Η ΕΒΔΟΜΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

Ἡ ἡμέρα τῆς καταπαύσεως - Ὁ θεῖος Σαββατισμός

τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ.

        Τό θέμα μας εὑρίσκεται στά πρῶτα κεφάλαια τῆς Γενέσεως στήν ἑξαήμερο δημιουργία τοῦ κόσμου.

 Α΄ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΒΔΟΜΗ ΗΜΕΡΑ.

1. Ἡ ἕβδομη ἡμέρα χαρακτηρίζεται ὡς ἡμέρα καταπαύσεως.

Εἰς τό Γενέσεως  β΄ 3 ἀναφέρεται ὅτι: «Καὶ εὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν· ὅτι ἐν αὐτῇ κατέπαυσεν ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὧν ἤρξατο ὁ Θεὸς ποιῆσαι».

Τό χωρίο δέν ἀναφέρει πότε ἄρχισε ἡ ἑβδόμη ἡμέρα. Τό μόνο προσδιοριστικό στοιχεῖο, πού ἀναφέρεται σ’ αὐτό εἶναι, ὅτι ὁ Θεός κατέπαυσε ἀπό πάντων τῶν ἔργων, τά ὁποῖα ἐδημιούργησε ἔπαυσε δηλαδή νά ἐργάζεται.

2. Ὁ Δημιουργός Υἱός καί Λόγος.

Ἀπό τό Ἰωάννου α΄ 3 «πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὃ γέγονεν » γίνεται σαφές, ὅτι ὁ Δημιουργός εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ κατά τήν Πατερική δέ ἔκφραση ἡ Ἁγία Τριάς, ὁ Τριαδικός Θεός εἶναι ὁ Δημιουργός «Ὁ Πατήρ, δι’ Υἱοῦ, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι».

        Πρέπει νά διευκρινισθεῖ, ὅτι στήν Παλαιά καί στήν Καινή Διαθήκη ὁ Υἱός δρᾶ, εὐδοκεῖ ὁ Πατήρ καί συνεργεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἡ μόνη διαφορά πού ὑφίσταται στό ἔργο τοῦ Υἱοῦ εἶναι, ὅτι στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ Υἱός δρᾶ ἄσαρκος, ἐνῶ στήν Καινή σαρκωμένος κατά τόν ὕμνο «πρότερον μέν ἄσαρκος ὕστερον δέ Λόγος σεσαρκωμένος».

Ἡ ἕβδομη ἡμέρα ἐκτείνεται ἀπό τήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἕως τῆς Ἐνδόξου Δευτέρας Παρουσίας Του μέ τήν ὁποία ἀρχίζει ἡ ὄγδοη.

«Δημιουργόν ὁ Πατήρ, πρὸ τῶν αἰώνων σοφίαν, γεννᾷ ἀρχὴν ὁδῶν με, εἰς ἔργα ἔκτισε, τὰ νῦν μυστικῶς τελούμενα· Λόγος γὰρ ἄκτιστος ὢν φύσει, τὰς φωνὰς οἰκειοῦμαι, οὗ νῦν προσείληφα» (β΄ τροπάριο τῆς θ΄ ὠδῆς τοῦ Κανόνος τῆς Μεγάλης Πέμπτης).

Τό Τροπάριο τοῦτο τοῦ Κανόνος ἐμπνεύσθηκε ὁ ὑμνογράφος ποιητής ἅγιος Κοσμᾶς ἐπίσκοπος Μαϊουμᾶ ἀπό τό Η΄ κεφάλαιο τῶν Παροιμιῶν, ὅπου ἡ ἐνυπόστατος Σοφία δηλαδή ὁ Μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ λέγει περί Ἑαυτοῦ : «Κύριος ἔκτισέ με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ, πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέ με ἐν ἀρχῇ, πρὸ τοῦ τὴν γῆν ποιῆσαι καὶ πρὸ τοῦ τὰς ἀβύσους ποιῆσαι, πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι, πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με» (στίχος 22)

Στό τροπάριο παρουσιάζεται νά ὁμιλεῖ ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ λέγοντας, ὅτι: 

Ἐμένα, τήν ἐνυπόστατη Σοφία, τόν Υἱό καί Λόγο, ὁ Θεός καί Πατέρας μου, μέ γέννησε ἄναρχο πρίν ἀπό ὅλους τούς αἰῶνες. Καί μέ κατέστησε μέσα στόν χρόνο δημιουργό τοῦ σύμπαντος κόσμου. Προαιώνια, πρίν ἀπό κάθε δημιουργία, πρίν ἀκόμη δημιουργηθεῖ ἡ γῆ, μέ ὅρισε θεμέλιο καί ἀρχή τῶν πάντων. Καί πρίν δημιουργήσει τούς ὠκεανούς καί τίς θάλασσες, πρίν ἀκόμη ἀρχίσουν οἱ πηγές νά ἀναβλύζουν τό  νερό πάνω στήν γῆ.

Ἐπειδή τό ρῆμα «ἔκτισε» λεγόμενο ἀπό τήν ἐνυπόστατη Σοφία τοῦ Πατρός χρησιμοποιήθηκε ἀπό τούς αἱρετικούς γιά νά ὑποβιβάσουν τόν Υἱόν ἀπό τήν ἄκτιστη φύση τῆς Θεότητος στήν κτιστή ἀνθρωπότητα ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἑρμηνεύει τόν λόγο τῆς Γραφῆς, δηλώνοντας τί σημαίνει τό «γεννᾶ» καί τί τό «ἔκτισε».

            Ἐπειδή ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός εἶναι καί Θεός καί Ἄνθρωπος, τό μέν «γεννᾶ» χρησιμοποιεῖται γιά τήν ἀΐδιο Θεότητά Του, κατά τήν ὁποία γεννήθηκε ἐκ τοῦ ὁμοουσίου Πατρός Του ὑπέρ πάντα λόγο · τό δέ «ἔκτισεν» λαμβάνεται γιά τήν χρονική ἀνθρωπότητά Του κατά τήν ὁποία ἐπτώχευσε ἐνδυθείς τό κτιστό.

Ἀποσαφηνίζων λοιπόν τό ρητό  τῆς Παροιμίας ὁ Μελωδός παρουσιάζει τόν Ἰησοῦ Χριστό νά λέγει:

            Ἐμέ τήν δημιουργική Σοφία τῶν ἁπάντων γεννᾶ ὁ Πατήρ πρό πάντων τῶν αἰώνων· Μέ γεννᾶ ἀρχή ὁδῶν αὐτοῦ, δηλαδή δημιουργική αἰτία (Δημιουργό) καί ἀρχή τῶν ὄντων (Κυβερνήτη), δι’ ἧς τά πάντα ἐγένετο. Σ’ αὐτά τά ἔργα πού σήμερα τελοῦνται, (ἐννοεῖ τήν Μεγάλη Πέμπτη) δηλαδή ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων καί ἡ ἀνάπλαση τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως δέν μέ γεννᾶ, ἀλλά ἔκτισέ με, δηλαδή εὐδόκησε νά προσλάβω τό κτιστό σῶμα. Ἄς μή θαυμάζουν καί ἀποροῦν καί διερωτῶνται μερικοί ἐπειδή Ἐγώ πού εἶμαι Θεός κατά τήν ἄναρχη φύση τῆς θεότητος καί ἄκτιστος καί προαιώνιος ὑπάρχων Λόγος καί Υἱός, λέγω ὅτι μέ ἔκτισε ὁ Πατήρ καί ἄς μή κρημνίζονται σέ ἄτοπα νοήματα καί συμπεράσματα κινούμενοι ἀπό τήν λέξη αὐτή. Ἐπειδή Ἐγώ ἐπ’ ἐσχάτων προσέλαβα στήν δική μου ὑπόσταση τήν κτιστή φύση τῆς ἀνθρωπότητος σέ ἕνα πρόσωπο. Γι’ αὐτό τόν λόγο οἰκειοποιοῦμαι καί τίς φωνές τῆς ἀνθρωπότητός μου καί ἐκεῖνο πού ὄφειλε ἡ ἀνθρωπότητα μου νά λέγει γιά τόν ἑαυτό της, τοῦτο Ἐγώ λέγω μέ τόν λόγο τῶν Παροιμιῶν, ὡς ἐκ μέρους αὐτῆς. 

3. Ὁ Υἱός ἐργάζεται κατά τήν διάρκεια

τοῦ μυστηρίου τῆς ἐν σαρκί οἰκονομίας Του.

Τούτων οὕτως ἐχόντων πρέπει νά ἀναζητήσουμε πότε ὁ Λόγος ἔπαυσε  τό ἔργο καί κατέπαυσε.

α΄. Στό Ἰωάννου ε΄ 1-17 ὁ εὐαγγελιστής διηγεῖται τήν θεραπεία τοῦ τριάκοντα καί ὀκτώ ἔτη ἔχοντος παραλυτικοῦ πού ἔκειτο στήν Βηθεσδά. Ἡ θεραπεία ἔγινε ἕνα Σάββατο. Γιά τοῦτο καί οἱ Ἰουδαῖοι κατεδίωκαν τόν Ἰησοῦ, ἐπειδή πίστευαν ὅτι κατέλυε τήν ἀργία τοῦ Σαββάτου (Ἰωάννου ε΄16). Στίς παρατηρήσεις τῶν Ἰουδαίων ὁ Κύριος ἀπάντησε «Ὁ Πατήρ μου ἐργάζεται κἀγώ ἐργάζομαι».

Καί μετά ἀπό λίγο ἐπαναλαμβάνει μετ’ ἐπιτάσεως : «Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ δύναται ὁ υἱὸς ποιεῖν ἀφ' ἑαυτοῦ οὐδὲν, ἐὰν μή τι βλέπῃ τὸν πατέρα ποιοῦντα· ἃ γὰρ ἂν ἐκεῖνος ποιῇ, ταῦτα καὶ ὁ υἱὸς ὁμοίως ποιεῖ. ὁ γὰρ πατὴρ φιλεῖ τὸν υἱὸν καὶ πάντα δείκνυσιν αὐτῷ ἃ αὐτὸς ποιεῖ, καὶ μείζονα τούτων δείξει αὐτῷ ἔργα, ἵνα ὑμεῖς θαυμάζητε. ὥσπερ γὰρ ὁ πατὴρ ἐγείρει τοὺς νεκροὺς καὶ ζῳοποιεῖ, οὕτω καὶ ὁ υἱὸς οὓς θέλει ζῳοποιεῖ» (Ἰωάννου ε΄ 19-21).

        β΄. Στό Ἰωάννου θ΄ 1 καί ἑξῆς περιγράφεται ἡ θεραπεία τοῦ ἐκ γενετῆς τυφλοῦ. Σύμφωνα μέ τήν διήγηση καί τήν πράξη τοῦ Κυρίου συμπεραίνεται ὅτι δέν ἐπρόκειτο περί τυφλοῦ, ὁ ὁποῖος ἀπό κάποια βλάβη ἀπώλεσε τήν ὅρασή του, τήν ὁποία καί τοῦ ἐχάρισε θαυματουργικῶς ὁ Κύριος. Ἀλλά ἐπρόκειτο περί τυφλοῦ στερημένου παντελῶς τό αἰσθητήριο τῆς ὁράσεως. Δέν εἶχε τά μάτια. Ἦτο ἀόμματος. Ὁ Κύριος πτύσας χαμαί ἐδημιούργησε πηλό καί λαβών πηλό. τόν ἔθεσε στά ἄδεια κοιλώματα τῶν ματιῶν του. Ἔδημιούργησε νέο αἰσθητήριο. Πρέπει μάλιστα νά προσέξουμε καί τά λόγια τοῦ Κυρίου πρίν τήν ἐνέργεια τοῦ θαύματος : «Ἐμὲ δεῖ ἐργάζεσθαι τὰ ἔργα τοῦ πέμψαντός με ἕως ἡμέρα ἐστίν· ἔρχεται νὺξ ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαι » (Ἰωάννου θ΄ 4)

        γ΄. Ὁ Κύριος μας εἶχε συνείδηση, ὅτι στόν κόσμο ἦλθε ἔχοντας νά ἐπιτελέσει κάποιο ἔργο τό ὁποῖο μάλιστα καί τελείωσε. Γι’ αὐτό εἶπε στόν Ἐπουράνιο Θεό καί Πατέρα: «Ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελειώσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω » (Ἰωάννου ιζ΄ 4).

4. Τό τέλος τῆς ἕκτης ἡμέρας.

        α΄. Ἀφοῦ ἐπί τοῦ Σταυροῦ ὁ Λόγος διακήρυξε τό  «τετέλεσται» (Ἰωάννου, ιθ΄ 30) ἡ ἕκτη ἡμέρα αὐτή πρέπει νά ἐκτείνεται κατά τά προηγούμενα χωρία ἕως τοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου μας ἐπί τοῦ ΣταυροῦΑὐτή τήν διδασκαλία ἐκφράζει τό τροπάριο πού ψάλλεται στήν Ἀκολουθία τῆς Ἕκτης Ὥρας κατά τήν Ἁγία καί  Μεγάλη Τεσσαρακοστή:

        «Ὁ ἐν ἕκτῃ ἡμέρᾳ τε καί ὥρᾳ τῷ σταυρῷ προσηλώσας τήν ἐν τῷ παραδείσῳ τολμηθεῖσαν τῷ Ἀδάμ ἁμαρτίαν, καί τῶν πταισμάτων ἡμῶν τό χειρόγραφον διάρρηξον Χριστέ ὁ Θεός καί σῶσον ἡμᾶς».

