Α΄
Ἡ ἄκρα ταπείνωση
τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ
Ὁ μέγας Θεσσαλονίκης Γρηγόριος στό λόγου του στήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ ὑψηγορεῖ ἑρμηνεύοντας στούς πιστούς τήν ὑψηλοτάτη καί δεδοξασμένη ταπείνωση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
«Δόξα τοῦ ὑψηλοῦ (ἐννοεῖται Θεοῦ) ἡ πρός τά ταπεινά συγκατάβασις διά νά δείξη καί εἰς αὐτά τά τεπεινά ὄντα πού ἀπό τόν πόθον τοῦ ὕψους καί τῆς δόξης ἐφθάρησαν ὁδόν ἀρίστην ὑψώσεως καί δόξης ἀληθοῦς τήν ταπείνωσιν. Ὅθεν ἡ ἐνσάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου τά βρεφικά του σπάργανα ἡ ἐν φάτνῃ ἀνάκλησή του, ὁ ταπεινώτατος νιπτήρ τῶν ποδῶν τῶν μαθητῶν, ὁ ἄτιμος θάνατος τοῦ σταυροῦ του καί ἡ ἐν τάφῳ κατάθεσις του, ἡ εἰς ᾂδου κάθοδος καί ἁπλῶς ὅλα τά ταπεινά ἔργα καί πάθη ἅπερ ἐνήργησε καί ὑπένειμεν ἐπί τῆς γῆς εἶναι τόσον ἔνδοξα καί ὑψηλά, ὅσον δέν εἶναι ὑψηλός καί ἔνδοξος ὁ οὐρανός καί αἱ ἐν τῷ οὐρανῷ ὑπερκόσμιοι δυνάμεις».
«Ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Πρός Φιλιππησίους β΄ 8)
Ἡ ζωή ἐπί τῆς γῆς τοῦ αἰωνίου καί παντοδυνάμου Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί Θεοῦ μας, τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξε μία συνεχής ταπείνωσή Του. Ἀπό τήν μαρτυρία τῶν ἁγίων εὐαγγελιστῶν διαπιστώνουμε ὅτι ὑπέστη:
- Ταπεινώσεις κατά τήν σάρκωση.
Ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν σάρκωσή Του ἀρνήθηκε τήν δόξα τῆς θεότητός Του καί ἔλαβε τήν μορφή ταπεινοῦ δούλου:
« Ὅς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ' ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος» (Πρός Φιλιππησίους β΄ 6-7)
Δηλαδή : «Ὁ Ὁποῖος, ἄν καί ἦταν Θεός, δέ θεώρησε τήν ἰσότητά του μέ τό Θεόἀποτέλεσμα ἁρπαγῆς, αλλά τά ἀπαρνήθηκε ὅλα, πῆρε μορφή δούλου κι ἔγινε ἄνθρωπος· καί ὄντας πραγματικός ἄνθρωπος ταπεινώθηκε θεληματικά ὑπακούοντας μέχρι θανάτου καί μάλιστα θανάτου σταυρικοῦ».
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται στήν κένωση, στήν ταπείνωση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ γράφοντας :
«Γινώσκετε γὰρ τὴν χάριν τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὅτι δι᾿ ὑμᾶς ἐπτώχευσε πλούσιος ὤν, ἵνα ὑμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσητε» (Β΄ Πρός Κορινθίους η΄ 9)
Δηλαδή : «Γνωρίζετε. βέβαια, τή χάρη τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ· ἦταν πλούσιος κι ἔγινε γιά χάρη σᾶς φτωχός, γιά νά μπορέσετε ἐσεῖς μέ τή φτώχεια τή δική του νά πλουτίσετε».
Ἡ ὑμνολογία μας ἀναφέρεται στήν πτώχευση τοῦ πλουσίου καί στούς ὑπόδικους πλουσίους
«Πτωχεύσας ὁ πλούσιος Χριστέ, τούς βροτούς ἐπλούτισας, ἀθανασίαν καί ἔλλαμψιν, διό πτωχεύσαντα, ἠδοναῖς τοῦ βίου, ἀρεταῖς με πλούτισον, καί πένητι Λαζάρῳ με συντάξον, τῆς τοῦ πλουσίου με, τιμωρίας ἐξαιρούμενος, καί γεέννης, τῆς ἀποκειμένης μοι».
«Κακίαν ἐπλούτησα δεινῶς, καί τρυφήν ἠγάπησα, καί τῶν ἐν βίῳ ἀπήλαυσα, ἡδονῶν Κύριε, καί πυρός γεέννης, ὑπόδικος γέγονα, λιμώττοντα τόν νοῦν μου ὡς Λάζαρον, παραβλεψάμενος, πρό πυλῶν τῶν θείων πράξεων, ἐρριμμένον, οἴκτειρόν με, Δέσποτα» (Στιχηρά Προσόμοια τοῦ α΄ Ἤχου τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Ε΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν)
* * * * *
- Ταπεινώσεις κατά τήν ζωή:
Ὁλόκληρη ἡ ζωή τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶχε συνεχεῖς ταπεινώσεις τίς ὁποῖες ἀναφέρει ἡ ἁγία Γραφή :
α΄. Ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ Πατρός :
Ὁ Κύριος ἐδήλωσε : «Ὅτι ὁ πατήρ μου μείζων μού ἐστι» (Ἰωάννου ιδ΄ 28)
Δηλαδή : «Ὁ Πατέρας εἶναι ἀνώτερος ἀπό μένα».
Μέ τήν δήλωση αὐτή ὁ Κύριος ἀναφέρθηκε στήν ταπείνωση Του ἕνεκα τῆς σαρκώσεως, ὅτι ἔλαβε μορφή δούλου ἄν καί συγχρόνως ἦταν Θεός.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐξυμνώντας τό ταπεινό φρόνημα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ διδάσκει, ὅτι δέν ντρέπεται νά ὀνομάζει τούς ἀνθρώπους ἀδελφούς Του πού ἔγιναν ἀδελφοί Του μέ τήν ἐνανθρώπηση, δηλώνοντας ἐπίσης ὅτι θά ἐμπιστευθεῖ τόν ἑαυτό Του στόν Πατέρα Του ὡς ἰσχυρότερο καί ἀνώτερο
«Ὅ τε γὰρ ἁγιάζων καὶ οἱ ἁγιαζόμενοι ἐξ ἑνὸς πάντες· δι' ἣν αἰτίαν οὐκ ἐπαισχύνεται ἀδελφοὺς αὐτοὺς καλεῖν, λέγων· ἀπαγγελῶ τὸ ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου, ἐν μέσῳ ἐκκλησίας ὑμνήσω σε·καὶ πάλιν· ἐγὼ ἔσομαι πεποιθὼς ἐπ' αὐτῷ· καὶ πάλιν· ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός» (Ἑβραίους β΄ 11-13)
Δηλαδή : «Γιατί ὅλοι ἔχουν τόν ἴδιο πατέρα: καί αὐτός πού ἐξαγνίζει καί αὐτοί πού ἐξαγνίζονται, Γι’ αὐτό καί δέν ντρέπεται νά τούς ὀνομάζει ἀδέλφια. Ὅπως λέει ἡ Γραφή: Θά διαλαλήσω στ’ ἀδέλφια μου τό μεγαλεῖο σου, θά σέ ἐξυμνήσω μέσα στή συνάθροιση. Και ἀλλοῦ: Θά ἐμπιστευτῶ τόν ἑαυτό μου σ’ αὐτόν. Καί συνεχίζει: Νά, ἐγώ καί τά παιδιά ποῦ μου ’δωσε ὁ Θεός».
