Ἐκκλησιαστική Ἐκπαίδευση
Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ
Δ α ν ι ή λ
Προέδρου τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς
τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἐκπαιδεύσεως
καί τῆς Ἐπιμορφώσεως τοῦ Ἐφημεριακοῦ Κλήρου
- Ἀπό τίς κυριώτερες φροντίδες τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπῆρξε ἀπό τῆς συστάσεως τοῦ νεωτέρου Ἑλληνικοῦ Κράτους ἡ μέριμνα γιά τήν προετοιμασία τῶν ἐπιθυμούντων νά ἱερωθοῦν καί νά ἀναλάβουν ἱερατικά καθήκοντα. Ὁ λειτουργός τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἁγίας Ἐκκλησίας καθότι πνευματικός πατέρας καί διδάσκαλος καί ποιμένας ἀπαιτεῖται κατά τό θεῖο λόγο νά εἶναι «δυνατός ἐν ἔργῳ καί λόγῳ» (Λουκᾶ κδ΄, 19) καί ἱκανός νά καθοδηγεῖ στήν εὐαγγελική ζωή καί τήν εὐσέβεια τόν λαό τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί νά εἶναι ἕτοιμος νά δώσει λόγο «περί τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος» (Α΄ Πέτρου γ΄, 15) καί γενικῶς νά μαρτυρήσει γιά τίς πρός ἐμᾶς δωρεές καί τήν χάρη τοῦ Θεοῦ.
* * * * *
- Παραλλήλως πρός τήν μέριμνα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου γιά τήν ἀπόκτηση δοκίμων ἐργατῶν τοῦ Εὐαγγελίου ἐπέδειξε ἐνδιαφέρον καί ἡ Ἑλληνική Πολιτεία ἡ ὁποία ἀπό τῆς ἐποχῆς τοῦ πρώτου Κυβερνήτου Ἰωάννου Καποδιστρίου τοῦ ἀρτισυστάτου Κράτους τῆς Ἑλλάδος ἵδρυσε διαφόρους τύπους σχολείων πού παρεῖχαν ἐκκλησιαστική ἐκπαίδευση καί προπαρασκεύαζαν τούς μέλλοντες ἱερεῖς.
* * * * *
- Ἔτσι ἡ ἐκκλησιαστική ἐκπαίδευση γιά νά ἀποδείξει τούς ἀναμενόμενους καρπούς ἀπαιτεῖ τήν συνεργασία Ἐκκλησίας καί Πολιτείας. Τά τῆς ἐκπαιδεύσεως κεῖνται ὑπό τήν ἄμεση εὐθύνη τῆς Πολιτείας. Στήν Ἐκκλησία ὅμως ἀνήκει ἀποκλειστικῶς ἡ εὐθύνη νά ἐμπνεύσει τό ἦθος καί τό πνεῦμα πού πρέπει νά κοσμεῖ ὅσους θά ἀναλάβουν ἐκκλησιαστική διακονία. Αὐτή ἡ ἁρμοδιότητα τῆς Ἐκκλησίας καθίσταται ἐπιβεβλημένη στήν ὀργάνωση τῶν δομῶν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐκπαιδεύσεως, ὅταν μάλιστα ἡ Πολιτεία διακηρύσσει, ὅτι εἶναι «οὐδετερόθρησκη», δέν ἔχει δηλαδή οὐδεμία θρησκεία ἤ καί ὅτι εἶναι «ἄθεη». Εἶναι δυνατόν μιά Πολιτεία χωρίς θρησκεία νά ἀναλαμβάνει μόνη της νά μορφώσει τούς ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας; Σ’ αὐτή τήν περίπτωση τό καθῆκον τῆς Πολιτείας εἶναι νά ἐμπιστευθεῖ τήν Ἱερά Σύνοδο, ὥστε ἐκείνη ὡς διαθέτουσα τήν ἐξουσία καί ἡ Ἐκκλησία ὡς μεταδίδουσα τό πνεῦμα τῆς ἱερατικῆς διακονίας νά μεριμνήσουν γιά τήν ἐκπαίδευση ὅσων θά γίνουν ὑπηρέτες τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ πρός μείζονα ὠφέλεια τῆς κοινωνίας.