Βεβαίως δέν μένει ἀπαρατήρητον τό γεγονός ὅτι ὁ Κύριος ἀπέθανε ἡμέρα Παρασκευή καί μάλιστα τήν παραμονή τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Πάσχα πού συνέπιπτε νά ἑορτάζεται ἐκεῖνο τό Σάββατο :

«Ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνου τοῦ σαββάτου » (Ἰωάννου ιθ΄ 31).

5. Τό εὐλογημένο Σάββατο

        Ἀπό αὐτή τήν πίστη εἶναι ἐμπνευσμένο τό Δοξαστικό τοῦ Ὄρθρου τοῦ Μεγάλου Σαββάτου :

«Τὴν σήμερον μυστικῶς, ὁ μέγας Μωϋσῆς προδιετυποῦτο λέγων· Καὶ εὐλόγησεν ὁ Θεός, τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ εὐλογημένον Σάββατον, αὕτη ἐστίν ἡ τῆς καταπαύσεως ἡμέρα, ἐν ᾗ κατέπαυσεν ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὁ Μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, διὰ τῆς κατὰ τὸν θάνατον οἰκονομίας, τῇ σαρκὶ σαββατίσας, καὶ εἰς ὃ ἦν, πάλιν ἐπανελθών, διὰ τῆς Ἀναστάσεως, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ὡς μόνος ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος».

Ἀλλά καί τό β΄ στιχηρό τῶν Αἴνων περί τοῦ ἰδίου σαββατισμοῦ ὁμιλεῖ.

«Τί τὸ ὁρώμενον θέαμα; τίς ἡ παροῦσα κατάπαυσις; Ὁ Βασιλεὺς τῶν αἰώνων, τὴν διὰ πάθους τελέσας οἰκονομίαν, ἐν τάφῳ σαββατίζει, καινὸν ἡμῖν παρέχων σαββατισμόν. Αὐτῷ βοήσωμεν· Ἀνάστα ὁ Θεὸς κρίνων τὴν γῆν, ὅτι σὺ βασιλεύεις εἰς τοὺς αἰῶνας, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ μέγα ἔλεος».

Ἐκ τούτων συνάγεται ὅτι προφητικῶς ἐλέγχθη τό Γενέσεως β΄ 3.

«Ἡ μὲν ἀληθινὴ τοῦ σαββάτου κατάπαυσις ἡ τὴν εὐλογίαν τοῦ θεοῦ δεξαμένη, ἐν ᾗ κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἑαυτοῦ ἔργων ὁ κύριος ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας τῇ ἀπραξίᾳ τοῦ θανάτου ἐνσαββατίσας, ἤδη πέρας ἔχει καὶ τὴν ἰδίαν ἔδειξε χάριν καὶ ὀφθαλμοῖς καὶ ἀκοαῖς καὶ καρδίᾳ διὰ πάντων τούτων τῆς ἑορτῆς ἐν ἡμῖν τελεσθείσης, οἷς εἴδομεν, οἷς ἠκούσαμεν, οἷς τῇ καρδίᾳ τὴν εὐφροσύνην ὑπεδεξάμεθα» (Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εἰς τό Ἅγιον καί Σωτήριον Πάσχα, ΒΕΠΕΣ τ. 69, σ. 248)

6. Ἡ ἀνατολή τῆς ἕβδομης ἡμέρας.

         Μέ τήν ἀνάσταση ἀνέτειλε ἡ ἕβδομη ἡμέρα, ἡμέρα τῆς καταπαύσεως ὁ αἰών τῆς σωτηρίας, ἐφ’ ὅσον σ’ αὐτή ὁ Θεός δέχεται τήν μετάνοια τῶν ἁμαρτωλῶν. Ὁ ἑπόμενος ὁ ὄγδοος αἰών εἶναι ἡμέρα κρίσεως καί δικαιοσύνης.

7. Τά ἔργα τῆς ἕβδομης ἡμέρας.

Κατά τήν ἕκτη ἡμέρα τῆς δημιουργίας πραγματοποιήθηκε:

α΄. Ἡ τοῦ ἀνθρώπου

β΄. Ἡ ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου κατά τήν ἀποστολική ρήση: «Τά ἀρχαῖα παρῆλθε. Ἰδού γέγονε καινά τά πάντα» (Πρός Κορινθίους Β΄ ε΄ 17)

«Ἑβδόμην σήμερον ἡγιάσας, ἥν εὐλογήσας πρίν καταπαύσει τῶν ἔργων. παράγεις γάρ τά σύμπαντα καί καινοποιεῖς, σαββατίζων, Σωτήρ μου καί ἀνακτώμενος» (α΄ τροπάριο τῆς δ΄ ὠδῆς τοῦ Κανόνος τοῦ Μεγάλου Σαββάτου)

γ΄. Ἡ παλιγγενεσία - ἀναγγένηση τοῦ ἀνθρώπου δι’ ὕδατος καί Πνεύματος ἀπό τήν θεία Χάρη πού παρέχεται μέ τά ἅγια Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας  (Ἰωάννου γ΄ 3-6) (Ματθαίου κη΄ 19-20 καί Μάρκου ιστ΄16).

8. Ἡ ὑποταγή τῆς κτίσεως στήν ματαιότητα

 καί ἡ ἀπελευθέρωσή της.

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος διδάσκει, ὅτι συνέπεια τῆς παραβάσεως τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ ἀπό τούς Πρωτοπλάστους ἦταν ἡ ὑποταγή τῆς κτίσεως στήν ματαιότητα καί τήν φθορά :

«Τῇ γὰρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα, ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα, ἐπ' ἐλπίδι ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» (Ρωμαίους η΄ 20).

Ὁ σοφός καί ἱερός Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ἐρμηνεύοντας τό χωρίο διδάσκει ὅτι:

Ἐπειδή ὁ Θεός ἐγνώριζε ὅτι θά ἐκπέσει ὁ ἄνθρωπος, καί ἐπειδή ἐγνώριζε, ὅτι ἡ κτίσις θά ἀρνιόταν νά ὑπηρετήσει τόν ἁμαρτήσαντα ἄνθρωπο, διά τοῦτο ἐχαλίνωσεν αὐτή καί χωρίς νά θέλει, καί τήν πρόσταξε νά ὑποτάσσεται στόν ἄνθρωπο, καθώς καί πρότερο τόν ὑποτάσσετο σ’ αὐτόν, ὅταν φύλαττε τό βασιλικό του ἀξίωμα, καί φύλλατε τήν ἐντολή τοῦ Κτίστου του· ἐπειδή ἡ κτίση ἐντρέπετο νά ὀναμάζει ἄρχοντά της τόν ἄνθρωπο, καί νά ὑποτάσσεται σάν σέ αὐθέντη της, γενόμενο στόν σκλάβον τοῦ διαβόλου καί τῆς ἁμαρτίας · καί ἐντρέπετο νά ὑπηρετεῖ τόν ἄνθρωπον, βλέπουσα αὐτόν νά εἶναι δοῦλος τῆς ἁμαρτίας· ἀλλ’ ὁ Θεός ὅμως πρόσταξε τήν κτίση, νά μήν ἀρνηθεῖ τόν παραβάτην ἄνθρωπο, ἀλλά νά δείχνει τήν πλούσια χάρη τοῦ Θεοῦ, καί τῆς εὐεργεσίας Του τό ἀμετάθετον· ὑποσχόμενος στήν κτίση, ὅτι ὅταν ἀνακαινισθεῖ, καί ἐλευθερωθεῖ ὁ σκλαβωθείς, καί φθαρείς ἄνθρωπος, τότε πρόκειται νά ἀνακαινισθεῖ καί αὐτή· σάν νά τῆς ἔλεγε ταῦτα· ἔπεσε ἡ εἰκόνα μου ὁ ἄνθρωπος, καί κρημνίσθηκε γιά τήν παράβαση, καί ἐφθάρει γιά τήν παρακοή, ἐσύ ἡ κτίση ὑπόμεινεν, καί δούλευσεν στήν φθοράν τοῦ φθαρέντος· καί ὅταν ἀνακαινίσω τήν ἰδική μου εἰκόνα τόν ἄνθρωπο, τότε μαζί μέ αὐτόν θά ἀνακαινίσω καί ἐσένα τήν κτίση· καί ἄν ἐσύ ἔπεσες καί κρημνίσθηκες μαζί μέ τήν ταλαιπωρία ἐκείνου, ὅμως μαζί μέ τήν δόξα του καί ἐσύ θέλεις νά ἀναστηθεῖς, καί νά συνδοξασθεῖς.

  Ἐπειδή δέ ἡ κτίση στανικῶς ὑπετάγῃ στήν ματαιότητα, ἤγουν στόν ἄνθρωπο μάταιο γεγονότα, διά τοῦτο ὁ Θεός σέ κάθε κλίμα τῆς Οἰκουμένης ἔβαλε Ἀγγέλους γιά νά χαλιναγωγοῦν την κτίση, καί νά τήν ὑποχρεώνουν περισσότερο νά ὑπηρετεῖ στόν ἄνθρωπο· καί μάλιστα βλέπουσα αὐτόν τά εἴδωλα νά λαξεύονται, καί τήν τοῦ Θεοῦ τιμή στούς λίθους καί τά ξύλα ἀφιερώνουν· γιά τοῦτο εἶπε ὁ Μωϋσῆς «ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν, κατά ἀριθμόν Ἀγγέλων Θεοῦ» (Δευτερονομίου λβ΄ 8). Ὥστε κατά τόν σοφό τοῦτο Διδάσκαλο, καί οἱ Ἄγγελοι διά μέσου τῆς αἰσθητῆς ταύτης κτίσεως, ὑπετάγησαν στήν ματαιότητα· ἤτοι εἰς τόν ματαιωθέντα καί φθαρέντα ἄνθρωπο, ἐπιτροπεύοντες αὐτό, καί τώρα μέν, τήν κτίση χαλιναγωγοῦντες, καί ποιοῦντες αὐτή νά ὑποτάσσεται στόν ἄνθρωπο· τώρα δέ, καί αὐτοί ἀμέσως διακονοῦντες αὐτῷ, κατά τό «οὐχί πάντες εἰσι λειτουργικά πνεύματα» εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα, διά τούς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν» (Ἑβραίους α΄ 14). περισσότερο καθώς ἡ αἰσθητή φύση πρόκειται νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τήν ὑποταγή καί ὑπηρεσία τοῦ ἀνθρώπου· τοιουτοτρόπως οἱ Ἄγγελοι πρόκειται νά ἐλευθερωθοῦν ἀπό τήν τῶν ἀνθρώπων διακονία, καί θά λάβουν παρά Θεοῦ κατά τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως μισθούς μείζονες, γιά τήν διακονία ταύτη, ὡς οἱ ἱεροί Θεολόγοι λέγουν.

Ὁ δέ Θεοδώρητος προσθέττει καί τήν αἰτία, γιά τήν ὁποία ἔγινεν ἡ κτίση φθαρτή λέγοντας· «Οὐ γάρ ἦν εἰκός, οὐδέ δίκαιον, τά μέν διά αὐτόν (τόν ἄνθρωπο) γεγενημένα μεταλαχεῖν ἀφθαρσίας· αὐτόν δέ, οὗ χάριν ταῦτα ἐπεποίητο (δηλαδή τόν ἄνθρωπον) θνητόν εἶναι, καί παθητόν· τούτου δέ γε διά τῆς ἀναστάσεως τήν ἀθανασίαν λαμβάνοντος, κἀκεῖνα ὡσαύτως μεταλαγχάνει τῆς ἀφθαρσίας». Καί τοῦτο δέ λέγει ὁ αὐτός, ὅτι καί οἱ Ἄγγελοι, καί αἱ Δυνάμεις, καί Ἐξουσίες, καί αἱ Κυριότητες, καί αὐτά ὅλα προσμένουν τήν ἐδικήν μας τελείωση.

Φωτίου:  Ἐρώτηση ρξα΄

«Τί δηλοῖ, «ὅτι καί αὕτη ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας,» καί ἑξ. »