β΄. Ἐνώπιον τῶν Ἀγγέλων
Ὁ Κύριος μας ἔγινε κατώτερος ἀπό τούς Ἀγγέλους ἐπειδή ἔγινε θνητός, ἐνῶ οἱ ἀσώματοι Ἄγγελοι δέν ἀποθνήσκουν
«Τὸν δὲ βραχύ τι παρ' ἀγγέλους ἠλαττωμένον βλέπομεν ᾿Ιησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον, ὅπως χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου» (Πρός Ἑβραίους β΄ 9)
Δηλαδή : «Βλέπουμε ὅμως ὅτι ὁ Ἰησοῦς, πού ἔγινε γιά ἕνα χρονικό διάστημα «κατώτερος ἀπ’ τούς ἀγγέλους», στεφανώθηκε «μέ δόξα καί τιμή» ἐξαιτίας τοῦ θανάτου του. Γιατί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ θέλησε νά γευτεῖ ὁ Ἰησοῦς τό θάνατο γιά τό καλό ὅλων»
Ἀκριβῶς ὅταν προσηύχετο ἕνας Ἄγγελος ἦλθε νά Τόν ἐνισχύσει:
«Ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος ἀπ᾿ οὐρανοῦ ἐνισχύων αὐτόν» (Λουκᾶ κβ΄ 43)
Δηλαδή : «Φανερώθηκε τότε σ’ αὐτόν ἄγγελος ἀπό τόν οὐρανό καί τόν ἐνίσχυε»
γ΄. Ἐνώπιον τοῦ Διαβόλου κατά τούς πειρασμούς
«Τότε ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνήχθη εἰς τὴν ἔρημον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος πειρασθῆναι ὑπὸ τοῦ διαβόλου, καὶ νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασε. καὶ προσελθὼν αὐτῷ ὁ πειράζων εἶπεν· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, εἰπὲ ἵνα οἱ λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπε· γέγραπται, οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπὶ παντὶ ρήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ.Τότε παραλαμβάνει αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν, καὶ ἵστησιν αὐτὸν ἐπὶ τὸ πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ καὶ λέγει αὐτῷ· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, βάλε σεαυτόν κάτω· γέγραπται γὰρ ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ, καὶ ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου. ἔφη αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· πάλιν γέγραπται, οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου. Πάλιν παραλαμβάνει αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλὸν λίαν καὶ δείκνυσιν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τοῦ κόσμου καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν καὶ λέγει αὐτῷ· ταῦτα πάντα σοι δώσω, ἐὰν πεσὼν προσκυνήσῃς μοι. τότε λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ· γέγραπται γάρ, Κύριον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις. Τότε ἀφίησιν αὐτὸν ὁ διάβολος, καὶ ἰδοὺ ἄγγελοι προσῆλθον καὶ διηκόνουν αὐτῷ» (Ματθαίου δ΄ 1-11)
Δηλαδή : «Τότε ὁ Ἰησοῦς ὁδηγήθηκε ἀπό τό Πνεῦμα στήν ἔρημο γιά νά ἀντιμετωπίσει τούς πειρασμούς τοῦ διαβόλου. Σαράντα μέρες καί σαράντα νύχτες δέν ἔφαγε τίποτε ὁ Ἰησοῦς, ὕστερα ὅμως πείνασε. Τότε ἐμφανίστηκε αὐτός πού βάζει σέ πειρασμό τούς ἀνθρώπους καί τοῦ εἶπε: «Ἄν εἶσαι Υἱός τοῦ Θεοῦ, πές νά γίνουν αὐτές οἱ πέτρες ψωμιά». Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τοῦ ἀποκρίθηκε: «Ὁ ἄνθρωπος λέει ἡ Γραφή δέ ζεῖ μέ μόνο τό ψωμί, ἀλλά μέ κάθε λόγο πού βγαίνει ἀπό τό στόμα τοῦ Θεοῦ». Ὕστερα τόν ὁδήγησε ὁ διάβολος στήν ἅγια πόλη, τήν Ἱερουσαλήμ καί τόν ἔστησε στό πιό ψηλό μέρας τοῦ ναοῦ καί τοῦ εἶπε: «Ἄν εἶσαι Υἱός τοῦ Θεοῦ, πέσε κάτω· γιατί ἡ Γραφή λέει: Θά δώσει ἐντολή γιά σένα στούς ἀγγέλους του καί θά σέ σηκώσουν στά χέρια τους γιά νά μή σκοντάψει σέ πέτρα τό πόδι σου». Μά ὁ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε: «Ἀλλοῦ ὅμως λέει ἡ Γραφή: δέν πρέπει νά βάλεις σέ δοκιμασία τόν Κύριο, τό Θεό σου». Πάλι τόν ὁδήγησε ὁ διάβολος σ’ ἕνα πολύ ψηλό βουνό καί τοῦ ἔδειξε ὅλα του κόσμου τά βασίλεια καί τή λαμπρότητά τους. Ὕστερα τοῦ εἶπε: «Ὅλα αὐτά θά σοῦ τά δώσω, ἄν πέσεις καί μέ προσκυνήσεις». Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τοῦ ἀπάντησε: «Φῦγε ἀπό μπροστά μου, σατανᾶ! Ἡ Γραφή τό λέει καθαρά: μόνο τόν Κύριο τό Θεό σου θά προσκυνᾶς καί μόνο αὐτόν θά λατρεύεις».Τότε ὁ διάβολος ἄφησε τόν Ἰησοῦ, καί ἄγγελοι Θεοῦ ἦρθαν καί τόν ὑπηρετοῦσαν»
δ΄. Ἐνώπιον τοῦ θείου νόμου
«Ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον» (Πρός Γαλάτας δ΄ 4)
Δηλαδή : «Ὅταν ὅμως ἔφτασε ἡ ὥρα πού εἶχε καθορίσει ὁ Θεός, ἀπέστειλε τόν Υἱό του. Γεννήθηκε ἀπό μία γυναίκα καί ὑποτάχτηκε στό νόμο»
Ἀναλυτικώτερα ἀναφέρεται μέ ποιό τρόπο .................ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ἐκπληρώνοντας τόν νόμο πού ὁ Θεός εἶχε δώσει στούς Ἰουδαίους.
Στό βάπτισμα ἐδήλωσε στόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή πού Τόν ἐμπόδιζε νά βαπτισθεῖ ἐπειδή ἦταν ἀναμάρτητος:
«Οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην» (Ματθαίου γ΄ 15)
Δηλαδή : «Γιατί πρέπει νά ἐκπληρώσουμε κι οἱ δύο μας ὅ,τι προβλέπει τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ».
Καταβάλλοντας τήν φορολογία ὑπέρ τοῦ ναοῦ ἄν καί ἦταν ἀνώτερος τοῦ ναοῦ
«Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι τοῦ ἱεροῦ μεῖζόν ἐστιν ὧδε» (Ματθαίου ιβ΄ 6)
Δηλαδή : «Σᾶς βεβαιώνω πώς ἐδῶ ἔχουμε κάτι ἀνώτερο ἀπό τό ναό»
«Λέγει, ναί. καὶ ὅτε εἰσῆλθεν εἰς τὴν οἰκίαν, προέφθασεν αὐτὸν ὁ ᾿Ιησοῦς λέγων· τί σοι δοκεῖ, Σίμων; οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς ἀπὸ τίνων λαμβάνουσι τέλη ἢ κῆνσον; ἀπὸ τῶν υἱῶν αὐτῶν ἢ ἀπὸ τῶν ἀλλοτρίων; λέγει αὐτῷ ὁ Πέτρος· ἀπὸ τῶν ἀλλοτρίων. ἔφη αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἄραγε ἐλεύθεροί εἰσιν οἱ υἱοί» (Ματθαίου ιζ΄ 25-26)
Δηλαδή : «Λέει: «Ναί, πληρώνει». Μόλις μπῆκε στό σπίτι, καί πρίν πεῖ τίποτα, τόν πρόλαβε ὁ Ἰησοῦς καί τοῦ εἶπε: «Τί γνώμη ἔχεις, Σίμων; οἱ βασιλιάδες τῆς γής ἀπό ποιούς εἰσπράττουν τέλη ἤ φόρο; Ἀπό τούς δικούς τους ἤ ἀπό τούς ξένους;» Κι ὅταν τοῦ εἶπε ὁ Πέτρος «ἀπό τούς ξένους», ὁ Ἰησοῦς τοῦ λέει: «Συνεπῶς ἀπαλλάσσονται οἱ δικοί τους»
Θεραπεύοντας ἀπέστειλε τούς θεραπευμένους στούς ἱερεῖς νά πιστοποιήσουν τήν ἴαση :
«Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὅρα μηδενὶ εἴπῃς, ἀλλὰ ὕπαγε σεαυτὸν δεῖξον τῷ ἱερεῖ καὶ προσένεγκε τὸ δῶρον ὃ προσέταξε Μωσῆς εἰς μαρτύριον αὐτοῖς» (Ματθαίου η΄ 4)
Δηλαδή : «Καί τοῦ λέει ὁ Ἰησοῦς: «Πρόσεξε, μήν τό πεῖς σέ κανένα· γιά νά τούς ἀποδείξεις ὅμως ὅτι θεραπεύτηκες, πήγαινε καί δεῖξε τόν ἑαυτό σου στόν ἱερέα, καί πρόσφερε τό δῶρο πού καθόρισε ὁ Μωυσῆς»
«Καὶ ἰδὼν εἶπεν αὐτοῖς· πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσι. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὑπάγειν αὐτοὺς ἐκαθαρίσθησαν» (Λουκᾶ ιζ΄ 14)
Δηλαδή : «Βλέποντάς τούς ἐκεῖνος τούς εἶπε: «Πηγαίνετε νά σᾶς ἐξετάσουν οἱ ἱερεῖς». Καί καθώς πήγαιναν, καθαρίστηκαν ἀπό τή λέπρα»
ε΄. Ἐνώπιον πολιτικῶν ἀρχόντων
στ΄. Ἐνώπιον θρησκευτικῶν ἀρχόντων
ζ΄. Ἐνώπιον τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ
«Καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ πόλις ἐξῆλθεν εἰς συνάντησιν τῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν» (Ματθαίου η΄ 34)
Δηλαδή : «Βγῆκε τότε ὅλη ἡ πόλη νά συναντήσει τόν Ἰησοῦ, κι ὅταν τόν εἶδαν, τόν παρακάλεσαν νά φύγει ἀπό τήν περιοχή τους».