* * * * *
- Ἡ Πολιτεία ἀνέλαβε νά χρηματοδοτήσει τήν Ἐκκλησιαστική Ἐκπαίδευση ἔναντι:
α΄. Τῆς περιουσίας πού δόθηκε ἀπό τήν Ἐκκλησία κατά καιρούς ἐπανειλημμένως πού ἀνέρχεται εἰς τό ποσοστό τοῦ 98% Αὐτῆς πού εἶχε ἡ Ἐκκλησία στό δημιουργηθέν Κράτος μετά τήν ἀπελευθέρωση
β΄. Τῆς φορολογίας πού ἐπιβλήθηκε στίς Ἱερές Μονές πού παρέμειναν λειτουργοῦσες στήν Ἐπικράτεια μετά τήν ἀπόφαση γιά τήν διάλυση 450 ἱερῶν Μονῶν, τῶν ὁποίων ἡ περιουσία περιῆλθε στήν Τοπική Αὐτοδιοίκηση, καί τέλος
γ΄. Τῶν δωρεῶν καί τῶν κληροδοτημάτων εὐσεβῶν φιλογενῶν πού κατατέθηκαν σέ εἰδικό λογαριασμό τοῦ Κράτους γι’ αὐτό τό σκοπό.
Πέραν δ’ αὐτῶν ἡ ἴδρυση ἱερατικῶν Σχολῶν μέ δαπάνη τοῦ Κράτους θεωρήθηκε ἠθική ὑποχρέωση τοῦ ἀπελευθερωθέντος νεοπαγοῦς Κράτους ἔναντι τῆς προσφορᾶς καί τῶν θυσιῶν τοῦ ἱεροῦ Κλήρου πρός τήν Κοινωνία καί τήν Πατρίδα τήν περίοδο τῦς δουλείας στούς Τούρκους καί κατά τόν ἀγώνα γιά τήν ἀπελευθέρωση.
Διαβάζουμε στήν αἰτιολογική Ἔκθεση πού δημοσιεύθηκε στήν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως μέ ἡμερομηνία 20 Αὐγούστου 1856 ἐπί τοῦ Νομοσχεδίου περί συστάσεως σχολείων ἱερατικῶν πρός τήν Βουλή τῶν Ἑλλήνων πού ὑπογράφει «ὁ Ὑπουργός τῶν ἐκκλησιαστικῶν καί τῆς δημοσίας ἐκπαιδεύσεως» κ. Χριστόπουλος:
«Δέν ἀγνοεῖτε, Κύριοι, ὅτι ὁ Ἱερός ἡμῶν Κλῆρος ἐν ἡμέραις δοκιμασιῶν οὐ μόνον παρήγορος ἐγένετο εἰς τούς πατέρας ἡμῶν καί θάρσος ἐνέπνευσεν εἰς αὐτούς διά τῆς εἰς τόν Θεόν ἐλπίδος, ἀλλά καί ἐν τῷ καιρῷ τοῦ ὑπέρ τῆς ἀνεξαρτησίας ἀγῶνος συνεκινδύνευσεν καί συμμετέσχεν ὅλων τῶν ἐκ τοῦ πολέμου συμφορῶν καί δυστυχημάτων».
* * * * *
- Ἡ Ἱερά Σύνοδος πάντοτε μεριμνοῦσε γιά τά ἐκκλησιαστικά σχολεῖα. Συνεχίζει καί στίς ἡμέρες μας νά μεριμνᾶ εἴτε καλύπτουσα τίς ἀνάγκες λειτουργίας τῶν σχολείων, ὅπως στεγάσεως γραφείων, αἰθουσῶν διδασκαλίας καί οἰκοτροφείων, εἴτε ὑποστηρίζουσα καί συμβάλλουσα στήν πνευματική κατάρτιση τῶν μαθητῶν ἤ σπουδαστῶν. Μέ ὑπευθυνότητα καί ἐπιμέλεια θεραπεύει τίς ποικίλες ἀνάγκες γιά νά προκύψουν τά καλλίτερα ἀποτελέσματα ὥστε νά προέλθουν ἀπό τά Ἐκκλησιαστικά σχολεῖα ἱερεῖς πού θά διακονήσουν τήν Ἐκκλησία εὐεργετώντας τήν κοινωνία.