«Ἐδούλευσεν ἡ κτίσις τῷ ἀνθρώπῳ [οὐχ ὡς ἀξίῳ], ἥλιος καὶ σελήνη καὶ ἄστρα καὶ θάλασσα καὶ γῇ καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς, οὐχ ὡς ἀξίῳ δέ (καὶ γὰρ παραβάτης ἦν καὶ ὑπόδικος) ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ δουλεύειν προστάξαντος, ὡς ἂν μὴ ἐξυβρισθῇ διὰ πάντων ἡ εἰκών, εἰ καὶ παρέβη. Πάσης τοίνυν τῆς κτίσεως στασιαζούσης ὁ Θεὸς κελεύει τῇ κτίσει μὴ ἀφηνιᾶν, ἀλλὰ παρέχειν μὲν τὸν ἥλιον τὴν ἑαυτοῦ ἀκτῖνα, τὴν γῆν τοὺς καρπούς, τὴν θάλασσαν ἰχθύας καὶ τὰς ἐμπορίας, καὶ ἕκαστον τῶν κτισμάτων τὴν ἐξ ἑαυτῶν χρείαν καὶ ὠφέλειαν τοῖς ἀνθρώποις. Ταύτην ἀπογυμνῶν ὁ ἀπόστολος τὴν ἔννοιαν φάσκει· Ἡ γὰρ ἀποκαραδοκία τῆς κτίσεως τὴν ἀποκάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ ἀπεκδέχεται. Τῇ γὰρ μα ταιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα ἐπ' ἐλπίδι ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ. Οἷον τί λέγω; Ὡς εἶδεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον ἐκπεσόντα καὶ τὴν κτίσιν ἀνανεύουσαν πρὸς ὑπηρεσίαν τοῦ ἡμαρτηκότος, ἐχαλίνωσεν αὐτὴν καὶ μὴ θέλουσαν, καὶ ἐκέλευσεν ὑπηρετεῖν ὡς πρότερον, ἡνίκα τὸ βασιλικὸν ἑαυτῷ καὶ ἀρχικὸν τὴν ἐντολὴν φυλάττων συνδιέσωζεν. Ἠισχύνετο γὰρ ἡ κτίσις τὸν αἰχμάλωτον τῇ παραβάσει κύριον ἐπιγράφεσθαι καὶ ἐξυπηρετεῖν αὐτῷ, τῆς ἁμαρτίας αὐτὸν ὁρῶσα δοῦλον γενόμενον· ἀλλ' ἐκέλευσεν ὁ Κτίστης μὴ ἐξαρνεῖσθαι τὸν παραβάτην, ἀλλ' ἐπιδεικνύναι τοῦ κοινοῦ Δεσπότου τὴν ἄφθονον χάριν καὶ τὸ τῆς εὐεργεσίας ἀμετάθετον, ἐπαγγειλάμενος καὶ τῇ κτίσει ὅτι περ ἀνακαινιζομένου καὶ ἐλευθερωμένου τοῦ φθαρέντος καὶ αἰχμαλωτισθέντος ἀνθρώπου ἀνακαινισθήσεται καὶ αὐτή, ὡς ἂν εἰ ἔλεγεν· ἔπεσεν ἡ εἰκὼν καὶ ὠλίσθησε διὰ τὴν παράβασιν καὶ φθείρεται διὰ τὴν παρακοήν. Ἀνάσχου δουλεῦσαι τῇ τοῦ φθαρέντος φθορᾷ, ἵνα ὅταν αὐτὸν ἀνακαινίζω, τὴν ἐμὴν εἰκόνα, τὸν φθαρέντα ἄνθρωπον, σὺν αὐτῷ καί σε τὴν κτίσιν ἀνακαινίσω καὶ σύνθρονον αὐτοῦ τῆς δόξης ποιήσω· συγκατεσπάσθης αὐτοῦ τῇ ταλαιπωρίᾳ, συναναστήσῃ τῇ δόξῃ. Τί δέ ἐστι τὸ τὴν κτίσιν φεύγειν τὴν τοῦ ἀνθρώπου δεσποτείαν; Λέγει γάρ· Τῇ ματαιότητι ἡ κτίσις οὐχ ἑκοῦσα ὑπετάγη. Ποίᾳ ματαιότητι; Ἀφ' οὗ ἂν ἐκτραπῇ ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ματαιότης καλεῖται. Ἄκουσον ψάλλοντος Δαβίδ· Πλὴν τὰ σύμπαντα ματαιότης πᾶς ἄνθρωπος ζῶν. Πᾶς ἄνθρωπος μάταιός ἐστιν ὁ τὸν Θεὸν καταλιμπάνων καὶ μάταια μεταδιώκων. Ἔστησεν ὁ Θεὸς ἀγγέλους κατὰ τὰ κλίματα τῆς οἰκουμένης ἕνα ἕκαστον ἐπιτροπεύειν, ὡς καὶ Μωϋσῆς λέγει, ἑνὸς ἑκάστου ἔθνους· ἔστησε δέ, ἵνα τὴν ἄψυχον κτίσιν χαλινώσωσιν, ἥλιον καὶ σελήνην καὶ θάλασσαν καὶ γῆν καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς, ὑπηρετεῖν τῇ τοῦ ἀνθρώπου ἀπολαύσει. Πάλιν οἱ ἄγγελοι ἐτρύχοντο ὑπηρετούμενοι ἀναξίοις καὶ δίκης ἐνόχοις ἀνθρώποις, μάλιστα ὁρῶντες αὐτοὺς τὴν δεσποτικὴν ἀξίαν τοῖς εἰδώλοις ἀνάπτοντας καὶ ἀνιεροῦντας. Ἔφερεν ἡ γῆ τὸν οἶνον, καὶ οἱ βωμοὶ τὰς σπονδὰς ἐδέχοντο, τοὺς ἄλλους καρπούς, καὶ τοῖς εἰδώλοις ἀνετίθεντο. Διὰ τοῦτο ἐδυσφόρουν οἱ ἄγγελοι, τὰ μὴ ὄντα ὁρῶντες ἀντὶ τοῦ ὄντος τιμώμενα. Ἐντεῦθεν λέγεται καὶ τὸ ἕτερον ζήτημα, τὸ εἰς τὸν προφήτην ἀναφερόμενον· Ἦλθε πρὸς αὐτόν, φησίν, ὁ ἄγγελος Γαβριήλ, καὶ λέγει αὐτῷ· Δανιήλ, ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ, ἀφ' ἧς ἡμέρας προέθου κακῶσαι τὴν ψυχήν σου ἔναντι Κυρίου, εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἀπεστάλην ἀπαγγεῖλαί σοι τὰ ῥήματα ταῦτα. Ἀλλ' ὁ ἄρχων τῆς βασιλείας Περσῶν ἀντέστη μοι, εἰ μὴ Μιχαήλ, ὁ ἄρχων τοῦ ἔθνους ὑμῶν, ἦλθεν εἰς βοήθειαν. Ἀπορήσειε γὰρ ἄν τις, εἰ ὁ τῆς Περσίδος ἐπιτροπεύων ἄγγελος παρὰ Θεοῦ ἐπιτροπεύειν τέτακται, ὡσαύτως καὶ ὁ Γαβριὴλ ἀνακομίσαι τὸν Ἰσραὴλ τῆς αἰχμαλωσίας παρὰ Θεοῦ ἀπέσταλται, πῶς αὐτῷ τῶν Περσῶν ὁ ἄρχων ἀνθίστατο; Λυθείη δ' ἂν τὸ διαπορούμενον ὧδε· ὁ κόσμος εἰδωλολατρείας ἐπεπλήρωτο, οἱ δὲ ἄγγελοι οἱ ἐφεστῶτες τῶν ἐθνῶν ἠγανάκτουν καὶ ἐθλί βοντο. Αἰχμάλωτος δὲ Δανιὴλ εἰς Βαβυλῶνα μετὰ τῶν ὁμοφύλων ἀπαχθεὶς τὴν θεογνωσίαν ἐκήρυττεν· ὡσαύτως καὶ οἱ τρεῖς παῖδες, οὓς τὸ πῦρ εἰς ἱλαρὰς αὔρας τὴν καυστικὴν δύναμιν ἀμεῖψαν ἀνέψυχε. Διὸ καὶ πολλοὺς τῆς εἰδωλικῆς μεταστήσαντες πλάνης θεοσεβεῖν παρεσκεύασαν. Ὁ οὖν τῆς ἀρχῆς τῶν Περσῶν ἐφεστηκὼς ἄγγελος ἔχαιρεν ὁρῶν ἐν τοῖς αὐτοῦ μέρεσι τὸν Θεὸν ἀντὶ τῶν εἰδώλων λατρευόμενον. Τὸν Ναβουχοδονόσορ ἑώρα, ἀντὶ τοῦ καταναγκάζειν θύειν εἰδώλοις καὶ ἐσχάταις τοὺς μὴ πειθομένους ὑποβάλλειν τιμωρίαις, λαμπρῶς θεολογοῦντα καὶ λέγοντα· Σιδράχ, Μισάχ, Ἀβδεναγὼ οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου καὶ πολλὰ τοιαῦτα. Ἐπεὶ οὖν ὁ μακάριος Δανιὴλ ἐδεῖτο τοῦ Θεοῦ, πληρωθέντων τῶν ἑβδομήκοντα ἐτῶν τῶν ἐπὶ τῇ αἰχμαλωσίᾳ διορισθέντων, ἀναγαγεῖν τῆς αἰχμαλωσίας τὸν Ἰσραήλ, ἀπεστάλη δὲ Γαβριὴλ μηνῦσαι αὐτῷ τὴν ἀνάρρυσιν, ἀνθίσταται τῷ Γαβριὴλ ὁ τῆς Περσικῆς ἀρχῆς ἐπιστάτης, λυπούμενος ὅτι πάλιν ἡ γῆ ἧς ἐπεστάτει, τῶν διδασκάλων τῆς εὐσεβείας ἐκεῖθεν ἀνακομισθέντων, εἰς τὴν προτέραν ἐπαναστρέψει ἀσέβειαν καὶ πλάνην. Ἀνθίστατο δὲ οὐ μαχόμενος ἀλλὰ δικαιολογούμενος· τίς ἡ σπουδὴ, λέγων, τῆς ἀνόδου; Τὴν οἰκείαν οἰκῶν πατρίδα ὁ Ἰσραὴλ καὶ εὐπαθῶν εἰς εἰδωλολατρείαν πολλάκις ἐξώλισθε· νῦν δὲ καθαρῶς εὐσεβεῖ, τὴν ἀλλοτρίαν παροικῶν, καὶ οὐκ εὐσεβεῖ μόνον, ἀλλὰ καὶ ὑπεραθλεῖ τῆς εὐσεβείας, καὶ πολλοὺς τῶν πεπλανημένων πρὸς τὸν ἀληθινὸν ἐπιστρέφουσι Θεόν. Ὅτε οὖν καὶ τοῖς τὴν χάριν δεχομένοις οὐδὲν κατὰ ψυχὴν λυσιτελέστερον ἐπακολουθεῖ, καὶ τοὺς εὐσεβεῖν δι' αὐτοὺς ἀρξαμένους τὸ ἔσχατον κακὸν ἡ δυσσέβεια πάλιν ὑποχειρίους ποιεῖ, πόσον ἦν ἄμεινον καὶ τὸν Ἰσραὴλ τέως τῆς αἰχμαλωσίας μὴ ἀναγαγεῖν, καὶ τοὺς ἄρτι πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέψαντας τῆς θεογνωσίας ἐν τῇ αὐτῇ συντηρεῖν εὐσεβείᾳ; Ἀπεστάλην, φῄς, τὸν λαὸν ἀποκαταστῆσαι τῇ πατρίδι. Ποίᾳ πατρίδι; Ἣν οἰκοῦντες ἐμίαινον κνίσαις, δαίμοσι θύοντες, καὶ εἰδωλομανίαις. Οὐ ταῦτα κατηγορεῖ λέγων Ἱερεμίας· Κατὰ ἀριθμὸν τῶν πόλεών σου ἦσαν οἱ θεοί σου, Ἰούδα· καὶ κατὰ τὰ ἄμφοδα Ἱερουσαλὴμ ἔθυες τῷ Βάαλ. Μυρίοις τότε παρὰ Θεοῦ περιεκλύζοντο ἀγαθοῖς, καὶ τῆς κακίας καὶ ἀσεβείας οὐκ ἀνεχώρουν· μυρία νῦν ὑπομένουσι κακά, καὶ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἀφίστανται. Τί ποτ' οὖν ἔσται τὸ τῆς ἐπανόδου κέρδος; Ἦν τοίνυν ἡ ἀντίστασις οὐ κακοῦ πρὸς ἀγαθόν· οὐ γὰρ εἶπεν ἐμάχετο, ἀλλ' ἀνθίστατο. Καὶ γάρ ἐστι πολλάκις ἀντίστασις δικαίου πρὸς ἀγαθόν, ὡς ἀνθίσταται πολλάκις νόμῳ φιλανθρωπία καὶ φιλανθρωπίᾳ νόμος. Ὁ νόμος τὸν ἁμαρτήσαντα κολάζει· φιλανθρωπία πολλάκις βασιλέως τὸν ἁμαρτήσαντα ἐλεεῖ καὶ ἐξαρπάζει τῆς τιμωρίας. Ὧδε οὖν ἡ μάχη οὐκ ἐναντίου πρὸς ἐναντίον, ἀλλὰ συγγενοῦς πρὸς συγγενές· οὔτε γὰρ τὸ δίκαιον ἔξω ἀγαθότητος, οὔτε τὸ ἀγαθὸν ἔξω δικαιοσύνης εὑρίσκεται. Ὅτι τῆς κτίσεως, φησίν, ὡς προείρηται διακειμένης, καὶ ἀγανακτούσης ἐφ' ᾧ καὶ ἄκουσα τῷ παραβάτῃ παρεῖχε τὴν χρείαν καὶ ἐξυπηρέτει, καὶ ἀγγέλων ἀχθομένων ἐπὶ τῇ τοῦ εὐεργετουμένου ἀγνωμοσύνῃ, καὶ ὅλου κακωθέντος τοῦ κόσμου διὰ τὰς παρανομίας (καὶ γάρ· Εἶδε, φησίν, ὁ Θεὸς τὴν γῆν, καὶ ἦν κατεφθαρμένη, ὅτι κατέφθειρε πᾶσα σὰρξ τὴν ὁδὸν αὐτῆς), οὐκ ἦν ἡ κτίσις οἵαν ὑπέστησεν αὐτὴν ὁ Θεὸς ἀπ' ἀρ χῆς· οὐκ ἦν τοῖς ἄστροις ὁ οὐρανός, ὡς τὸ πρίν, ἄνευ τινὸς μιάσματος καταλαμπόμενος· οὐκ ἦν ἡ γῆ τοὺς καρποὺς ἀμολύντους, ὡς τὸ πρίν, ἀναδιδοῦσα· οὐ θάλασσα, οὐκ ἄλλο τι τῶν ἐν τῇ κτίσει. Ὁ γὰρ παραβάτης εἰσελθὼν ἐν αὐτῇ κατεμίαινε καὶ ἀνεθόλωσεν ἅπαντα ταῖς βλασφημίαις· ταῖς θεομάχοις καὶ αἰσχραῖς φωναῖς, ταῖς μιαιφονίαις· τοῖς πειραταῖς καὶ λῃσταῖς τὴν θάλατταν· τὰς πηγὰς καὶ ποταμοὺς ταῖς εἰδωλολατρείαις, νύμφαις καὶ δαίμοσιν ἀνάπτοντες αὐτά. Πᾶσα τοῖς ἀνθρώποις ἡ κτίσις εἰς θεοὺς ἀνεπλάττετο· οὐδὲν δὲ κτίσιν οὕτω μιαίνει καὶ κιβδηλεύει ὡς τὸ θεοποιεῖσθαι αὐτήν. Διὰ ταῦτα εἰσῆλθεν ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου διὰ σαρκὸς ἐν αὐτῇ, καὶ ταύτην τῶν μυρίων τούτων ἀπαλλάξας μιασμάτων ἀνεκαίνισε, πολὺ χαλεπωτέρων ἢ σωματικῆς διαφθορᾶς ἐλευθερώσας αὐτὴν κακώσεων καὶ παθῶν. Ἀνακαινίζει διὰ τῆς πρώτης παρουσίας τὴν κτίσιν, ἵνα μάθῃς ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ καὶ ἀπ' ἀρχῆς αὐτὴν δημιουργήσας· οὐ γὰρ ἄλλου μὲν κτίζειν, ἄλλου δὲ διαφθαρεῖσαν ἀνακαινίζειν, ἀλλὰ τῆς αὐτῆς ἑκάτερον σοφίας καὶ τέχνης. Ἀνακαινίζει τὴν κτίσιν κατὰ τὴν πρώτην ἐπιδημίαν, ἵνα μηδεμία σοι χώρα καταλειφθῇ ἀπιστίας ὡς κατὰ τὴν δευτέραν παρουσίαν οὐ καινισθήσεται, καὶ σὺ πρὸ αὐτῆς εἰς ἀφθαρσίαν, εἰς ἀπάθειαν, εἰς ἄφατον καλλονήν. Εἰ γὰρ, ὅτε ἦν ἑκὼν ἐν ἀσθενείᾳ σαρκός, ἐν ἱδρῶσιν, ἐν πάθεσιν ὁ Χριστός, ὅτε πλάνος καὶ Σαμαρείτης ἐσυκοφαντεῖτο, τὴν κτίσιν ἐκάθαρε τῶν τοσούτων καὶ τηλικούτων καὶ πολυχρονιωτάτων παθῶν καὶ μιασμάτων, ὅταν ὡς κριτὴς ζώντων παραγένηται καὶ νεκρῶν, ὅταν μυριάσιν ἀγγέλων δορυφορούμενος τάγμασιν, ὅταν πάντων δεσπόζων καὶ κύριος, ὅταν πάντα φρίσσῃ καὶ τρέμῃ, πῶς ἡ ἐκ φθορᾶς εἰς ἀφθαρσίαν μεταβολὴ οὐ τὸ ῥᾷστον ἔχουσα καθορᾶται καὶ τὸ ἀκόλουθον καὶ θεοπρεπές; Ὅτι παραγίνεται ὁ Σωτὴρ προκηρυττόντων τῶν προφητῶν, ἵνα μή τις νομίσῃ ὅτι καθ' ὃν τρόπον ἄνθρωπος τῆς προτέρας διαμαρτὼν ἐπιβολῆς καὶ βοηθείας ἐπὶ δευτέραν ἔρχεται, οὕτω καὶ ὁ Θεός. Ἵνα οὖν μή τις ὑπονοήσῃ τοῦτο, ἄνωθεν προέλεγον οἱ προφῆται τὴν παρουσίαν αὐτοῦ, ἵνα δείξωσιν ὅτι Θεὸς οὐ σκεπτόμενος εὑρίσκει τὸ συμφέρον, ἀλλ' ἀπ' ἀρχῆς προεῖδεν ἅπαντα. Ἡμεῖς μὲν γὰρ οἱ ἄνθρωποι σκεπτόμεθα, καὶ ἐὰν ἀποτύχωμεν τῆς πρώτης πείρας, ἐφ' ἑτέραν μεταβαίνομεν· ὁ δὲ Θεὸς οὐχ οὕτως, ἀλλ' ἔδωκε νόμον, προφήτας, καὶ μετὰ ταῦτα τὸ εὐαγγέλιον, οὐ χρόνῳ τὸ συμφέρον μεταμαθών, ἀπ' ἀρχῆς δὲ εἰδὼς ὡς οὐχ οἷόν τε ἄλλως ἦν τὴν κτίσιν καὶ τὸν ἐν αὐτῇ ἄνθρωπον οὔτε γενέσθαι οὔτε παιδαγωγηθῆναι, οὔτε τὸ τῆς ἀφθαρσίας ἀξίωμα ἀναλαβεῖν, εἰ μὴ καθ' ὃν τρόπον ἡ ἄφατος πρόνοια καὶ φιλανθρωπία ᾠκονόμησεν. Ὅτι φασίν, εἰ προῄδει ἁμαρτῆσαι τὸν Ἀδὰμ ὁ Θεός, τί καὶ προήγαγεν αὐτόν; Καὶ πολλαὶ μέν εἰσι καὶ πάγκαλοι τοῦδε τοῦ ἀπορήματος ἐπιλύσεις, λέγει δ' οὖν καὶ ὁ θεόσοφος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὅτι οὐ τοῦτο μόνον φημὶ ὅτι προῄδει, ἀλλ' ὅτι καὶ πεσόντα ἀναστήσει αὐτὸν διὰ τῆς οἰκονομίας. Καὶ οὐ πρῶτον εἶδε τὴν πτῶσιν, εἰ μὴ προεπενόησε τὴν ἀνάστασιν. Ἤιδει ὅτι πεσεῖται, ἀλλὰ προαπέθετο τὸ τῆς ἀναστάσεως φάρμακον· καὶ συνεχώρησεν εἰς πεῖραν ἐλθεῖν θανάτου τὸν ἄνθρωπον, ἵνα μάθῃ τίνος μὲν ἀπολαύει δι' ἑαυτόν, τίνος δὲ τῇ τοῦ πλάσαντος χάριτι. Ἤιδει πεσούμενον τὸν Ἀδάμ, ἀλλ' ἔβλεπεν ἐξ αὐτοῦ προελευσόμενον τὸν Ἀβέλ, τὸν Ἐνώς, τὸν Ἐνώχ, τὸν Νῶε, τὸν Ἠλίαν, τοὺς προφήτας, τοὺς θαυμαστοὺς ἀποστόλους, τὴν εὐγένειαν τῆς φύσεως, τὰ θεοκίνητα τῶν μαρτύρων καὶ στάζοντα τὴν εὐσέβειαν νέφη. Ἔβλεπε ταῦτα, καὶ ποῦ ἦν καλόν, ποῦ δὲ δίκαιον, ποῦ δὲ θεοπρεπές, [ἵνα] διότι ἔμελλεν εἷς ἄνθρωπος ἁμαρτάνειν, τοῦτον μὴ ἀγαγεῖν ἐκ μὴ ὄντων, καὶ τοσούτων ἀνδρῶν, ὧν οὐδὲ καθ' ἕνα ἄξιος ὁ κόσμος, φορὰν ἀνακόψαι, καὶ θερίσαι πρόρριζον τὴν τοσαύτην τοῦ γένους βλάστησιν καὶ καλλονήν, καὶ κατ' αὐτῆς ἐπαφιέναι τὴν ἐκτομὴν καὶ ὀργήν, καὶ τότε τοῦ τὴν ἁμαρτίαν ὕστερον ἑλομένου οὔτε ἁμαρτόντος οὔτε ἁμαρτεῖν μεμελετηκότος, ἅτε μήπω μηδὲ ὑφεστῶτος; Εἰ γὰρ σωφρόνων ἐστὶν ἀνδρῶν τὸ μελετήσαντα μὲν ἁμαρτῆσαι μὴ ἁμαρτήσαντα δὲ μὴ εἰσπράττειν εὐθύνας ἁμαρτημάτων, ἦ πού γε ἂν εἴη Θεοῦ τὸν μηδὲ μελετήσαντα ἐξαμαρτῆσαι τὰς τῶν ἡμαρτηκότων ἀπαιτεῖν δίκας, καὶ τότε χαλεποῦ μὲν ὄντος τοῦ ἁμαρτήματος (πῶς γὰρ οὐ χαλεπὸν ἀθέτησις δεσποτικῆς ἐντολῆς;) οὐκ ἀνιάτου δὲ ἐσομένου, τῇ ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ τοῦ πλάσαντος καὶ τοῦ πρωτοπλάστου εἰς τὴν ἀρχαίαν ἐπανάγεσθαι μέλλοντος εὐγένειαν. Ὥστε εἰ μὴ προῆκτο, διότι ἔμελλεν ἁμαρτεῖν ὁ ἀρχέγονος, ἐδείκνυτο ἂν τὸ θεῖον τὸν μήπω ἁμαρτήσαντα κολάζον, καὶ τῆς ὕστερον ἀνακλήσεως καὶ σωτηρίας ἀποστεροῦν, καὶ τοσούτων ἀνδρῶν καλῶν τε καὶ ἀγαθῶν ἔρημον τὴν κτίσιν ἀποφαῖνον » (Ἱεροῦ Φωτίου, Τά Ἀμφιλόχια ἤ λόγων ἱερῶν καί ζητημάτων ἱερολογίαι,  Migne PG 101, 840B-848D)