θ΄. Ἐνώπιον τοῦ Προδρόμου
«Ἐγὼ μὲν βαπτίζω ὑμᾶς ἐν ὕδατι εἰς μετάνοιαν· ὁ δὲ ὀπίσω μου ἐρχόμενος ἰσχυρότερός μου ἐστίν, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς τὰ ὑποδήματα βαστάσαι· αὐτὸς ὑμᾶς βαπτίσει ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ καὶ πυρί...Τότε παραγίνεται ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν ᾿Ιορδάνην πρὸς τὸν ᾿Ιωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ ᾿Ιωάννης διεκώλυεν αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με; ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην· τότε ἀφίησιν αὐτόν» (Ματθαίου γ΄ 11, 13-15)
Δηλαδή : «Ἐγώ σᾶς βαφτίζω μέ νερό, καί τό βάπτισμά μου εἶναι βάπτισμα μετάνοιας. Αὐτός ὅμως πού ἔρχεται ὕστερα ἀπό μένα, εἶναι πιό ἰσχυρός ἀπό μένα, καί δέν εἶμαι ἄξιος οὔτε τά ὑποδήματά του νά κρατήσω. Αὐτός θά σᾶς βαφτίσει μέ Ἅγιο Πνεῦμα καί φωτιά...Τότε ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς ἀπό τή Γαλιλαία στόν Ἰορδάνη, πρός τόν Ἰωάννη γιά νά βαφτιστεῖ ἀπ’ αὐτόν. Ὁ Ἰωάννης ὅμως τόν ἐμπόδιζε λέγοντάς του: «Ἐγώ ἔχω ἀνάγκη νά βαφτιστῶ ἀπό σένα κι ἔρχεσαι ἐσύ σ’ ἐμένα;» Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τοῦ ἀποκρίθηκε: ἄς τ’ ἀφήσουμε τώρα αὐτά, γιατί πρέπει νά ἐκπληρώσουμε κι οἱ δύο μας ὅ,τι προβλέπει τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ». Τότε ὁ Ἰωάννης τόν ἄφησε νά βαφτιστεῖ».
ι΄. Ἐνώπιον τῶν οἰκείων Του
«Εἶπον οὖν πρὸς αὐτὸν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ· μετάβηθι ἐντεῦθεν καὶ ὕπαγε εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν, ἵνα καὶ οἱ μαθηταί σου θεωρήσωσι τὰ ἔργα σου ἃ ποιεῖς· 4 οὐδεὶς γὰρ ἐν κρυπτῷ τι ποιεῖ καὶ ζητεῖ αὐτὸς ἐν παρρησίᾳ εἶναι. εἰ ταῦτα ποιεῖς, φανέρωσον σεαυτὸν τῷ κόσμῳ. Οὐδὲ γὰρ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ ἐπίστευον εἰς αὐτόν» (Ἰωάννου ζ΄ 3-5)
Δηλαδή : «Καί τοῦ εἶπαν οἱ ἀδελφοί του: «φύγε ἀπ’ αὐτόν τόν τόπο καί πήγαινε στήν Ἰουδαία, γιά νά δοῦν οἱ μαθητές σου τά θαύματα πού κάνεις 4γιατί κανείς δέν ἐνεργεῖ στά κρυφά, ὅταν θέλει νά τόν γνωρίσει ὁ κόσμος. Ἄν πραγματικά κάνεις θαύματα, ἄφησε τόν κόσμο νά δεῖ ποιός εἶσαι». Γιατί ἀκόμα καί τ’ ἀδέρφια του δέν πίστευαν σ’ αὐτόν. Τότε ὁ Ἰησοῦς τούς εἶπε: «Ἡ δική μου ἡ ὥρα δέν ἔφτασε ἀκόμα, ἐνῶ γιά σᾶς κάθε ὥρα εἶναι κατάλληλη»
«Καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ» (Ματθαίου ι΄ 36)
Δηλαδή «Κι ἔτσι ἐχθροί του ἀνθρώπου εἶναι οἱ δικοί του».
ια΄. Ἐνώπιον τῶν μαθητῶν
« Ἐγείρεται ἐκ τοῦ δείπνου καὶ τίθησι τὰ ἱμάτια, καὶ λαβὼν λέντιον διέζωσεν ἑαυτόν. εἶτα βάλλει ὕδωρ εἰς τὸν νιπτῆρα, καὶ ἤρξατο νίπτειν τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν καὶ ἐκμάσσειν τῷ λεντίῳ ᾧ ἦν διεζωσμένος» (Ἰωάννου ιγ΄ 4-5)
Δηλαδή : «Σηκώνεται, λοιπόν, ἀπό τό τραπέζι πού δειπνοῦσαν, βγάζει τό ἱμάτιό του, παίρνει μία πετσέτα καί τή ζώνεται· Ἔπειτα βάζει νερό στή λεκάνη κι ἀρχίζει νά πλένει τά πόδια τῶν μαθητῶν καί νά τά σκουπίζει μέ τήν πετσέτα πού εἶχε ζωστεῖ»
«῞Οτε οὖν ἔνιψε τοὺς πόδας αὐτῶν καὶ ἔλαβε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, ἀναπεσὼν πάλιν εἶπεν αὐτοῖς· γινώσκετε τί πεποίηκα ὑμῖν; ὑμεῖς φωνεῖτέ με, ὁ Διδάσκαλος καὶ ὁ Κύριος, καὶ καλῶς λέγετε· εἰμὶ γάρ. εἰ οὖν ἐγὼ ἔνιψα ὑμῶν τοὺς πόδας, ὁ Κύριος καὶ ὁ Διδάσκαλος, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τοὺς πόδας. ὑπόδειγμα γὰρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ποιῆτε» (Ἰωάννου ιγ΄ 12-15)
Δηλαδή : «Ὅταν τούς ἔπλυνε τά πόδια, φόρεσε τό ἱμάτιό του, πῆρε πάλι τή θέση του στό τραπέζι καί τούς εἶπε: “Καταλαβαίνετε τί ἔκανα σ’ ἐσᾶς; Ἐσεῖς μέ φωνάζετε · Διδάσκαλε” καί Κύριε”, καί σωστά τό λέτε, γιατί εἶμαι. Ἄν, λοιπόν, ἐγώ ὁ Κύριος κι ὁ Διδάσκαλος σᾶς ἔπλυνα τά πόδια, ἔχετε κι ἐσεῖς τήν ὑποχρέωση νά πλένετε ὁ ἕνας τά πόδια τοῦ ἄλλου»
* * * * *
- Ταπεινώσεις κατά τό Πάθος
α΄. ἡ προδοσία
β΄. ἡ τιμή τῆς προδοσίας
γ΄. ἡ σύλληψη
δ΄. τό δέσιμο
ε΄. ἡ περιφορά ἀπό κριτή σέ κριτή
στ΄. ἡ ἐγκατάλειψη τῶν μαθητῶν
ζ΄. ἡ ἄρνηση τοῦ Πέτρου
η΄. ἡ δίκη
θ΄. ἡ καταδίκη
ι΄. ἡ σιωπή
ια΄. ἡ ἐξόντωση ἀπό τόν Ἡρώδη
ιβ΄. ἡ προτίμηση τοῦ Βαραββᾶ
ιγ΄.ἡ φραγγέλωση
ιδ΄.οἱ ἐμπαιγμοί
ιε΄. ἡ πορεία πρός τόν Γολγοθᾶ
ιστ΄.ἡ σταύρωση· ἡ ἄκρα ταπείνωση
ιζ΄.ὁ θάνατος
ιη΄.τό λόγχισμα τῆς πλευρᾶς
ιθ΄. ἡ κατάβαση στόν Ἄδη
* * * * *
- Ταπεινώσεις κατά τήν Ἀνάσταση
Μετά τήν ἀνάστασή Του ἀπέδειξε ὅτι εἶναι Θεός καί Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου. Ὡστόσο δέν ἐλλείπουν καί κατά τήν ἀνάσταση ταπεινώσεις τοῦ Χριστοῦ
α΄. Μέ τόν λόγο τῶν Ἰουδαίων πρός τούς Ρωμαίους πρίν τήν ἀνάσταση
«Ἐμνήσθημεν ὅτι ἐκεῖνος ὁ πλάνος εἶπεν ἔτι ζῶν, μετὰ τρεῖς ἡμέρας ἐγείρομαι» (Ματθαίου κζ΄ 63)
Δηλαδή : «Θυμηθήκαμε πώς ἐκεῖνος ὁ λαοπλάνος εἶχε πεῖ ὅταν ζοῦσε: “σέ τρεῖς μέρες θά ἀναστηθώ”».
Ἐκατηγορήθη ἐκ τῶν προτέρων ἡ Ἀνάσταση. Ὁ Κύριος ἐχαρακτηρίσθη πλᾶνος καί ἀπατεώνας. Οἱ μαθηταί του κατηγορήθηκαν ὡς κλέπτες καί ψεῦτες. Ἐμμέσως πλήν σαφῶς κατηγορεῖται ὁ Κύριος ὡς διδάσκαλος καί ἠθικός αὐτουργός κλεπτῶν καί ψευτῶν.
