργο μας σάν δάσκαλοι - Κατηχητές εἶναι ἡ προσευχή. Αὐτή θά μᾶς μάθει ν’ ἀγαπήσουμε πολύ καί νά ὑπηρετήσουμε καλά τά παιδιά πού Θεός, ἡ Ἐκκλησία καί οἱ γονεῖς μᾶς ἐμπιστεύθηκαν.

 « Κλεῖστε τά Κατηχητικά σας Σχολεῖα γιά εἴκοσι χρόνια καί οἱ Ἐκκλησίες σας δέν θ’ ἀνοίξουν πιά».

Μ’ αὐτά τά λόγια ἄρχισε τήν ὁμιλία του σ’ ἕνα Συνέδριο ἱεροκηρύκων ἕνας πεπειραμένος γηραιός ἐργάτης τοῦ Θεοῦ.

Καί πιστεύουμε ὅτι δέν εἶχε καθόλου ἄδικο. Ὅποια Ἐνορία, ἀμφιβάλλει, ἄς κάνει τό ἐπικίνδυνο τοῦτο πείραμα, γιά νά ἐξακριβώσει τήν τρομερή πραγματικότητα τῶν λόγων τῆς παραπάνω προφητείας.

Ὅμως μία Ἐνορία μπορεῖ - καί αὐτή εἶναι ἡ προτροπή μας – νά κάνει τό ἀντίθετο πείραμα. Ὄχι νά κλείσει, ἀλλά ν’ ἀνοίξει. Ὄχι ν’ ἀμελήσει, ἀλλά νά ἐνδιαφερθεῖ. Ὄχι γιά εἴκοσι, ἀλλά γιά πέντε ἔστω χρόνια. Νά δώσει ἀπό τήν προσοχή της τό χρόνο της, τό χῶρο της, τά μέσα της γιά τά παιδιά – βρέφη μέχρι ἐφήβους νέους - πού ὁ Θεός τῆς ἐμπιστεύθηκε.

Ἡ Ἐνορία αὐτή θά ‘χει τότε μία εὐλογία πρωτοφανῆ. Τά παιδιά της θά κερδηθοῦν γιά τόν Χριστό. Οἱ τυχόν χλιαροί γονεῖς τῶν παιδιῶν, θά θερμανθοῦν καί θά ζωογονηθοῦν. Ἡ Ἐκκλησία θά μεταφυτευθεῖ σ’ ἄλλες πολλές «κατ’ οἶκον ἐκκλησίες», πού ὁ Κύριος θά λατρεύεται «πανοικεῖ» (Πράξεις ιστ΄ 34).

Ἔπειτα, ἀλήθεια, ἄν σκοπός μιᾶς Ἐκκλησίας εἶναι νά σώσει ψυχές, δέν θά’ ναι τρομερό ν’ ἀναλωθεῖ γιά νά κερδίσει κάποιες μακρυνές ἄγνωστες ψυχές, ἐνῶ ἐν τῷ μεταξύ θά’ χει χάσει μέ τήν ἀμέλειά της τίς τρυφερές, εὔπλαστες, ἐλπιδοφόρες παιδικές ψυχές, γιά τίς ὁποῖες ὁ Κύριος τήν κρατᾶ ὑπεύθυνη;

Θά κλείσουμε τήν εἰσήγησή μας μέ τήν διαπίστωση  ὅτι τά Κατηχητικά Σχολεῖα καλῶς ὀργανωμένα καί ἐργαζόμενα ἐπί ἠθικῶν βάσεων τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, μποροῦν νά γίνουν τό μόνον ἀποτελεσματικό μέσο πρός περιορισμό τῆς καταπληκτικῶς ἀναπτυσσομένης ἐγκληματικότητος καί διαφθορᾶς τῶν ἐφήβων. Ἡ κοινωνία μας σήμερα πάσχει καί ὑποφέρει ἀπό τήν ἐγκληματικότητα καί διαφθορά τῶν νέων, διότι ἡ ἴδια τούς ἀφαίρεσε τήν θρησκευτική μόρφωση καί τούς παρέπεμψε σέ ἄλλους χώρους πρός μόρφωση χαρακτῆρος καί κατεύθυνση τῶν σκοπῶν τῆς ζωῆς.