Θεοδώρητου Κύρου, ἑρμηνεία τοῦ χωρίου Πρός Ρωμαίους η΄ 20-21.

«ιθ΄. Ἡ γάρ ἀποκαραδοκία τῆς κτίσεως τήν ἀποκάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ ἀπεκδέχεται. Οὐχ ὁρᾶτε, φησίν, οὐρανόν, γῆν, θάλλαταν, ἀέρα, ἥλιον, σελήνην, πᾶσαν τήν ὁρωμένην κτίσιν, καί πρός τούτοις ἀόρατα, Ἀγγέλους, Ἀρχαγγέλους, Δυνάμεις, Ἐξουσίας, Κυριότητας; Ταῦτα πάντα τήν ὑμετέραν προσμένει τελείωσιν.

κ΄. Τῇ γάρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα, ἀλλά διά τόν ὑποτάξαντα ἐπ’ ἐλπίδι. Ματαιότητα καλεῖ τήν φθοράν. Τοῦτο γάρ μετ’ ὁλίγα διδάσκει, ὅτι καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς. Διδάσκει δέ, ὡς πᾶσα ἡ κτίσις ἡ ὁρωμένη θνητήν ἔλαχε φύσιν· ἐπειδήπερ τῶν ὅλων ὁ Ποιητής προεώρα τοῦ Ἀδάμ τήν παράβασιν, καί τήν ἐπενεχθησομένην αὐτῷ τοῦ θανάτου ψῆφον· οὐ γάρ ἦν εἰκος, οὐδέ δίκαιον, τά μέν δι’ αὐτόν γεγενημένα μεταλαχεῖν ἀφθαρσίας, αὐτόν δέ, οὗ χάριν ταῦτα ἐπεποίητο, θνητόν εἶναι καί παθητόν. Τούτου δέ γε διά τῆς ἀναστάσεως τήν ἀθανασίαν λαμβάνοντος, κἀκεῖνα ὡσαύτως μεταλαγχάνει τῆς ἀφθαρσίας. Λέγει τοίνυν, ὅτι ταύτην ἀναμένει τῶν πραγμάτων τήν μεταβολήν ἡ ὁρωμένη κτίσις. Τρεπτή γάς ἐγένετο, οὐχ ἑκοῦσα μέν, τοῦ δέ δημιουργήσαντος ἀσπασαμένῃ τόν ὅρον. Τήν δέ περί ἡμᾶς ὁρῶσα κηδεμονίαν, ἔχει τῆς μεταβολῆς τήν ἐλπίδα, ὅτι καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς. Τῷ δέ τρεπτῷ τῆς κτίσεως καί ὁ θεῖος Δαβίδ μαρτυρεῖ. Οὐρανοῦ γάρ καί γῆς μνημονεύσας, ἐπήγαγεν· «Αὐτοί ἀπολοῦνται, σύ δέ διαμενεῖς».

κα΄. Ὅτι καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς, εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ. Τούτων γάρ δεικνυμένων ὅπερ καλοῦνται, καί διά τῆς ἀθανασίας ἀποφαινομένων υἱῶν τοῦ Θεοῦ, δέξεται κἀκεῖνα πάντως τῆς φθορᾶς τήν ἀπαλλαγήν. Ταῦτα δέ ἔφη, οὐ λογικήν εἶναι λέγων τήν ὁρωμένην κτίσιν, ἀλλά προσωποποιίᾳ χρησάμενος. Τοῦτο γάρ καί τῶν προφητῶν ἴδιον· καί ὁ μέν ὀλολύζειν λέγει τά πίτυς, ὁ δέ γε ἀγαλιᾶσθαι τά ξύλα τά ὄρῃ σκιρτᾶν, καί τούς ποταμούς κροτεῖν.