Ἠδύνατο ὁ Κύριος μετά τά συγκλονιστικά γεγονότα τῆς σταυρώσεως νά τιμωρήσει τόν Πιλᾶτο, τήν φρουρά, τούς Ἰουδαίους στούς σταυρωτές Του, ἀλλά δέν τό ἔπραξε.
β΄. Οἱ Ἰουδαῖοι συκοφάντησαν τήν ἀνάσταση καί ἐκ τῶν ὑστέρων
Οἱ Στρατιῶτες εἶναι οἱ μάρτυρες τῆς ἀναστάσεως πρός τούς Ἰουδαίους καί τούς Ἀρχιερεῖς. Μέ ἀργύρια οἱ Ἰουδαίοι πλήρωσαν τήν θυσίαν τοῦ Ἰησοῦ μέ ἀργύρια καί τήν ἀνάστασιν Του.
Ὁ Κύριος ἀνέχθηκε τήν συκοφαντία
γ΄. Ἐνώπιον τῶν Μυροφόρων
Οἱ ἐχθροί ἔλαβον ὑπ’ ὄψιν τόν λόγον τοῦ Ἰησοῦ πού είπε ὅτι μετά τρεῖς ἡμέρες «ἐγείρομαι» (Ματθαίου κζ΄ 63) καί ἐζήτησαν τήν φρουράν νά φυλάσσει τόν τάφον ὄχι γιά νά ἐμποδίσουν τήν ἀνάστασή Του, ἀλλά γιά νά ἀποκλείσουν τούς μαθητές Του νά παραπλανήσουν τούς Ἰουδαίους.
Οἱ Μυροφόρες γυναῖκες πῶς φαίνεται ὅτι δέν εἶχαν ἐννοήσει τήν προειδοποίηση τοῦ Διδασκάλου τους, ὅτι «μετά τρεῖς ἡμέρας ἐγείρομαι». Γι’ αὐτό κομίζουν μῦρα στόν νεκρό πού βρίσκεται στόν τάφο καί συζητοῦν ποιός θά ἀποκυλίσει τόν λίθο ἀπό τήν θῦρα τοῦ μνημείου.
Οἱ Μυροφόρες γυναῖκες ήσαν μάρτυρες τοῦ θανάτου καί τῆς ἀναστάσεως :
«Αἱ δὲ προσελθοῦσαι ἐκράτησαν αὐτοῦ τοὺς πόδας καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ» (Ματθαίου κη΄ 9).
Δηλαδή : «Καί καθώς πήγαιναν νά ποῦν τά νέα στούς μαθητές του, τίς συνάντησε ὁ Ἰησοῦς, καί εἶπε σ’ αὐτές: «Χαίρετε!» Αὐτές τοῦ πλησίασαν, ἔπεσαν στά πόδια του καί τόν προσκύνησαν»
Ἀνάμεσα στίς Μυροφόρες γυναῖκες καί ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή δέν εἶχε ἐννοήσει τήν δήλωση τοῦ Κυρίου «μετά τρεῖς ἡμέρας ἐγείρομαι». Γι’ αὐτό πληροφορεῖ τούς Ἀποστόλους ὅτι κάποιος ἔκλεψε τόν Κύριο ἀπό τόν τάφο του καί Τόν είχαν μεταφέρει σέ ἄλλο σημεῖο:
«Τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ ἔρχεται πρωῒ σκοτίας ἔτι οὔσης εἰς τὸ μνημεῖον, καὶ βλέπει τὸν λίθον ἠρμένον ἐκ τοῦ μνημείου. τρέχει οὖν καὶ ἔρχεται πρὸς Σίμωνα Πέτρον καὶ πρὸς τὸν ἄλλον μαθητὴν ὃν ἐφίλει ὁ Ἰησοῦς, καὶ λέγει αὐτοῖς· Ἦραν τὸν Κύριον ἐκ τοῦ μνημείου, καὶ οὐκ οἴδαμεν ποῦ ἔθηκαν αὐτόν. ἐξῆλθεν οὖν ὁ Πέτρος καὶ ὁ ἄλλος μαθητής καὶ ἤρχοντο εἰς τὸ μνημεῖο» (Ἰωάννου κ΄ 1-3)
Ὁ Ἄγγελος τῆς ὑπέδειξε ὅτι ἔπρεπε νά δίδουν ἐμπιστοσύνη στόν λόγο τοῦ Κυρίου
« Καὶ εἰσελθοῦσαι οὐχ εὗρον τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ διαπορεῖσθαι αὐτὰς περὶ τούτου καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο ἐπέστησαν αὐταῖς ἐν ἐσθήσεσιν ἀστραπτούσαις. ἐμφόβων δὲ γενομένων αὐτῶν καὶ κλινουσῶν τὸ πρόσωπον εἰς τὴν γῆν εἶπον πρὸς αὐτάς· τί ζητεῖτε τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν; οὐκ ἔστιν ὧδε, ἀλλ᾿ ἠγέρθη· μνήσθητε ὡς ἐλάλησεν ὑμῖν ἔτι ὢν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, λέγων ὅτι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου παραδοθῆναι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν καὶ σταυρωθῆναι, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστῆναι. καὶ ἐμνήσθησαν τῶν ρημάτων αὐτοῦ» (Λουκᾶ κδ΄ 3-8)
Δηλαδή : «Καί, ὅταν μπῆκαν σ’ αὐτό, δέ βρῆκαν τό σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Καθώς ἀποροῦσαν γι’ αὐτό, φάνηκαν μπροστά τους δύο ἄντρες μέ ἀστραφτερές στολές. Κι ἐνῶ κατατρομαγμένες εἶχαν σκυμμένο τό πρόσωπό τους πρός τή γῆ, τίς ρώτησαν: “Τί ζητᾶτε τόν ζωντανό ἀνάμεσα στούς νεκρούς; Δέν εἶναι ἐδῶ, ἀναστήθηκε! θυμηθεῖτε τί σᾶς εἶπε, ὅταν ἀκόμα ἦταν στή Γαλιλαία. Σᾶς εἶπε ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου πρέπει νά παραδοθεῖ στά χέρια τῶν ἐχθρῶν του Θεοῦ, νά σταυρωθεῖ καί τήν τρίτη ἡμέρα ν’ ἀναστηθεῖ». Θυμήθηκαν τότε τά λόγια του»
«Μή μου ἅπτου » (Ἰωάννου κ΄ 17)
δ΄. Ἐνώπιον τῶν Μαθητῶν Του.
Ἡ Παλαιά Διαθήκη προέλεγε καί ὁ Κύριος σαφῶς προεῖπε ἐν τούτοις οἱ Μαθητές δέν ἐπίστευον οὔτε στούς Προφῆτες τῆς Γραφῆς οὔτε ἐννοοῦσαν τήν προειδοποίηση τοῦ Διδασκάλου τους στούς Μαθητές Του ὅτι μετά τρεῖς ἡμέρες ἀπό τόν θάνατό Του θά ἀναστηθεῖ.
«Οὐδέπω γὰρ ᾔδεισαν τὴν γραφὴν ὅτι δεῖ αὐτὸν ἐκ νεκρῶν ἀναστῆναι.» (Ἰωάννου κ΄ 9)
Δηλαδή : «Γιατί ὡς τότε δέν εἶχαν καταλάβει τή Γραφή, πού λέει ὅτι σύμφωνα μέ τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ ὁ Μεσσίας θ’ ἀνασταινόταν ἀπό τούς νεκρούς»
Οἱ ἐχθροί τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐβασανίζοντο ἀπό διακήρυξή Του ὅτι θά ἀναστηθεῖ πού σημαίνει ὅτι τό θεωροῦσαν δυνατό νά συμβεῖ.
Ἀντίθετα οἱ οἰκεῖοι Του ήσαν διστακτικοί καί προβληματισμένοι, ὅπως οἱ ἴδιοι ὁμολογοῦν: «Οὐχὶ ἡ καρδία ἡμῶν καιομένη ἦν ἐν ἡμῖν» (Λουκᾶ κδ΄32)
Δηλαδή : ««Ἡ καρδιά μας δέν ἔκαιγε μέσα μας».
Αὐτό σημαίνει ὅτι δέν τό εἶχαν πάρει στά ζεστά τήν δήλωση τοῦ Κυρίου ὅτι θά ἀναστηθεῖ.
Ἄς δοῦμε ἀναλυτικώτερα τίς μαρτυρίες γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἄκουσαν οἱ μαθητές ὅτι ὁ Κύριος ἀναστήθηκε:
Ἀπιστία
«Κἀκεῖνοι ἀκούσαντες ὅτι ζῇ καὶ ἐθεάθη ὑπ' αὐτῆς, ἠπίστησαν» (Μάρκου ιστ΄ 11)
Δηλαδή : «Αὐτοί ὅμως, ὅταν ἄκουσαν ὅτι ὁ Ἰησοῦς ζεῖ καί τόν εἶδε ὁ Μαρία, δέν τήν πίστεψαν».