κβ΄. Οἴδαμεν γάρ, ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καί συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν. Ἐνταῦθα καί τήν ἀόρατον συμπεριέλαβε κτίσιν· Πᾶσα γάρ, εἶπεν, ἡ κτίσις. Εἰς ἀκριβεστέραν δέ κατανόησιν τοῦ χωρίου, τῆς εὐαγγελικῆς ἀναμνήσω φωνῆς. Ὁ γάρ Κύριος ἔφη, καί τούς ἀγγέλους, ἐν τοῖς οὐρανοῖς χαίρειν ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι. Εἰ δέ χαίρουσιν ἐπί τοῖς μετανοοῦσιν ἁμαρτωλοῖς, καί ἀθυμοῦσι δηλονότι, τάς ἡμετέρας παρανομίας ὁρῶντες» (Migne PG 82, 136-137)

Θεοφύλακτου Βουλγαρίας, ἑρμηνεία τοῦ χωρίου Πρός Ρωμαίους η΄ 20-21

«Τῇ γάρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα, ἀλλά διά τόν ὑποτάξαντα· ἐπ’ ἐλπίδι, ὅτι καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς, εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ. «Τῇ ματαιότητι,» τουτέστι, τῇ φθορᾷ, «ὑπετάγη ἡ κτίσις,» ἀντί τοῦ, Φθαρτή γέγονε διά σέ τόν ἄνθρωπον. Ἐπειδή γάρ σῶμα θνητόν καί παθητόν, διά τοῦτο καί ἡ γῆ ἀκάνθας καί τριβόλους  ἤνεγκε, καί ὁ οὐρανός παλαιούμενος ἀλλαγῆς χρῄζει. Πῶς οὖν δι’ ἕτερον φθαρτή γέγονε; Διότι καί διά τόν ἄνθρωπον ὅλως ὑπέστη. Τό δέ, «Οὐχ ἑκοῦσα,» τοῦτο σημαίνει, ἀντί τοῦ, τῆς τοῦ Θεοῦ κηδεμονίας τό πᾶν ἐγένετο, καί οὐκ ἐκείνης ἐστί κατόρθωμα· πρός γάρ σήν ὠφέλειαν, ἵνα τήν φθοράν αὐτῆς ὁρῶν, καταφρονῇς αὐτῆς, καί πρός τόν οὐρανόν ὁρᾷς. Καί τό, «Ἐπ’ ἐλπίδι» δέ, ἀκούων, προσωποποιίας τρόπῳ ῥηθῆναι νόμιζε, καί πάντα τά ὅμοια. Καί αὐτή οὖν ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται, οὐχί σύ μόνος· ἀλλά καί τό καταδεέστερόν σου, καί τό ἄψυχον καί ἀναίσθητον, καί τοῦτο κοινωνήσει τῶν ἀγαθῶν καί οὐκέτι ἔσται φθαρτή, ἀλλ’ ἀκολουθήσεταί σοι. Καί ὥσπερ, σοῦ φθαρτοῦ γενομένου, ἐγένετο φθαρτή· οὕτως, ἀφθαρτισθέντος σου, καί αὐτή ἀφθαρτισθήσεται. Εἰ οὖν ἡ κτίσις ἔπαθε διά σέ, ὀφείλεις καί σύ πάσχων διά τόν Θεόν ὑπομένειν· καί εἰ ἐκείνη ἐλπίζει δοξασθῆναι, πολλῷ μᾶλλον ὀφείλεις σύ. Ὥσπερ γάρ τούς δούλους ὁ πατήρ στολίζει εἰς δόξαν τῶν υἱῶν· οὕτω καί ὁ Θεός τήν κτίσιν εἰς δόξαν ἡμῶν.

Οἴδαμεν γάρ ὅτι πᾶσα κτίσις συστενάζει καί συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν. Οὔ μόνον δέ, ἀλλά καί αὐτοί τήν ἀπαρχήν τοῦ Πνεύματος ἔχοντες, καί ἡμεῖς αὐτοί ἐν ἑαυτοῖς στενάζομεν, υἱοθεσίαν ἀπεκδεχόμενοι, τήν ἀπολύτρωσιν τοῦ σώματος ἡμῶν. Διά τούτων τῶν λόγων συναναγκάζει τόν ἀκροατήν περιφρονῆσαι τά παρόντα, ὠσανεί λέγων· Μή γένῃ τῆς κτίσεως χείρων, μηδ’ ἐμφιλοχωρήσῃς τοῖς παροῦσιν· ἀλλά μᾶλλον καί στέναξον, ὅτι μή τήν μέλλουσαν δόξαν ἤδη ἔχεις. Εἰ γάρ ἡ κτίσις στενάζει, πολλῷ μᾶλλον ὀφείλεις αὐτός τοῦτο. Ἐπάγει δέ, ὅτι «Καί ἡμεῖς αὐτοί τήν ἀπαρχήν τοῦ Πνεύματος ἔχοντες,» τουτέστι, τῶν μελλόντων γευσάμενοι, «στενάζομεν,» διότι μή ἤδη αὐτά ἔχομεν. Ἐξ ὧν γάρ ἐλάβομεν πνευματικῶν χαρισμάτων (ταῦτα γάρ ἡ ἀπαρχή), καί τά μέλλοντα τεκμαιρόμεθα. Εἶτα, ἵνα μή δῷ τοῖς αἱρετικοῖς ἀφορμήν, ὅτι διά τό εἶναι πονηρόν τόν κόσμον, διά τοῦτο στενάζομεν, φησίν, ὅτι «Υἱοθεσίαν ἀπεκδεχόμενοι.» Καί πῶς οἱ ἤδη υἱοθετηθέντες πάλιν ἑτέραν ἐκδεχόμεθα ; Ναι, φησίν, υἱοθεσίαν λέγω, οὐ τήν διά βαπτίσματος (ταύτην γάρ ἤδη ἐλάβομεν), ἀλλά τήν τελείαν δόξαν ἀπολύτρωσις, ἐλευθερία τε καί ἀπαλλαγή τοῦ θανάτου καί τῶν παθῶν, ὅτε οὐκέτι μέλλομεν στραφῆναι ἀπό τῆς υἱοθεσίας εἰς δουλείαν τῆς ἁμαρτίας» (Migne PG 124, 448-449)

9. Ἡ πνευματική ἀναγέννηση.

Κατά τήν ἑβδόμη ἡμέρα παρέχεται ἡ δυνατότητα ὁ κάθε ἄνθρωπος νά ἀναγεννηθεῖ διά τῆς θείας χάριτος νά ἀποβάλει τήν παλαιότητα καί τήν φθορά καί νά ἐνδυθεῖ τήν ἀφθαρσία κατά τόν ἀποστολικό λόγο :

«Τοῦτο γινώσκοντες, ὅτι ὁ παλαιὸς ἡμῶν ἄνθρωπος συνεσταυρώθη ἵνα καταργηθῇ τὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας, τοῦ μηκέτι δουλεύειν ἡμᾶς τῇ ἁμαρτίᾳ·» (Πρός Ρωμαίους στ΄ 6) 

Δηλαδή : «Ξέρουμε ἄλλωστε μέ βεβαιότητα τοῦτο: Ὁ παλιός ἁμαρτωλός ἐαυτός μᾶς πέθανε στό σταυρό μαζί μέ τό Χριστό. Ἔτσι, ἔπαψε νά ζεῖ ὁ ἁμαρτωλός ἄνθρωπος καί δέν εἴμαστε πιά ὑπόδουλοι στό ζυγό τῆς ἁμαρτίας».

       

10. Ὁ Σαββατισμός

α΄. Ὁ Σαββατισμός τοῦ παρόντος αἰῶνος.

Στήν κατάπαυση τοῦ Θεοῦ τήν ἕβδομη ἡμέρα στηρίχθηκε ἡ θεσμοθέτηση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου κατά τήν Παλαιά Διαθήκη, τῆς Κυριακῆς στήν χριστιανική περίοδο τῆς Ἐκκλησίας:

Τό Σάββατο εἶναι ἱερή ἡμέρα, πού ὁ Θεός τήν καθιέρωσε ὡς ἡμέρα ἀναπαύσεως Του. Ὁ ἄνθρωπος μιμεῖται μέ τήν ἐργασία του τήν δραστηριότητα τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Μέ τήν ἀργία τῆς Ἑβδόμης ἡμέρας μιμεῖται τήν ἱερή ἀνάπαυση τοῦ Θεοῦ κατά τήν ἐντολή:

«Μνήσθητι τὴν ἡμέρα τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ· διὰ τοῦτο εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν » (Ἐξόδου κ΄ 8-11)

Δηλαδή : «Θυμήσου νά ἀφιερώνεις τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου σέ μένα καί νά τηρεῖς κατά τήν ἡμέρα αὐτή ἀργία. Ἕξι ἡμέρες πρέπει νά ἐργάζεσαι καί νά κάνεις ὅλα τά ἔργα σου. Τήν ἡμέρα τήν ἑβδόμη, ἡμέρα καταπαύσεως θά τήν ἀφιερώνεις στόν Κύριο τόν Θεό σου. Τήν ἡμέρα αὐτή δέν θά κάνεις κανένα ἔργο καί ὁ γιός σου καί ἡ κόρη σου καί ὁ δοῦλος καί ἡ σούλη σου καί τό βόδι σου καί τό ζῶο σου καί ὅλα τά ζῶα. Καί αὐτός ἀκόμη ὁ ξένος πού μένει προσωρινά κοντά σου. Γιατί σέ ἕξι ἡμέρες δημιούργησε ὁ Θεός τόν οὐρανό, τήν γῆ, τήν θάλασσα καί ὅλα ὅσα ὑπάρχουν σέ αὐτά. Καί σταμάτησε κατά τήν ἕβδομη ἡμέρα. Γιά τό λόγο αὐτό ὁ Κύριος εὐλόγησε τήν ἕβδομη ἡμέρα καί τήν ἔκανε καί γιά μᾶς ἅγια, ἀφιερωμένη σ’ Αὐτόν ».

β΄. Ὁ αἰώνιος Σαββατισμός.

Τήν ἡμέρα αὐτή οἱ ἄνθρωποι μέ τήν δική τους ἀνάπαυση μνημόνευαν τήν ἀνάπαυση τοῦ Θεοῦ κατά τήν ἕβδομη ἡμέρα. Σ’ αὐτή τήν θεία ἀνάπαυση πέρασε καί ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν ἀνάστασή Του, καί ἐκεῖ θά ἀκολουθήσουμε καί ἐμεῖς σύμφωνα μέ τήν ἐπαγγελία πού μᾶς δόθηκε (Πρός Ἑβραίους δ΄ 1-11). Αὐτό θά εἶναι τό ἀληθινό Σάββατο ὅπου οἱ ἄνθρωποι θά ἀναπαυθοῦν ἀπό τούς κόπους τους, κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί μέ τήν συμμετοχή στήν ἀνάπαυση Του ἀπό τά ἔργα Του (Πρός Ἑβραίους δ΄ 10 καί Ἀποκαλύψεως ιδ΄ 13). 

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται στόν αἰώνιο Σαββατισμό, τοῦ ὁποίου προτύπωση εἶναι ὁ Σαββατισμός τοῦ παρόντος αἰῶνος. Ἐπισημαίνει καί τόν κίνδυνο ὅτι ὅπως συνέβη στόν παλαιό Ἰσραηλιτικό λαό νά μή εἰσέλθουν στήν γῆ τῆς ἐπαγγελίας ἐκεῖνοι πού δέν τήρησαν τήν πίστη τό ἴδιο νά συμβεῖ καί στόν πνευματικό λαό τοῦ Θεοῦ νά μήν εἰσέλθουν στήν αἰώνια ἀνάπαυση ὅσοι δέν τηρήσουν τήν πίστη:

«Φοβηθῶμεν οὖν μή ποτε, καταλειπομένης ἐπαγγελίας εἰσελθεῖν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ, δοκῇ τις ἐξ ὑμῶν ὑστερηκέναι. καὶ γάρ ἐσμεν εὐηγγελισμένοι, καθάπερ κἀκεῖνοι· ἀλλ’ οὐκ ὠφέλησεν ὁ λόγος ἀκοῆς ἐκείνους μὴ συγκεκραμένους τῇ πίστει τοῖς ἀκούσασιν. εἰσερχόμεθα γὰρ εἰς τὴν κατάπαυσιν οἱ πιστεύσαντες, καθὼς εἴρηκεν· ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ὀργῇ μου, εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου· καίτοι τῶν ἔργων ἀπὸ καταβολῆς κόσμου γενηθέντων. εἴρηκε γάρ που περὶ τῆς ἑβδόμης οὕτω· καὶ κατέπαυσεν ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ· καὶ ἐν τούτῳ πάλιν· εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου. ἐπεὶ οὖν ἀπολείπεταί τινας εἰσελθεῖν εἰς αὐτήν, καὶ οἱ πρότερον εὐαγγελισθέντες οὐκ εἰσῆλθον δι' ἀπείθειαν, πάλιν τινὰ ὁρίζει ἡμέραν, σήμερον, ἐν Δαυῒδ λέγων, μετὰ τοσοῦτον χρόνον, καθὼς εἴρηται· σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε, μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν.  εἰ γὰρ αὐτοὺς Ἰησοῦς κατέπαυσεν, οὐκ ἂν περὶ ἄλλης ἐλάλει μετὰ ταῦτα ἡμέρας·  ἄρα ἀπολείπεται σαββατισμὸς τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ. ὁ γὰρ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ καὶ αὐτὸς κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὥσπερ ἀπὸ τῶν ἰδίων ὁ Θεός. Σπουδάσωμεν οὖν εἰσελθεῖν εἰς ἐκείνην τὴν κατάπαυσιν, ἵνα μὴ ἐν τῷ αὐτῷ τις ὑποδείγματι πέσῃ τῆς ἀπειθείας» (Πρός Ἑβραίους δ΄1-11)