Γυναικεῖες φλυαρίες
Οἱ Μυροφόροι ἔλεγον στούς μαθητές ὅτι ὁ Κύριος ἀναστήθηκε δέν τίς πίστευαν.
«Καὶ ἐφάνησαν ἐνώπιον αὐτῶν ὡσεὶ λῆρος τὰ ῥήματα αὐτῶν, καὶ ἠπίστουν αὐταῖς» (Λουκᾶ κδ΄ 11)
Δηλαδή : «Τά λόγια αὐτά τούς φάνηκαν σάν φλυαρίες καί δέν τίς πίστευαν»
Οἱ δύο μαθητές πού ἐπορεύοντο πρός Ἐμμαούς ἐβεβαίωναν τούς ἄλλους μαθητές ὅτι είδαν τόν Κύριο ἀναστημένο ἀλλ’ αὐτοί δέν τούς ἐπίστευσαν
«Κἀκεῖνοι ἀπελθόντες ἀπήγγειλαν τοῖς λοιποῖς· οὐδὲ ἐκείνοις ἐπίστευσαν» (Μάρκου ιστ΄ 13)
Δηλαδή : «Ἐκεῖνοι πῆγαν καί τό διηγήθηκαν στούς ὑπόλοιπους ἀλλά οὔτε κι αὐτούς τούς πίστεψαν».
Σκληροκαρδία
Ὅταν ἐνεφανίσθη τελικῶς ὁ Κύριος στούς μαθητές Του ἀναστημένος τούς ἐπέπληξε γιά τήν σκληροκαρδία τους
«Ὕστερον ἀνακειμένοις αὐτοῖς τοῖς ἕνδεκα ἐφανερώθη καὶ ὠνείδισε τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν σκληροκαρδίαν, ὅτι τοῖς θεασαμένοις αὐτὸν ἐγηγερμένον οὐκ ἐπίστευσαν » (Μάρκου ιστ΄ 14)
Δηλαδή : «Τέλος, ἐμφανίστηκε ὁ Ἰησοῦς στούς ἕντεκα μαθητές καθώς ἔτρωγαν. Καί τούς ἐπέπληξε γιατί ἀμφέβαλλαν κι ἐπέμεναν νά μήν πιστεύουν αὐτούς πού τόν εἶδαν ἀναστημένο».
Ἀμφιβολία
Ἡ ἀπιστία μετά τόσους μάρτυρες θεωρεῖται ὄνειδος
Φόβος
Ὅταν ἐνεφανίσθη κεκλεισμένων τῶν θυρῶν ἐκεῖνοι τρομοκρατήθησαν
«Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· Εἰρήνη ὑμῖν» (Ἰωάννου κ΄ 19 )
Δηλαδή : «Τήν ἴδια ἐκείνη μέρα, δηλαδή τήν πρώτη μέρα μετά τό Σάββατο, ὅταν βράδιασε κι ἐνῶ οἱ μαθητές ἦταν συγκεντρωμένοι κάπου μέ κλειστές τίς πόρτες, ἐπειδή φοβοῦνταν τίς ἰουδαϊκές ἀρχές, ἦρθε ὁ Ἰησοῦς, στάθηκε στή μέση καί τούς λέει: «Εἰρήνη σ’ ἐσᾶς».
«Καὶ μεθ' ἡμέρας ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶς μετ' αὐτῶν. ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν· Εἰρήνη ὑμῖν» (Ἰωάννου κ΄ 26)
Δηλαδή : «Ὀχτώ μέρες ἀργότερα οἱ μαθητές ἦταν πάλι μέσα στό σπίτι, μαζί τους κι ὁ Θωμᾶς. Ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς, ἐνῶ οἱ πόρτες ἦταν κλειστές, στάθηκε στή μέση καί εἶπε: «Εἰρήνη σ’ ἐσᾶς».
Νωθρότητα
Οἱ Μαθητές πρός Ἐμμαούς δέν Τόν ἀναγνώρισαν ἐνῷ ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή ἀπό τήν φωνή.
Ταραχή
Ταπεινώνεται, ὅταν καλεῖ τούς μαθητές νά δοῦν καί νά βεβαιωθοῦν. Τούς καλεῖ νά ἐρευνήσουν γιά νά ἔχουν ἀπόδειξη
«Ταῦτα δὲ αὐτῶν λαλούντων αὐτὸς ὁ ᾿Ιησοῦς ἔστη ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. πτοηθέντες δὲ καὶ ἔμφοβοι γενόμενοι ἐδόκουν πνεῦμα θεωρεῖν. καὶ εἶπεν αὐτοῖς· τί τεταραγμένοι ἐστέ, καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; ἴδετε τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι· ψηλαφήσατέ με καὶ ἴδετε, ὅτι πνεῦμα σάρκα καὶ ὀστέα οὐκ ἔχει καθὼς ἐμὲ θεωρεῖτε ἔχοντα. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐπέδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας» (Λουκᾶ κδ΄ 36-40)
Δηλαδή : «Ἐνῶ ἔλεγαν αὐτά, ὁ Ἰησοῦς στάθηκε ἀνάμεσά τους καί τούς λέει: «Εἰρήνη σ’ ἐσᾶς!» Ἀπό τήν ταραχή καί τό φόβο νόμιζαν ὅτι ἔβλεπαν φάντασμα. Ἐκεῖνος τούς εἶπε: «Γιατί εἶστε τρομαγμένοι καί γιατί γεννιοῦνται στήν καρδιά σᾶς ἀμφιβολίες; Κοιτάξτε τά χέρια μου καί τά πόδια μου γιά νά βεβαιωθεῖτε ὅτι εἶμαι ἐγώ ὁ ἴδιος. Ψηλαφῖστε μέ καί δεῖτε· ἕνα φάντασμα δέν ἔχει σάρκα καί ὀστᾶ, ὅπως βλέπετε πώς ἔχω ἐγώ». Καί λέγοντας αὐτά τούς ἔδειξε τά χέρια καί τά πόδια του»
ε΄. Ἐνώπιον τοῦ Θωμᾶ
«Θωμᾶς δὲ εἷς ἐκ τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενος Δίδυμος, οὐκ ἦν μετ' αὐτῶν ὅτε ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς. ἔλεγον οὖν αὐτῷ οἱ ἄλλοι μαθηταί· ἑωράκαμεν τὸν Κύριον. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐὰν μὴ ἴδω ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὸν δάκτυλόν μου εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὴν χεῖρά μου εἰς τὴν πλευρὰν αὐτοῦ, οὐ μὴ πιστεύσω. Καὶ μεθ' ἡμέρας ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶς μετ' αὐτῶν. ἔρχεται ὁ ᾿Ιησοῦς τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν· εἰρήνη ὑμῖν. εἶτα λέγει τῷ Θωμᾷ· φέρε τὸν δάκτυλόν σου ὧδε καὶ ἴδε τὰς χεῖράς μου, καὶ φέρε τὴν χεῖρά σου καὶ βάλε εἰς τὴν πλευράν μου, καὶ μὴ γίνου ἄπιστος, ἀλλὰ πιστός. καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου. λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες» (Ἰωάννου κ΄ 24-27)
Δηλαδή : «Ὁ Θωμᾶς ὅμως, ἕνας ἀπό τούς δώδεκα μαθητές, πού λεγόταν Δίδυμος, δέν ἦταν μαζί τους ὅταν ἦρθε ὁ Ἰησοῦς. Τοῦ ἔλεγαν λοιπόν οἱ ἄλλοι μαθητές: «Εἴδαμε τόν Κύριο μέ τά μάτια μας». Αὐτός ὅμως τούς εἶπε: «Ἐγώ ἄν δέν δῶ στά χέρια τοῦ τά σημάδια ἀπό τά καρφιά, καί δέ βάλω τό δάχτυλό μου στά σημάδια ἀπό τά καρφιά, καί δέ βάλω τό χέρι μου στή λογχισμένη πλευρά του, δέ θά πιστέψω». Ὀχτώ μέρες ἀργότερα οἱ μαθητές ἦταν πάλι μέσα στό σπίτι, μαζί τους κι ὁ Θωμάς. Ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς, ἐνῶ οἱ πόρτες ἦταν κλειστές, στάθηκε στή μέση καί εἶπε: «Εἰρήνη σ’ ἐσᾶς». Ἔπειτα λέει στό Θωμά: «φέρε ἐσύ τό δάχτυλό σου ἐδῶ καί δές τά χέρια μου, καί φέρε τό χέρι σου καί βάλ’ τό στήν πλευρά μου, καί μήν ἀμφιβάλλεις, ἀλλά πίστευε». Ὁ Θωμάς τοῦ ἀποκρίθηκε: «Ἐσύ εἶσαι ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου». Τοῦ λέει τότε ὁ Ἰησοῦς: «Πείστηκες ἐπειδή μέ εἶδες μέ τά μάτια σου· μακάριοι ἐκεῖνοι πού χωρίς νά μέ ἔχουν δεῖ πιστεύουν»
ε΄. Μέ τήν βρώση καί τήν πόση. Στό ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ.