Δηλαδή : «  Ἡ ὑπόσχεση ὅτι θά μποῦμε στόν τόπο, πού ἑτοίμασε ὁ Θεός γιά ἀνάπαυση, ἰσχύει ἀκόμη. Ἄς προσέξουμε, λοιπόν, μήπως κανείς ἀπό σᾶς βρεθεῖ ἀπ’ ἔξω. Γιατί κι ἐμεῖς ἀκούσαμε τή χαρμόσυνη εἴδηση, ὅπως κι ἐκεῖνοι στήν ἔρημο. Ἐκείνους ὅμως δέν τούς ὠφέλησε τό ἄκουσμα αὐτῆς τῆς εἴδησης, γιατί δέν ἀποδέχτηκαν μέ πίστη αὐτά πού ἄκουσαν. Ἐνῶ ἐμεῖς πού πιστέψαμε θά μποῦμε στόν τόπο τῆς ἀνάπαυσης, ὄχι ὅπως ἐκεῖνοι γιά τούς ὁποίους λέει ἡ Γραφή: Μές στήν ὀργή μου ὁρκίστηκα; «ποτέ νά μήν μποῦν στή γῆ τῆς ἀνάπαυσης πού τούς ἑτοίμασα». Κι αὐτό, παρ’ ὅλο πού τό ἔργο τοῦ Θεοῦ εἶχε ὁλοκληρωθεῖ ἀπό τότε πού δημιούργησε τόν κόσμο. Γιατί κάπου στή Γραφή λέει γιά τήν ἕβδομη μέρα τό ἑξῆς: καί τήν ἕβδομη μέρα σταμάτησε ὁ Θεός κάθε ἔργο του κι ἀναπαύτηκε. Καί στό σημεῖο πού ἀναφέραμε: Ποτέ δέ θά μποῦν στή γῆ τῆς ἀνάπαυσης πού τούς ἑτοίμασα. Ἐπειδή λοιπόν ἀπομένει ἀκόμα νά μποῦν μερικοί σ’ αὐτήν, κι ἀφοῦ ἐκεῖνοι πού ἄκουσαν τότε τή χαρμόσυνη εἴδηση δέν μπῆκαν ἐξαιτίας τῆς ἀπιστίας τους, γι’ αὐτό ὁ Θεός ὁρίζει πάλι κάποια μέρα πού τήν ὀνομάζει «σήμερα», γιά τήν ὁποία ὁ Δαβίδ πολλά χρόνια ἀργότερα εἶπε, ὅπως ἀναφέρει ἡ Γραφή: Σήμερα, ἄν ἀκούσετε τή φωνή τοῦ Θεοῦ, μή γίνετε σκληρόκαρδοι.  Ἄν, λοιπόν, ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, εἶχε ὁδηγήσει ἐκείνους στόν τόπο τῆς ἀνάπαυσης, δέ θά ἔκανε λόγο ὁ Θεός γιά ἄλλη μεταγενέστερη μέρα. Ἑπομένως, ὑπολείπεται κάποια μέρα πού θά ἀναπαυτεῖ ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὁ Θεός τό Σάββατο. Γιατί αὐτός πού θά μπεῖ στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας θά ἀναπαυτεῖ κι ὁ ἴδιος ἀπό τά ἔργα του, ὅπως ἀκριβῶς κι ὁ Θεός ἀπό τά δικά του. Ἄς προσπαθήσουμε, λοιπόν, νά μποῦμε στόν τόπο τῆς ἀνάπαυσης, γιά νά μήν πέσει κανείς στό ἴδιο παράπτωμα τῆς ἀπιστίας ».

γ΄. Ὁ θεῖος Σαββατισμός.

Ὁ Σαββατισμός δηλαδή ἡ θεία ἀνάπαυση ἐξατάζεται θεολογικά καί παιδαγωγικά.

Ἡ θεία ἀνάπαυση θεολογικά.

Ἡ δημιουργία τοῦ κόσμου καί ὁ Σαββατισμός ἔχουν βαθύτερη σημασία γιά τήν ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου ἀπό τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό.

Ὅπως δηλαδή ὁ Πατήρ δημιουργήσας τόν κόσμον ἀνεπαύθη, ἔτσι καί ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἐργασθείς γιά τήν ἀπολύτρωση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀναπαύθηκε μέ τήν ταφή Του ἀφοῦ εἴπε ἐπί τοῦ σταυροῦ τό «τετέλεσται».

Γιά μᾶς τούς χριστιανούς τήν θέση τοῦ Σαββάτου κατέλαβε ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος ἡ Κυριακή. Κατ’ αὐτή συντελέσθηκε μέ τήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἐπισφραγίσθηκε μέ τήν κάθοδο τοῦ ἁγίου Πνεύματος τό ἔργο τῆς ἀπολυτρώσεως, ἡ νέα δημιουργία ἡ ἀναδημιουργία πού συγκρινόμενη μέ τήν πρώτη δημιουργία ἀναδεικνύεται θαυμαστή καί θαυματουργικωτέρα, ἐπειδή μᾶς ὁδηγεῖ στό εὐλογημένο Σάββατο, τήν αἰώνια καί μακαρία ἀνάπαυση. Τό Σάββατο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦτο ὁ τύπος καί ἡ οὐσία εἶναι ἡ Κυριακή.

Γι’ αὐτό καί τά μέσα τοῦ ἁγιασμοῦ τοῦ νέου αὐτοῦ Σαββάτου, τῆς Κυριακῆς, τά ὁποῖα ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί κατέχουμε γιά νά ἐπιτύχουμε τήν αἰώνια ἀνάπαυση στόν οὐρανό εἶναι ἀνωτέρα τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Σαββάτου.

Ὁ θεῖος Σαββατισμός παιδαγωγικά.

Ἡ θεία ἀνάπαυση ἔχει καί παιδαγωγικό χαρακτῆρα. Ὁ Θεός ξεχωρίζει τήν ἕβδομη ἡμέρα ἀπό τίς ἄλλες ἡμέρες καί δίδει σ’ αὐτή ἰδιαίτερο χαρακτῆρα καί γνωρίσματα ὄχι ἐπειδή ὁ Θεός ἔχει ἀνάγκη ἀναπαύσεως, ἀλλά γιά νά ἀναπαύεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τίς καθημερινές ἀσχολίες του καί στήν ἀνάπαυση αὐτή νά βρίσκει καιρό νά σκεφθεῖ τόν Θεόν, νά χαρεῖ μέ αὐτή τήν ἀνάμνηση, νά ἐπωφεληθεῖ ἀπό τήν διδασκαλία καί τήν προσευχή καί νά καταστεῖ κοινωνός τῆς αἰωνίου ἀναπαύσεως τήν ὁποία ὁ Θεός πρό καταβολῆς κόσμου ἑτοίμασε γι’ αὐτόν

«μνήσθητι τὴν ἡμέρα τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου· οὐ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί.  ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ· διὰ τοῦτο εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν » (Ἐξόδου κ΄ 8-11)

Δηλαδή : «Θυμήσου νά ἀφιερώνεις τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου σέ μένα καί νά τηρεῖς κατά τήν ἡμέρα αὐτή ἀργία. Ἕξι ἡμέρες πρέπει νά ἐργάζεσαι καί νά κάνεις ὅλα τά ἔργα σου. Τήν ἡμέρα τήν ἑβδόμη, ἡμέρα καταπαύσεως θά τήν ἀφιερώνεις στόν Κύριο τόν Θεό σου. Τήν ἡμέρα αὐτή δέν θά κάνεις κανένα ἔργο καί ὁ γιός σου καί ἡ κόρη σου καί ὁ δοῦλος καί ἡ σούλη σου καί τό βόδι σου καί τό ζῶο σου καί ὅλα τά ζῶα. Καί αὐτός ἀκόμη ὁ ξένος πού μένει προσωρινά κοντά σου. Γιατί σέ ἕξι ἡμέρες δημιούργησε ὁ Θεός τόν οὐρανό, τήν γῆ, τήν θάλασσα καί ὅλα ὅσα ὑπάρχουν σέ αὐτά. Καί σταμάτησε κατά τήν ἕβδομη ἡμέρα. Γιά τό λόγο αὐτό ὁ Κύριος εὐλόγησε τήν ἕβδομη ἡμέρα καί τήν ἔκανε καί γιά μᾶς ἅγια, ἀφιερωμένη σ’ Αὐτόν ».

     

* * * * *

Β΄ ΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

1. Οἱ δύο περίοδοι τῆς ἕβδομης ἡμέρας.

Σύμφωνα μέ τό εἰκοστό κεφάλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀλλά καί ἀπό ἄλλα χωρία τῆς Ἀποκαλύψεως ὅπως θά ἀποδειχθεῖ ἡ ἕβδομη ἡμέρα τῆς δημιουργίας χωρίζεται σέ δύο περιόδους:

ἡ πρώτη εἶναι ἡ περίοδος τῆς χιλιετοῦς βασιλείας κατά τήν διάρκεια τῆς ὁποίας συμβασιλεύουν μετά τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν οὐρανῷ καί ἐπί τῆς γῆς οἱ δίκαιοι, οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας.

ἡ δεύτερη περίοδος εἶναι «ὁ μικρός χρόνος» ἤ «ὁ ὀλίγος καιρός» τῆς δράσεως τοῦ Διαβόλου μέσῳ τῶν ὀργάνων του, ἤτοι τοῦ Ἀντιχρίστου καί τοῦ Ψευδοπροφήτου. Ἡ δράση τοῦ Διαβόλου θά ἀνακοπεῖ ὁριστικῶς μέ τήν Ἔνδοξη Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τήν κρίση καί τήν καταδίκη τῶν ἀμετανοήτων ἁμαρτωλῶν τῶν ὀργάνων τοῦ Διαβόλου (Ἀντιχρίστου καί Ψευδοπροφήτου) καί αὐτοῦ τοῦ Διαβόλου.

Ἡ πρώτη περίοδος τῆς χιλιετοῦς βασιλείας- τῆς δεσμεύσεως τοῦ Διαβόλου

«Καὶ ὅτε ἤνοιξε τὴν σφραγῖδα τὴν ἑβδόμην, ἐγένετο σιγὴ ἐν τῷ οὐρανῷ ὡς ἡμιώριον. Καὶ εἶδον τοὺς ἑπτὰ ἀγγέλους οἳ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἑστήκασι, καὶ ἐδόθησαν αὐτοῖς ἑπτὰ σάλπιγγες. καὶ ἄλλος ἄγγελος ἦλθε καὶ ἐστάθη ἐπὶ τοῦ θυσιαστηρίου ἔχων λιβανωτὸν χρυσοῦν, καὶ ἐδόθη αὐτῷ θυμιάματα πολλὰ, ἵνα δώσῃ ταῖς προσευχαῖς τῶν ἁγίων πάντων ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον τὸ χρυσοῦν τὸ ἐνώπιον τοῦ θρόνου. καὶ ἀνέβη ὁ καπνὸς τῶν θυμιαμάτων ταῖς προσευχαῖς τῶν ἁγίων ἐκ χειρὸς τοῦ ἀγγέλου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. καὶ εἴληφεν ὁ ἄγγελος τὸν λιβανωτόν καὶ ἐγέμισεν αὐτὸν ἐκ τοῦ πυρὸς τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ἔβαλεν εἰς τὴν γῆν. καὶ ἐγένοντο βρονταὶ καὶ φωναὶ καὶ ἀστραπαὶ καὶ σεισμός. Καὶ οἱ ἑπτὰ ἄγγελοι οἱ ἔχοντες τὰς ἑπτὰ σάλπιγγας ἡτοίμασαν αὑτοὺς ἵνα σαλπίσωσι. Καὶ ὁ πρῶτος ἐσάλπισε, καὶ ἐγένετο χάλαζα καὶ πῦρ μεμιγμένα ἐν αἵματι, καὶ ἐβλήθη εἰς τὴν γῆν· καὶ τὸ τρίτον τῆς γῆς κατεκάη, καὶ τὸ τρίτον τῶν δένδρων κατεκάη, καὶ πᾶς χόρτος χλωρὸς κατεκάη. Καὶ ὁ δεύτερος ἄγγελος ἐσάλπισε, καὶ ὡς ὄρος μέγα πυρὶ καιόμενον ἐβλήθη εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἐγένετο τὸ τρίτον τῆς θαλάσσης αἷμα, καὶ ἀπέθανε τὸ τρίτον τῶν κτισμάτων τῶν ἐν τῇ θαλάσσῃ, τὰ ἔχοντα ψυχάς, καὶ τὸ τρίτον τῶν πλοίων διεφθάρη. Καὶ ὁ τρίτος ἄγγελος ἐσάλπισε, καὶ ἔπεσεν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἀστὴρ μέγας καιόμενος ὡς λαμπάς, καὶ ἔπεσεν ἐπὶ τὸ τρίτον τῶν ποταμῶν καὶ ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων » (Ἀποκαλύψεως η΄ 1-10)

Δηλαδή : «Ὅταν τό Ἀρνίο ἄνοιξε τήν ἕβδομη σφραγίδα, ἔγινε γιά μισή περίπου ὥρα σιγή στόν οὐρανό. Εἶδα τότε νά δίνονται στούς ἑπτά ἀγγέλους πού στέκονταν μπροστά στό Θεό ἑπτά σάλπιγγες. Κι ἕνας ἄλλος ἄγγελος ἦρθε καί στάθηκε στό θυσιαστήριο κρατώντας χρυσό θυμιατό. Καί τοῦ δόθηκε πολύ θυμίαμα γιά νά τό προσφέρει, μαζί μέ τίς προσευχές ὅλων ὅσοι ἀνήκουν στό λαό τοῦ Θεοῦ, πάνω στό χρυσό θυσιαστήριο πού βρισκόταν μπροστά στό θρόνο τοῦ Θεοῦ.  Ἀπ’ τά χέρια τοῦ ἀγγέλου ὁ καπνός ἀνέβαινε μέ τίς προσευχές τῶν πιστῶν μπροστά στό Θεό. Πῆρε μετά ὁ ἄγγελος τό θυμιατό καί τό γέμισε ἀπό τ’ ἀναμμένο κάρβουνα τοῦ θυσιαστηρίου καί τό ’ριξε στή γῆ. Κι ἔγιναν βροντές, φωνές, ἀστραπές καί σεισμός. Οἱ ἑπτά ἄγγελοι πού κρατοῦσαν τίς ἑπτά σάλπιγγες ἑτοιμάστηκαν νά σαλπίσουν. Σάλπισε ὁ πρῶτος· κι ἦρθε χαλάζι καί φωτιά ἀνακατωμένα μέ αἷμα καί ρίχτηκαν πάνω στή γῆ. Καί κατακάηκε τό ἕνα τρίτο τῆς γῆς καί τό ἕνα τρίτο τῶν δέντρων καί κάθε χλωρό χορτάρι. Σάλπισε κι ὁ δεύτερος ἄγγελος· καί κάτι σάν μεγάλο βουνό πού καιγόταν ρίχτηκε στή θάλασσα. Τό ἕνα τρίτο τῆς θάλασσας ἔγινε αἷμα, πέθανε τό ἕνα τρίτο ἀπό τά ζωντανά πλάσματα πού εἶναι στή θάλασσα καί καταστράφηκε τό ἕνα τρίτο ἀπό τά πλοῖα. Σάλπισε κι ὁ τρίτος ἄγγελος κι ἔπεσε ἀπ’ τόν οὐρανό ἕνα μεγάλο ἀστέρι πού καιγόταν σάν λαμπάδα. Ἔπεσε στό ἕνα τρίτο ἀπό τά ποτάμια καί τίς πηγές »

Κατ’ αὐτή ἔχουμε «δυνάμει» δέσμευση τοῦ Σατανᾶ γιά νά μήν πλανᾶ τά ἔθνη κατά τόν χρόνο τῆς χιλιετοῦς βασιλείας.