« Ἔτι δὲ ἀπιστούντων αὐτῶν ἀπὸ τῆς χαρᾶς καὶ θαυμαζόντων εἶπεν αὐτοῖς· ἔχετέ τι βρώσιμον ἐνθάδε; οἱ δὲ ἐπέδωκαν αὐτῷ ἰχθύος ὀπτοῦ μέρος καὶ ἀπὸ μελισσίου κηρίου» (Λουκᾶ κδ΄ 41-42)
Δηλαδή : «Καθώς αὐτοί ἀπό τή χαρά καί τήν ἔκπληξή τους δέν πίστευαν στά μάτια τους, τούς ρώτησε ὁ Ἰησοῦς: «Ἔχετε τίποτε φαγώσιμο;» Αὐτοί τότε τοῦ ἔδωσαν ἕνα κομμάτι ψητό ψάρι καί ἕνα κομμάτι κηρήθρα μέ μέλι»
Στήν Τιβεριάδα:
«Ἔρχεται οὖν ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ λαμβάνει τὸν ἄρτον καὶ δίδωσιν αὐτοῖς καὶ τὸ ὀψάριον ὁμοίως. Τοῦτο ἤδη τρίτον ἐφανερώθη ὁ ᾿Ιησοῦς τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν» (Ἰωάννου κα΄ 13-14)
Δηλαδή : «Ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς, παίρνει τό ψωμί καί τούς τό μοιράζει. Τό ἴδιο ἔκανε καί μέ τό ψάρι. Αὐτή ἦταν ἡ τρίτη ἐμφάνιση τοῦ Ἰησοῦ στούς μαθητές μετά τήν ἀνάστασή του»
ζ΄. Μέ τήν τεσσαρακονθήμερη παραμονή στήν γῆ.
«Οἷς καὶ παρέστησεν ἑαυτὸν ζῶντα μετὰ τὸ παθεῖν αὐτὸν ἐν πολλοῖς τεκμηρίοις, δι᾿ ἡμερῶν τεσσαράκοντα ὀπτανόμενος αὐτοῖς καὶ λέγων τὰ περὶ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. καὶ συναλιζόμενος παρήγγειλεν αὐτοῖς ἀπὸ ῾Ιεροσολύμων μὴ χωρίζεσθαι, ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρὸς ἣν ἠκούσατέ μου» (Πράξεων α΄ 3-4)
Δηλαδή : «Μετά τό θάνατό του παρουσιάστηκε σ’ αὐτούς ζωντανός μέ πολλές ἀποδείξεις ἐμφανιζότα ν σ’ αὐτούς γιά σαράντα μέρες καί τούς μιλοῦσε σχετικά μέ τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἐνόσω ἦταν μαζί τους κι ἔτρωγε, τούς παράγγειλε: «Μήν ἀπομακρυνθεῖτε ἀπό τά Ἱεροσόλυμα, ἀλλά νά περιμένετε ἀπό τόν Πατέρα τήν ἐκπλήρωση τῆς ὑπόσχεσης, γιά τήν ὁποία σᾶς μίλησα»
Ἡ δόξα τοῦ ταπεινωθέντος
Ἡ ἀνάσταση εἶναι ἡ δόξα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐλέγχοντας τούς δύο Μαθητές πορευομένους πρός Ἐμμαούς τήν ἡμέρα τῆς ἀναστάσεώς Του πού ἀποροῦσαν καί ἦσαν προβληματισμένο ἀπό τά γεγονότα τοῦ Πάθους, τῆς σταυρώσεως καί τοῦ θανάτου Του, εἶπε :
«Οὐχὶ ταῦτα ἔδει παθεῖν τὸν Χριστὸν καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὴν δόξαν αὐτοῦ;» (Λουκᾶ κδ΄ 26)
Δηλαδή : «Αὐτά δέν ἔπρεπε νά πάθει ὁ Μεσσίας καί νά δοξαστεῖ;»
Συνεπῶς τό Πάθος καί ὁ θάνατος εἰσήγαγε τόν Κύριο Ἰησοῦν Χριστόν στήν δόξα τῆς αἰωνίας Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης συχνά ἀναφέρεται ὅτι τό πάθος καί ὁ θάνατος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι δόξα Του.
Β΄
Παραδείγματα Ταπεινοφροσύνης
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ταπεινώθηκε καί μᾶς δίδαξε ὅτι μέ τήν ταπείνωση ἐξυψώνεται καί δοξάζεται ὁ ἄνθρωπος γι’ αὐτό ὁ ἀπόστολος Πέτρος προτρέπει τούς πιστούς
«Ταπεινώθητε οὖν ὑπὸ τὴν κραταιὰν χεῖρα τοῦ Θεοῦ, ἵνα ὑμᾶς ὑψώσῃ ἐν καιρῷ» (Α΄ Πέτρου ε΄ 6)
Ἡ ἁγία Γραφή προβάλλει ἔξοχα καί λαμπρά παραδείγματα ταπεινοφροσύνης δικαίων ἀνθρώπων πού εὐαρέστησαν τόν Θεόν μέ τήν ταπείνωσή Τους
- Ὁ Πατριάρχης Ἀβραάμ
Δήλωσε στό Θεό ὅτι εἶναι ἀσήμαντος χῶμα καί στάχτη
«Καὶ ἀποκριθεὶς ῾Αβραὰμ εἶπε· νῦν ἠρξάμην λαλῆσαι πρὸς τὸν Κύριόν μου, ἐγὼ δέ εἰμι γῆ καὶ σποδός» (Γενέσεως ιη΄ 27)
Δηλαδή : «Ὁ Ἀβραάμ ἀποκρίθηκε : Συγχώρεσέ με Κύριέ μου, πού τολμῶ νά σοῦ μιλάω, ἐνῶ εἶμαι χώμα καί στάχτη»
- Ὁ Πατριάρχης Ἰακώβ
Ἀναγνωρίζει τήν εὔνοια τοῦ Θεοῦ πού δέν εἶχε τίποτε καί ὁ Θεός τοῦ χάρισε πολλά καί ἄφθονα
«Ἱκανούσθω μοι ἀπὸ πάσης δικαιοσύνης καὶ ἀπὸ πάσης ἀληθείας, ἧς ἐποίησας τῷ παιδί σου· ἐν γὰρ τῇ ῥάβδῳ μου ταύτῃ διέβην τὸν ᾿Ιορδάνην τοῦτον, νυνὶ δὲ γέγονα εἰς δύο παρεμβολάς» (Γενέσεως λβ΄ 10)
Δηλαδή : «Δέν ἀξίζω τήν ἀγάπη καί τήν πιστότητα πού ἔδειξες στόν δοῦλο σου. Πέρασα τόν Ἰορδάνη ἔχοντας μόνο τό ραβδί μου. Καί τώρα ἔχω αὐτά τά δύο στρατόπεδα»
- Ὁ Προφήτης καί Μομοθέτης τοῦ Ἰσραήλ Μωϋσῆς.
Ὅταν ὁ Θεός τοῦ ἀνέθεσε τήν ἀποστολή νά ζητήσει ἀπό τόν Αἰγύπτιο βασιλιά νά ἐλευθερώσει τούς Ἰσραηλῖτες καί νά τούς ἐπιτρέψει νά φύγουν ἀπό τήν Αἴγυπτο καί νά τούς ὁδηγήσει στήν γῆ τους αἰσθανόμενος τήν δυσκολία τῆς ἀποστολῆς παρά τό γεγονός ὅτι εἶχε τίς ἀναγκαῖες προϋποθέσεις ὁμολόγησε ὅτι δέν εἶναι κατάλληλος.
«Καὶ εἶπε Μωυσῆς πρὸς τὸν Θεόν· τίς εἰμι ἐγώ, ὅτι πορεύσομαι πρὸς Φαραὼ βασιλέα Αἰγύπτου, καὶ ὅτι ἐξάξω τοὺς υἱοὺς ᾿Ισραὴλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου; » (Ἐξόδου γ΄ 11, δ΄ 10)
Δηλαδή : «Ὁ Μωϋσῆς εἶπε στόν Θεό: Ποιός εἶμαι ἐγώ, γιά νά πάω στό Φαραώ καί νά βγάλω τούς Ἰσραηλῖτες ἀπό τήν Αἴγυπτο;»
«Εἶπε δὲ Μωυσῆς πρὸς Κύριον· δέομαι, Κύριε, οὐχ ἱκανός εἰμι πρὸ τῆς χθές, οὐδὲ πρὸ τῆς τρίτης ἡμέρας, οὐδὲ ἀφ᾿ οὗ ἤρξω λαλεῖν τῷ θεράποντί σου· ἰσχνόφωνος καὶ βραδύγλωσσος ἐγώ εἰμι» (Ἐξόδου δ΄ 10)
Δηλαδή : «Ὁ Μωϋσῆς ὅμως εἶπε στόν Κύριο: Ἐγώ Κύριε μου, ποτέ μέχρι σήμερα δέν ἦμουν ἐπιδέξιος ὁμιλητής, οὔτε κι ἔγινα ἀπό τήν ὥρα πού ἄρχισες νά μοῦ μιλᾶς. Εἶμαι βραδύγλωσσος, τραυλίζω»
- Ὁ ἡγέτης τῶν Ἰσραηλιτῶν Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ.