α΄.  Ἡ δέσμευση τοῦ Διαβόλου

 Μέ τήν δέσμευση τοῦ Διαβόλου ἀρχίζει ἡ χιλιετής βασιλεία τοῦ Χριστοῦ καί ἡ συμβασιλεία τῶν δικαίων μαζί Του.

Ὁ Κύριος λύει τά ἔργα τοῦ Διαβόλου.

Γιά τήν δέσμευση τοῦ Διαβόλου καί τῆς «δυνάμει» κρίσης του μίλησε ὁ Κύριός μας :  

Ματθαίου ιβ΄ 28-29 «Εἰ δὲ ἐγὼ ἐν Πνεύματι Θεοῦ ἐκβάλλω τὰ δαιμόνια, ἄρα ἔφθασεν ἐφ' ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. ἢ πῶς δύναταί τις εἰσελθεῖν εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἰσχυροῦ καὶ τὰ σκεύη αὐτοῦ ἁρπάσαι, ἐὰν μὴ πρῶτον δήσῃ τὸν ἰσχυρόν; καὶ τότε τὴν οἰκίαν αὐτοῦ διαρπάσει » (Παράλληλα Λουκᾶ ια΄ 21-23 - Ἡσαΐου μθ΄ 24).

Λουκᾶ ι΄18 «Εἶπε δὲ αὐτοῖς· Ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα » (Ἀποκαλύψεως ι΄1, ιβ΄8-9. Τά παράλληλα).

Ἰωάννου ιβ΄31 «νῦν κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου, νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω » (Λουκᾶ ιδ΄ 30, ιστ΄ 11, Πραξ. ηστ΄ 18, Β΄ Κορ. δ΄ 4, Ἐφεσ. β΄2, στ΄ 12) τά παράλληλα κατά τήν ἔννοια τοῦ χωρίου.

Ἰωάννου ιστ΄ 11 «περὶ δὲ κρίσεως, ὅτι ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου κέκριται» Ὁ Παράκλητος θά ἐλέγξει τόν κόσμο περί κρίσεως, διότι ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἔχει κριθεῖ.

Ἡ ἐξουσία τῶν Ἀποστόλων λύει τά ἔργα τοῦ Διαβόλου.

Ὁ Κύριος ἐφωδίασε τούς ἁγίους Ἀποστόλους μέ ἐξουσία κατά τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων. Ἑπομένως ἐλαττώθηκε ἡ ἐξουσία του.

Ματθαίου ι΄ 1 «Καὶ προσκαλεσάμενος τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν»

Τά κατ’ ἔννοια παράλληλα χωρία Μάρκου γ΄13-14, στ΄ 7 Λουκᾶ στ΄13, δ΄9, ι΄19.

Οἱ Ἀπόστολοι ὁμιλοῦν, ὅτι ὁ Κύριος ἐπί τοῦ Σταυροῦ ἐνίκησε τόν Διάβολο καί δι’ αὐτοῦ (τοῦ Σταυροῦ) ἐτέλεσε θρίαμβο.

Πρός Κολοσσαεῖς β΄15 : «Ἀπεκδυσάμενος τὰς ἀρχὰς καὶ τὰς ἐξουσίας ἐδειγμάτισεν ἐν παρρησίᾳ, θριαμβεύσας αὐτοὺς ἐν αὐτῷ » (Σχετικά χωρία ἐπί τοῦ θέματος : Γεν. γ΄15, Ψαλμ. ξη΄18, Ἡσαΐου νγ΄12, Ματθαίου ιβ΄29, Λουκᾶ ι΄12, ια΄22, Ἰωάννου ιβ΄31, ιστ΄19, Ἐφεσ. δ΄8, Ἐφεσ. στ΄ 12).

Πρός Ἑβραίους β΄14: «Ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκε σαρκός καὶ αἵματος, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχε τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ' ἔστι τὸν διάβολον ».

Ἡ ἐλευθερία τῶν ψυχῶν

Ὁ Κύριος μᾶς ἐλευθέρωσε τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ Διαβόλου

Κολοσσαεῖς α΄ 13 «Ὅς (δηλαδή ὁ Χριστός) ἐρρύσατο ἡμᾶς ἐκ τῆς ἐξουσίας τοῦ σκότους καὶ μετέστησεν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ υἱοῦ τῆς ἀγάπης αὐτοῦ»

Α΄ Πέτρου β΄ 9 «Ὑμεῖς δὲ γένος ἐκλεκτόν, βασίλειον ἱεράτευμα, ἔθνος ἅγιον, λαὸς εἰς περιποίησιν, ὅπως τὰς ἀρετὰς ἐξαγγείλητε τοῦ ἐκ σκότους ὑμᾶς καλέσαντος εἰς τὸ θαυμαστὸν αὐτοῦ φῶς ».

Ἐ ρ ω τ ή σ ε ι ς :

• ● Εἶναι τελεία καί ὁλοκληρωτική ἡ δέσμευση τοῦ Σατανᾶ;

Ὄχι, ἀλλά δυνάμει. Κατά τό Ματθαίου ιγ΄24-30 καί 36 -43 (παραβολή ζιζανίων ) τά ζιζάνια θά συνυπάρχουν καί θά συναυξάνωνται μετά τοῦ σίτου.

• ●Τά χίλια χρόνια πού δεσμεύεται ὁ Σατανᾶς πρέπει νά ἐκληφθοῦν ὡς πραγματικά χίλια χρόνια;

Ὄχι διότι κατά τό Β΄ Πέτρου γ΄8 «Ὅτι μία ἡμέρα παρὰ Κυρίῳ ὡς χίλια ἔτη, καὶ χίλια ἔτη ὡς ἡμέρα μία ».

Ἐπίσης στό Ψαλμό πθ΄ (89) στίχος 4 «ὅτι χίλια ἔτη ἐν ὀφθαλμοῖς σου ὡς ἡμέρα ἡ ἐχθές».

Οἱ ἀριθμοί δέν ἐλαμβάνονται πάντοτε ὡς ἀκριβεῖς ποσοτικῶς, ἀλλά εἶναι συμβολικοί δηλωτικοί τοῦ πλήθους, τοῦ πολλοῦ ἤ τοῦ ὀλίγου ἤ ἐλάχιστου.

Παραδείγματα:

Στό Ἐκκλησιαστοῦ στίχος 6 ἐρωτᾶ ὁ συγγραφεύς τοῦ βιβλίου

«Καὶ εἰ ἔζησε χιλίων ἐτῶν καθόδους καὶ ἀγαθωσύνην οὐκ εἶδε, μὴ οὐκ εἰς τόπον ἕνα πορεύεται τὰ πάντα;»

Στό Γενέσεως κδ΄ 60 οἱ ἀδελφοί τῆς Ρεβέκκας εὐχήθηκαν ὅταν τήν ἔστειλαν νά παντρευτεῖ τόν Ἰσαάκ

«Καὶ εὐλόγησαν Ῥεβέκκαν καὶ εἶπαν αὐτῇ· ἀδελφὴ ἡμῶν εἶ· γίνου εἰς χιλιάδας μυριάδων, καὶ κληρονομησάτω τὸ σπέρμα σου τὰς πόλεις τῶν ὑπεναντίων »

Καί Δευτερονομίου α΄11-λβ΄30 – Ψαλμοῦ ξζ΄13 (ξη΄17), πγ΄ 11 (πδ΄10), ρδ΄ (ρε΄) 8, Ἡσαΐου ξ΄ 22, Δαν ζ΄10.

• ●Ἀλλά τί σημαίνουν τά χίλια χρόνια;

Ἕνα οὔτε μακρύ, οὔτε βραχύ χρονικό διάστημα. Εἶναι ὁ ἐπαρκής χρόνος γιά νά δεχθεῖ ὁ Θεός τήν μετάνοια τῶν ἀνθρώπων γιά νά σωθοῦν. Τά χίλια χρόνια σημαίνουν τό ἀρκετό χρονικό διάστημα, ὅσο χρειάζεται γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου. Ὁ Κύριος οὔτε θά βραδύνει, οὔτε θά συντάμει τόν αἰῶνα τῆς σωτηρίας. Θά ἔλθει στόν καιρό τόν πρέποντα, ὅπως καί στήν πρώτη παρουσία ἦλθε «ὅτε ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Πρός Γαλάτες δ΄4).

• ●Ποῖα εἶναι τά χίλια ἔτη;

Κατά τό Ἀποκαλύψεως η΄ 1-3 εἶναι τό ἀρκετό διάστημα ἀπό τῆς ἀναστάσεως  τοῦ Σωτῆρος μέχρι ὀλίγο πρό τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του.

• ●Ποῖα τά χαρακτηριστικά τῶν 1.000 ἐτῶν;

Ἡ συμβασιλεία τῶν δικαίων στόν οὐρανό καί στή γῆ μετά τοῦ Κυρίου (Ἀποκαλύψεως η΄4, Πρός Θεσσαλονικεῖς Β΄ β΄ 8, Πρός Κορινθίους στ΄ 2-3).

Σ’ αὐτή τήν συμβασιλεία θά συμμετάσχουν οἱ λαβόντες μέρος στήν α΄ ἀνάσταση.

Στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων συμβαίνουν δύο ἀναστάσεις καί δύο θάνατοι. Μέ τήν ἑξῆς σειρά:

ἀνάσταση (πνευματική)

θάνατος (σωματικός)

ἀνάσταση (σωματική κοινή δικαίων καί ἀδίκων)

θάνατος (πνευματικός - κόλαση)

Ὅτι δέν πρόκειται περί σωματικῆς ἀναστάσεως στήν πρώτη ἀνάσταση ἀποδεικνύεται ἐκ τῶν χωρίων πού ὁμιλοῦν περί τοῦ βαπτίσματος ὡς ἀναστάσεως. Σχετικά χωρία Πρός Κορινθίους  Α΄ ιε΄ 22-23,  Πρός Ρωμαίους  ιδ΄ 9,  Ἀποκαλύψεως γ΄ 5, Ἰωάννου ια΄ 25.

Εἶναι πνευματική ἀνάσταση : Ἰωάννου ε΄ 24-25, Πρός Ἐφεσίους ε΄ 14, Ἰεζεκιήλ λζ΄ (τά ξηρά ὀστά), Πρός Ρωμαίους στ΄.

Ἐπομένως ἡ βασιλεία τῶν 1.000 ἐτῶν εἶναι πνευματική καί προσωρινή. Ἐν ἀντιθέσει μέ τήν αἰώνιο στήν νέα δημιουργία (ὑλική καί πνευματική) κατά τό Ἀποκαλύψεως κβ΄ 5.

• ●Πότε τελειώνουν;

Μέ τήν λύση τοῦ Σατανᾶ γιά νά δράσει «ὀλίγον καιρό».

2. Ἡ περίοδος τῆς δράσεως τοῦ Ἀντιχρίστου

Ἡ δευτέρα περίοδος τῆς ἑβδόμης ἡμέρας εἶναι ὁ ὀλίγος χρόνος κατά τόν ὁποῖο λύεται ὁ Σατανᾶς καί δρᾶ ὁ Ἀντίχριστος. Τό διάστημα αὐτό χαρακτηρίζεται ὡς «καιρός, καιροί καί ἥμισυ καιροῦ» Ἀποκαλύψεως ιβ΄14

Ὅπως τά «χίλια ἔτη» εἶναι ἀριθμός δηλωτικός τῆς ἐπάρκειας ἔτσι καί τό παρόν χρονικό διάστημα χαρακτηριζόμενο οὕτως δηλώνει κατ’ ἀρχήν τό σύντομο, τό βραχύ αὐτοῦ σέ σύγκριση μέ τά χίλια χρόνια τῆς βασιλείας καί ἴσως τήν σέ τρία στάδια δράση τοῦ Ἀντιχρίστου, ἐξ ὧν τό τρίτο εἶναι καί φοβερό καί ἐπικίνδυνο γιά τούς πιστούς καί συντέμνεται ἀπό τόν Κυριό μας κατά τό Ματθαίου κδ΄ 22.

α΄.  Διατί λύεται ὁ Σατανᾶς;

Κατά τό Ἀποκαλύψεως κ΄ 7  γιά νά πλανήσει τό ἔθνη ὀπίσω του νά τόν πιστεύσουν καί νά τόν λατρεύσουν (Ἀποκαλύψεως ιγ΄ 4).

Κατά τό Θεσσαλονικεῖς Β΄ 6 γιά νά κατακριθοῦν πάντες οἱ μή πιστεύσαντες στήν ἀλήθεια, ἀλλ’ εὐαρεστηθέντες στήν ἀδικία.

Κατά τό Ἀποκαλύψεως η΄ 9 γιά νά πολεμήσει τήν «ἐπί τῆς γῆς στρατευομένη  Ἐκκλησία»

β΄.  Πότε λύεται

Εἶναι ἄγνωστος ὁ χρόνος. Γνωρίζουμε μόνον, ὅτι συνέπεια τῆς λύσεως τοῦ Σατανᾶ εἶναι ἡ ἐμφάνιση τοῦ Ἀντιχρίστου καί τοῦ Ψευδοπροφήτου μέ τούς ὁποίους θά πραγματοποιήσει τό ἔργο του.

Μέ τόν Ἀντίχριστο ὁ Σατανᾶς θά κάνει τήν «τελική ἔφοδο» κατά τῆς Ἐκκλησίας. 

γ΄. Δέν γνωρίζουμε ἀκριβῶς πότε θά ἐμφανισθεῖ ὁ Ἀντίχριστος. Γνωρίζουμε ὅτι:

Ἡ δράση τοῦ Ἀντιχρίστου θά εἶναι σέ δύο στάδια. Στό πρῶτο θά ὑποκρίνεται καί στό δεύτερο θά ἀποδείξει τό ἀληθές σατανικό πρόσωπό του καί θά ἐπιτελέσει τό ὀλέθριο ἔργο του. Αὐτό θά συμβεῖ κατά τό Ἀποκαλύψεως ιγ΄ 3 μετά τήν ἀπάτη τοῦ θαύματος τῆς θεραπείας ἐκ τῆς θανασίμου πληγῆς του. Τό ψεύτικο αὐτό θαῦμα θά παρασύρει τά ἔθνη στό νά πιστεύψουν στήν δύναμη τοῦ Ἀντιχρίστου κατά τό Ἀποκαλύψεως ιγ΄ 4.

Ἡ ἀποκάλυψη καί δράση τοῦ Ἀντιχρίστου θά γίνει κατόπιν παραχωρήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό ὁποῖο τώρα τόν ἐμποδίζει μέχρι νά τοῦ ἐπιτρέψει νά δράσει (Πρός  Θεσσαλονικεῖς  Β΄ β΄6-7 ).

δ΄. Σκοπός του εἶναι νά πολεμήσει τό Θεό καί νά θεοποιηθεῖ (Β΄ Θεσ. β΄3).

Θά εἶναι ἄνθρωπος στόν ὁποῖο θά δοθεῖ πᾶσα ἡ δύναμη τοῦ Σατανᾶ, θά ἐνεργεῖ ὁ Σατανᾶς δι’ αὐτοῦ (Πρός  Θεσσαλονικεῖς  Α΄ β΄ 3).

ε΄.  Πῶς θά θά ἀντιληφθοῦμε - ἤ μᾶλλον ποῖοι θά τόν ἀντιληφθοῦν;

Μόνον ὅσοι θά εὑρίσκωνται ἐντός τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τούς λόγους τοῦ Χριστοῦ Ματθαίου κγ΄ 23-24. Ὁ Κύριος προεῖπε περί τοῦ Ἀντιχρίστου, ὅτι θά ἔλθει ἐν τῷ ἰδίῳ ὀνόματι, ὄχι ὅπως ἦλθε ὁ Ἴδιος ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός Αὑτοῦ.

 «Ἐγὼ ἐλήλυθα ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ πατρός μου, καὶ οὐ λαμβάνετέ με· ἐὰν ἄλλος ἔλθῃ ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, ἐκεῖνον λήψεσθε » (Ἰωάννου ε΄ 43).

Δηλαδή : «Ἐγώ ἦλθον ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Πατρός μου, καί δέν μέ δέχεστε»

στ΄. Τόν Ἀντίχριστο θά ἀντιμετωπίσουν οἱ δύο «Μάρτυρες» τῆς Ἀποκαλύψεως κατά τό Ἀποκαλύψεως ια΄ 3-14. Δέν θά μείνουν ἀβοήθητοι. Ἀλλά ὁ Θεός θά στείλει τούς δύο Προφήτες τους νά προφυλάξουν τούς πιστούς ἀπό τήν πλάνη.

Οἱ δύο Μάρτυρες θά εἶναι ὁ Ἠλίας καί ὁ Μωϋσῆς  (ἄποψη Παν. Μπρατσιώτου).

Ἡ περί τοῦ Ἠλία προσδοκία στηρίζεται στό Μαλαχίου ζ΄1,23 (Σχετ. Σοφία  Σειράχ μη΄ 10 ἑξ. καί Ματθαίου ια΄ 14).

Ἡ περί Μωϋσέως στό Δευτερονομίου ιη΄ 15 (σχετικά Ἰωάννου α΄ 21, στ΄ 14, ζ΄ 40).

Ἐπίσης στούς στίχους Ἀποκαλύψεως ιγ΄ 5-6 οἱ εἰκόνες θυμίζουν τούς δύο αὐτούς Προφῆτες:

«Πῦρ ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ στόματος αὐτῶν». Ὑπενθυμίζει ἀπό τήν ζωή τοῦ Ἠλία τό χωρίο Δ΄ Βασιλειῶν α΄ 10 ἑξ. ἀπό δέ τήν ζωή τοῦ Μωϋσέως τό Ἀριθμῶν ιε΄ 35.

Τό μέν «κλείειν τόν οὐρανόν» ὑπενθυμίζει τόν Ἠλία (Γ΄ Βασιλειῶν ιζ΄ 1 ἑξ. Σοφία Σειράχ μη΄ 2, Λουκᾶ δ΄ 25, Ἰακώβου ε΄ 17).

Τό δέ «στρέφειν τά ὕδατα εἰς αἷμα» τόν Μωϋσῆ (Ἐξόδου ζ΄ 19 ἑξ., η΄ 2  ἑξ. Ἀποκαλύψεως η΄8 καί ιστ΄ 3 ἑξ.).

Τό «ἐν πᾶσῃ πληγῇ» ἀναφέρεται στίς πληγές τῆς Αἰγύπτου Α΄ Βασιλειῶν  δ΄ 2.

ζ΄. Ὁ Ἀντίχριστος θά ἐπιβάλλει οἰκονομικό ἀποκλεισμό στούς πιιστούς (Ἀποκαλύψεως ιγ΄ 17).

η΄. Θά ἔχει παγκόσμια κυριαρχία (Ἀποκαλύψεως  ιγ΄ 7).

θ΄. Θά τόν προσκυνήσουν θά τόν πιστεύσουν καί θά τόν ἀκολουθήσουν ὅλοι οἱ ἄπιστοι (Ἀποκαλύψεως ιγ΄ 8).

ι΄. Θά κάνει θαύματα μέ τόν Ψευδοπροφήτη του (Ἀποκαλύψεως ιγ΄13-14).

Ἀφοῦ ὁ Ψευδοπροφήτης θά βασανισθεῖ μαζί του στήν κόλαση μέ τόν Διάβολο καί τόν Ἀντίχριστο (Ἀποκαλύψεως κ΄ 10) πρέπει νά εἶναι πρόσωπο κι αὐτό κι ὄχι σύστημα, ἰδεολογία ἤ ὅ, τιδήποτε πνευματικό ἰδελεαστικό φαινόμενο.

ια΄. Ἡ δράση τοῦ Ἀντιχρίστου θά ὁδηγήσει τά ἔθνη στό νά πολεμήσουν τήν Ἐκκλησία. Τόν πόλεμο αὐτό δέν θά ἐπιτρέψει νά ὁλοκληρωθεῖ ὁ Κύριος, ἀλλά θά ἐπέμβει καί θά σταματήσει τό καταστρεπτικό ἔργο του (Ἀποκαλύψεως κ΄ 9 ).

Οὕτως θά φθάσουμε στήν ἔνδοξη δεύτερη παρουσία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

* * * * *

Γ. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΞΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ

ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

α΄.  Εἶναι ἄγνωστος ὁ χρόνος:

Ζαχαρίου ιδ΄ 5-7, Ματθαίου κδ΄ 36, Μάρκου ιγ΄ 32, Ματθαίου κδ΄ 38-39, Λουκᾶ κα΄ 34-36, Ματθαίου κδ΄ 42-44, Ματθαίου κε΄ 13, Μάρκου ιγ΄ 33-37, Α΄ Θεσσαλονικεῖς ε΄1-2, Α΄ Τιμοθέου στ΄13-15, Β΄ Πέτρου γ΄ 16.

β΄.  Θά εἶναι ὀρατή ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους.  

Ματθαίου κδ΄ 26-27, Λουκᾶ ιζ΄ 24, Λουκᾶ ιζ΄ 30, Α΄ Ἰωάννου β΄ 28, Πράξεων α΄ 9-11, Ψαλμοῦ 96/97, 1-7, Ματθαίου κδ΄ 30, Ἑβραίους θ΄ 28, Ἀποκαλύψεως α΄7.

γ΄.   Θά προηγηθοῦν τῆς Δευτέρας Παρουσίας:

Ἡ κήρυξη τοῦ Εὐαγγελίου Ματθαίου κδ΄ 14-Μάρκου ιγ΄ 10

Ἡ ἀποστασία Πρός Θεσσαλονικεῖς  Β΄ β΄ 1-3

Ἡ  ἔλευση τοῦ Ἀντιχρίστου Πρός Θεσσαλονικεῖς Β΄ β΄ 3-9-Ἀποκαλύψεως ιγ΄

Ἡ ἔλευση τῶν δύο Μαρτύρων τῆς Ἀποκαλύψεως Ἀποκαλύψεως ια΄3-12

Ἡ ἐπιστροφή τοῦ Ἰσραήλ Πρός Ρωμαίους  ια΄ 25-26

Ἡ ἐρήμωση τῆς γῆς Ἡσαΐου κδ΄, κε΄, κστ, κζ΄.

δ΄.  Κατ’ αὐτή θά συμβοῦν τά πλέον καταπληκτικά γεγονότα ὅπως:

Ἡ ἀλλαγή τοῦ σύμπαντος Ψαλμοῦ ρη΄ 26-27, Πρός Ἑβραίους α΄ 10-12.

Ἔκτακτα συμπαντικά φαινόμενα Ἰωήλ γ΄ 3-4 Πράξεων β΄ 19-20, Ματθαίου κδ΄ 29-30, Λουκᾶ κη΄ 25-27.

Ἡ ἀλλαγή τῶν ζώντων Πρός Κορινθίους Α΄ ιε΄ 51-52

Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν Ἰωάννου ε΄ 28-29, Πρός Θεσσαλονικεῖς Α΄ δ΄ 15-17

 Ἡ ἐλευθέρωση τῆς κτίσεως Πρός Ρωμαίους η΄ 19-22

Ἡ ἐμφάνιση τοῦ σημείου τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου Ματθαίου κδ΄ 30-31

Ἡ ἔλευση τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐπί νεφελῶν μετά τῶν Ἁγίων καί τῶν Ἀγγέλων Ματθαίου κδ΄ 30-31

Ἡ κρίση ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό ζώντων καί νεκρῶν καί τῶν δαιμόνων

Ζώντων καί νεκρῶν Β΄ Τιμοθέου δ΄ 1, Ἰωάννου ιβ΄ 48

Τῶν δαιμόνων Β΄ Πέτρου  β΄ 4, Ἰούδα 6

 Ἡ ἁρπαγή τῶν δικαίων στόν Παράδεισο Ματθαίου κε΄ 34

Ἡ κρίση τῶν ἁμαρτωλῶν τῶν ἀμετανοήτων Ματθαίου κε΄41       

ε΄. Ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός μετά τήν Ἀνάσταση Του ὡμολόγησε στούς Μαθητές του :

«Ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς» (Ματθαίου κη΄ 18)

Ἐκάθισε ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ Πατέρα μέχρι τήν τελική συντριβή καί καταδίκη τῶν ἐχθρῶν Του ἕως τήν δευτέρα παρουσία καί τήν κρίση. Ἀκόμη δέν ἔχουν ὑποταχθεῖ τά πάντα στόν Χριστό (Πρός Ἑβραίους α΄ 13- Ψαλμοῦ ρα΄ 1, Ματθαίου κβ΄ 44 κ.λπ).

Καί βασιλεύει μέχρι τήν δευτέρα παρουσία. Ἀφοῦ τέλεσει τήν κρίση θά παραδώσει τήν βασιλείαν τῷ Θεῷ καί Πατρί.

Ὕστερα θά ἔλθει τό τέλος, ὅταν παραδώσει τήν βασιλείαν στόν Θεό καί Πατέρα, ὅταν καταργήσει πᾶσα ἀρχή καί ἐξουσία (Δανιήλ ζ΄13-14).

Διότι πρέπει νά βασιλεύσει ἕως οὗ θέσει ὅλους τούς ἐχθρούς ὑπό τούς πόδας αὐτοῦ. Ἔσχατος ἐχθρός θά καταργηθεῖ ὁ θάνατος. Διότι «πάντα ὑπέταξεν ὑπό τούς πόδας αὐτοῦ». «Ὅταν δέ εἴπη ὅτι πάντα εἶναι ὑποτεταγμένα φανερόν ὅτι ἐξαιρεῖται ὁ ὑποτάξας εἰς αὐτόν τά πάντα. Ὅταν δέ ὑποταχθῶσιν εἰς αὐτόν τά πάντα, τότε καί αὐτός Ὁ Υἱός θέλει ὑποταχθεῖ εἰς τόν ὑποτάξαντα εἰς αὐτόν τά πάντα, διά νά εἶναι ὁ Θεός τά πάντα ἐν πᾶσι» ( Πρός Κορινθίους Α΄ ιε΄ 24-28).