Ὅταν εἶδε ἀνυπέρβλητα ἐμπόδια στήν πορεία τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ γιά τήν τελική ἐπιτυχία τοῦ ἐθνικοῦ σκοποῦ κατέφυγε στό Θεό ζητώντας τήν βοήθειά Του ὅπως τό εἶχε πράξει πολλές φορές στό παρελθόν.
«Καί διέρρηξεν ᾿Ιησοῦς τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, καὶ ἔπεσεν ᾿Ιησοῦς ἐπὶ τὴν γῆν ἐπὶ πρόσωπον ἐναντίον Κυρίου ἕως ἑσπέρας, αὐτὸς καὶ οἱ πρεσβύτεροι ᾿Ισραήλ, καὶ ἐπεβάλοντο χοῦν ἐπὶ τὰς κεφαλὰς αὐτῶν» (Ἰησοῦς τοῦ Ναυή ζ΄ 6)
Δηλαδή : «Τότε ὁ Ἰησοῦς ἔσκισε τά ροῦχα του, ἔρριξε χώμα στό κεφάλι του κι ἔπεσε μέ τό πρόσωπο στή γῆ μπροστά στήν κιβωτό τοῦ Κυρίου ὥς τό βράδυ. Τά ἴδια ἔκαναν καί οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ»
- Ὁ Κριτής Γεδεών.
Γιά τά δεδομένα καί τά μέτρα αὐτά πού τοῦ ζητοῦσε ὁ Κύριος ἦταν ἀδύνατο καί ἀκατόρθωτο, ὡστόσο κατορθώθηκε μέ τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ πού ἐνισχύει ὅσους δέν βασίζονται στίς δικές τους δυνάμεις, στα δικά τους προσόντα, ἀλλά ζητοῦν μέ ταπείνωση τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ.
«Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν Γεδεών· ἐν ἐμοί, Κύριέ μου, ἐν τίνι σώσω τὸν ᾿Ισραήλ; ἰδοὺ ἡ χιλιάς μου ἠσθένησεν ἐν Μανασσῇ, καὶ ἐγώ εἰμι μικρότερος ἐν οἴκῳ τοῦ πατρός μου» (Κριταί στ΄ 15)
Δηλαδή : «Μά πώς, Κύριέ μου θά γλιτώσω ἐγώ τόν Ἰσραήλ; ἀποκρίθηκε ὁ Γεδεών. Ἡ συγγένειά μου εἶναι ἡ πιό ταπεινή ἀνάμεσα στή φυλή Μανασσή κι ἐγώ ὁ πιό μικρός τῆς οἰκογένειας τοῦ πατέρα μου»
- Ὁ Προφήτης καί βασιλεύς τοῦ Ἰσραήλ Δαβίδ.
Κάθε προσφορά στό Θεό ἀποδεικνύεται ἀσήμαντη καί γιά τόν λόγο ὅτι εἶναι ἀσήμαντος αὐτός πού τήν προσφέρει καί ἐπίσης γιά τόν λόγο ὅτι εἶναι ἀσήμαντα καί αὐτά πού προσφέρει. Γι’ αὐτό μένει μέ τήν ταπείνωση πού καθίσταται εὐπρόσδεκτη κάθε προσφορά.
«Καὶ τίς εἰμι ἐγὼ καὶ τίς ὁ λαός μου, ὅτι ἰσχύσαμεν προθυμηθῆναί σοι κατὰ ταῦτα; ὅτι σὰ τὰ πάντα, καὶ ἐκ τῶν σῶν δεδώκαμέν σοι» (Α΄ Παραλειπομένων (Α΄ Χρονικῶν) κθ΄ 14)
Δηλαδή : «Ἀλλά ποιός εἶμαι ἐγώ καί ποιός εἶναι ὁ λαός μου, γιά νά μπορέσουμε νά σοῦ προσφέρουμε μ’ ὅλη τήν καρδιά μας αὐτά τά δῶρα; »
- Ὁ βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων Ἐζεκίας.
Ἡ ταπείνωση ἀποτρέπει συμφορές καί δοκιμασίες πού μπορεῖ νά προκύψουν στήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου.
«Καὶ ἐταπεινώθη ᾿Εζεκίας ἀπὸ τοῦ ὕψους τῆς καρδίας αὐτοῦ αὐτὸς καὶ οἱ κατοικοῦντες ῾Ιερουσαλήμ, καὶ οὐκ ἐπῆλθεν ἐπ αὐτοὺς ὀργὴ Κυρίου ἐν ταῖς ἡμέραις ᾿Εζεκίου» (Β΄ Παραλειπομένων (Β΄ Χρονικῶν) λβ΄ 26)
Δηλαδή : «Αὐτό ὅμως δέν συνέβη ὅσο ζοῦσε ὁ Ἐζεκίας, γιατί ὁ ἴδιος καί ὁ λαός τῆς Ἰερουσαλήμ ἀναγνώρισαν τό λάθος τους καί ταπεινώθηκαν»
- Ὁ βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων Μανασσῆς.
Ἡ ἀσέβειά του ἔφερε τήν αἰχμαλωσία του, ὅταν τεπεινώθηκε καί ζήτησε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ ἀποκαταστάθηκε στό θρόνο του.
«Καὶ ὡς ἐθλίβη, ἐζήτησε τὸ πρόσωπον Θεοῦ τοῦ Κυρίου αὐτοῦ καὶ ἐταπεινώθη σφόδρα ἀπὸ προσώπου Θεοῦ πατέρων αὐτοῦ» (Β΄ Παραλειπομένων (Β΄ Χρονικῶν) λγ΄ 12)
Δηλαδή : «Ἐκεῖ μέσα στήν θλίψη του ταπεινώθηκε βαθιά ἐνώπιόν τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ τῶν προγόνων του καί ζήτησε τό ἐλεός του»
- Ὁ βασιλεύς τῶν Ἰουδαίων Ἰωσίας.
Ὁ Κύριος εἰσακούει τήν προσευχή τοῦ ταπεινοῦ.
«Καὶ ἐνετράπη ἡ καρδία σου καὶ ἐταπεινώθης ἀπὸ προσώπου μου ἐν τῷ ἀκοῦσαί σε τοὺς λόγους μου ἐπὶ τὸν τόπον τοῦτον καὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας αὐτὸν καὶ ἐταπεινώθης ἐναντίον μου καὶ διέρρηξας τὰ ἱμάτιά σου καὶ ἔκλαυσας κατεναντίον μου, καὶ ἐγὼ ἤκουσα, φησὶ Κύριος·» (Β΄ Παραλειπομένων (Β΄ Χρονικῶν) λδ΄ 27)
Δηλαδή : «Καί ἀμέσως μετανόησες καί ταπεινώθηκες, ἔσκισες τά ροῦχα σου καί ἔκλαψες ἐνώπιόν μου. Γι’ αὐτό κι ἐγώ σέ ἄκουσα »
- Ὁ δίκαιος Ἰώβ.
Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος δέν τολμᾶ νά ἀνοίξει διάλογο μέ τόν Θεό, νά τοῦ φέρει ἀντιρρήσεις πολύ περισσότερο νά διατυπώσει ὑποδείξεις καί νά κάνει κριτική τῶν ἀποφάσεών Του καί τῶν ἔργων Του.
«Τί ἔτι ἐγὼ κρίνομαι, νουθετούμενος καὶ ἐλέγχων Κύριον, ἀκούων τοιαῦτα οὐθὲν ὤν; ἐγὼ δὲ τίνα ἀπόκρισιν δῶ πρὸς ταῦτα; χεῖρα θήσω ἐπὶ στόματί μου» (Ἰώβ μ΄ 4)
Δηλαδή : «Ἐγώ εἶμαι ἀσήμαντος ! Τί θά μποροῦσα νά σοῦ ἀποκριθῶ; Δέν θά τ’ ἀνοίξω ἄλλο πιά τό στόμα μου»
«Διὸ ἐφαύλισα ἐμαυτὸν καὶ ἐτάκην, ἥγημαι δὲ ἐμαυτὸν γῆν καὶ σποδόν» (Ἰώβ μβ΄ 6)
Δηλαδή : «Γι’ αὐτό, ἀνακαλῶ τά ὅσα εἶπα καί ντρέπομαι γι’ αὐτά. Μέσα στό χῶμα καί στή στάχτη ταπεινώνομαι»
- Ὁ προφήτης Ἠσαΐας.
«Καὶ ἥξει, καὶ ἔσται πᾶς τόπος τοὺς ὄρους Σιὼν καὶ πάντα τὰ περικύκλῳ αὐτῆς σκιάσει νεφέλη ἡμέρας καὶ ὡς καπνοῦ καὶ ὡς φωτὸς πυρὸς καιομένου νυκτός, καὶ πάσῃ τῇ δόξῃ σκεπασθήσεται» (Ἠσαΐου δ΄ 5)
Δηλαδή : «Τότε θά κάνει νά φανεῖ παντοῦ πάνω στό ὄρος Σιών καί ἀπό ἐκείνους ὅλους πού συνάζονται ἐκεῖ, ἕνα σύννεφο τή μέρα καί καπνός ἀπό φλόγες φωτιᾶς τή νύχτα. Γιατί πάνω ἀπ’ ὅλα θά ὑπάρχει ἡ δόξα τοῦ Κυρίου γιά σκεπή».
- Ὁ προφήτης Ἱερεμίας.
Ὁ Θεός ἔχει δικά Του κριτήρια ὅταν καλεῖ τόν ἄνθρωπο νά συνεργασθεῖ μαζί Του στά ἔργα Του, ὅπως εἶπε καί στόν ἀπόστολο Παῦλο «ἀρκεῖ ἡ χάρι μου, ἡ δύναμις μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Πρός Κορινθίους Β΄ ιβ΄ 9). Ἔτσι καί στήν περίπτωση τοῦ Ἱερεμία ὁ Θεός ἐξέλεξε ἕνα νεαρό, ἄπειρο καί ἀδόκιμο νά κηρύξει καί νά ἐξαγγείλει τίς ἀπόφάσεις Του στούς Ἰσραηλίτες.
«Καὶ εἶπα· ὦ δέσποτα Κύριε, ἰδοὺ οὐκ ἐπίσταμαι λαλεῖν, ὅτι νεώτερος ἐγώ εἰμι» (Ἱερεμίου α΄ 6)
Δηλαδή : «Τότε τοῦ ἀπάντησα : Μά Κύριε, Θεέ, ἐγώ δέν ξέρω νά κηρύττω τό λόγο. Εἶμαι ἀκόμη πολύ νέος»
- Ὁ Βαπτιστής Ἰωάννης καί Πρόδρομος τοῦ Κυρίου μας.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής παρά τήν ἄσκησή του, τήν νηστεία του, τήν λιτή βιοτή του, τόν σεβασμό του στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, τήν παρρησία του, τόν σεβασμό πού τοῦ εἶχαν οἱ Ἄρχοντες καί ὁ Ἰσραηλιτικός λαός ἐν τούτοις μπροστά στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό αἰσθάνεται πώς ὑστερεῖ καί ἔχει ἀνάγκη τήν δική Του χάρη καί εὐλογία.
«Ὁ δὲ ᾿Ιωάννης διεκώλυεν αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με; » (Ματθαίου γ΄ 14)
Δηλαδή : «Ὁ Ἰωάννης ὅμως τόν ἐμπόδιζε λέγοντάς του: «Ἐγώ ἔχω ἀνάγκη νά βαφτιστῶ ἀπό σένα κι ἔρχεσαι ἐσύ σ’ ἐμένα;»»
- Ὁ Ἑκατόνταρχος.
Πολλοί ὅταν εὑρίκονται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί στήν περίπτωση πού θέλουν νά ζητήσουν κάποια χάρη ἔχουν μία ἔπαρση ὅταν μάλιστα κατέχουν καί ἀξιώματα. Ἀκόμη καί στίς μέρες μας βλέπουμε τούς ἀξιωματούχους τῆς ἐξουσίας, τοῦ πλούτου καί τῆς γνώσεως νά θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους ἴσους μέ τόν Θεό. Ὁ ἑκατόνταρχος ὅμως ταπεινώθηκε καί ἐπειδή ταπεινώθηκε εὐυργετήθηκε.
«Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἑκατόνταρχος ἔφη· Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου» (Ματθαίου η΄ 8)
Δηλαδή : «Ὁ ἑκατόνταρχος τοῦ ἀποκρίθηκε: «Κύριε, δέν εἶμαι ἄξιος νά σέ δεχτῶ στό σπίτι μου· πές ὅμως μόνο ἕνα λόγο, καί θά γιατρευτεῖ ὁ δοῦλος μου»
- Ἡ Χαναναία.
Μία εἰδωλολάτρισα αὐτοεξετάσθηκε ἐνώπιον τοῦ Κυρίου γιά νά Τόν ὑποχρεώσει νά θεραπεύσει τήν κόρη της. Ὁ Κύριος θαύμασε τήν ταπείνωσή της καί ἔκαμε αὐτά πού τοῦ ζήτησε.
«Ἡ δὲ εἶπε· ναί, Κύριε· καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψυχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν» (Ματθαίου ιε΄ 27)
Δηλαδή : «Κι αὐτή εἶπε: «Ναί, Κύριε, ἀλλά καί τά σκυλιά τρῶνε ἀπό τά ψίχουλα πού πέφτουν ἀπό τό τραπέζι τῶν κυρίων τους»
- Ἡ Ἐλισάβετ μητέρα τοῦ Προφήτου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννου ἐνώπιον τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ὁ καλλιεργημένος ἀπό τήν εὐσέβειά του ἄνθρωπος εὔκολα ἀναγνωρίζει καί ὁμολογεῖ τήν ὑπεροχή τῶν ἄλλων.
«Καὶ πόθεν μοι τοῦτο ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με;» (Λουκᾶ α΄ 43)
Δηλαδή : «Ἀλλά πῶς μου ἔγινε αὐτή ἡ τιμή νά μέ ἐπισκεφτεῖ ἡ μητέρα τοῦ Κυρίου μου;»
- Ὁ ἀπόστολος Πέτρος.
Ὁ ἄνθρωπος πού δέχεται τήν εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ ἔχει αὐτογνωσία τῆς ἀναξιότητός του
«Ἰδὼν δὲ Σίμων Πέτρος προσέπεσε τοῖς γόνασιν ᾿Ιησοῦ λέγων· ἔξελθε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι ἀνὴρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε·» (Λουκᾶ ε΄ 8)
Δηλαδή : «Ὅταν ὁ Σίμων Πέτρος εἶδε τί ἔγινε, ἔπεσε στά γόνατα τοῦ Ἰησοῦ καί τοῦ εἶπε: «βγές ἀπό τό καΐκι μου, Κύριε, γιατί εἶμαι ἄνθρωπος ἁμαρτωλός»
- Ὁ ἀπόστολος Παῦλος.
Ὁ ἀπόστολος χαρακτήρισε τόν ἑαυτό του «ἔσχατο τῶν Ἀποστόλων» ἔστω καί ἄν εἶχε κοπιάσει περισσότερο ἀπό τούς ἄλλους κηρύττοντας τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ «ἔκτρωμα» (Α΄ Πρός Κορινθίους ιε΄ 8) δηλαδή ἀδιαμόρφωτο ἔμβρυο πού ὅμως δέχθηκε τήν ἀποκάλυψη τοῦ ἀναστάντος Κυρίου μας, «ὀστράκινο σκεῦος» (Β΄ Πρός Κορινθίους δ΄ 7) πού φυλάσσει τόν ἀνεκτίμητο θησαυρό τῆς ζωῆς.
Στήν συνέχεια ἀναφέρουμε τρεῖς εὐχές ἀπό Ἀκολουθία Νιπτῆρος πού ἀναφέρονται στήν ἄκρα ταπείνωση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ
Κύριε καί Θεέ ὑπεράγαθε, ὁ ἀπρόσιτος τῇ θεοτήτι, ὁ ἐν δούλου μορφῇ, ὑπηρέτου σχῆμα ἀναλαβών, καί εἰς ὑποτύπωσιν ταπεινώσεως σωτηρίου τούς τῶν Μαθητῶν σου τά πόδας ἀχράντοις χερσίν ἀπονίψας, καί λεντίῳ ἐκμάξας· ἔπιδε καί νῦν ἐφ’ ἡμᾶς τούς ἀναξίους δούλους σου, τῆς τοιαύτης σου συγκαταβάσεως μιμουμένους τό ὑπερένδοξον· καί ἀξίωσον τούς τῆς σαρκός μολυσμούς ἀπονίψασθαι ἡμᾶς, καί τό τῆς ψυχῆς ῥυπῶδες, διά τῆς τοῦ ὕδατος τούτου προσψαύσεως. Χάρισαι ἡμῖν τήν τοῦ παναγίου σου Πνεύματος ἀόρατον ἐπιφοίτησιν· ἀσφάλισαι ἡμῶν τάς ψυχάς καί τά σώματα ἀπό τοῦ τηροῦντος πτέρναν ὄφεως δολεροῦ· ἵνα, καθαροί γενόμενοι, λατρεύωμεν εὐπροσδέκτως σοι, ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων, καί ἐπί πᾶσαν τήν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ διαβαίνοντες.
......................................................................................................................
Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ ὑποδείξας ἡμῖν μέτρα ταπεινώσεως ἐν τῇ οἰκείᾳ καί πανυψίστῳ σου συγκαταβάσει, καί τόν ἔσχατον τῇ προθέσει, πρῶτον ἀναγορεύσας· χαρίτωσον ἡμᾶς ἐν τῇ πρός ἀλλήλους διακονίᾳ· ὕψωσον ἡμᾶς θείᾳ ταπεινώσει· διατήρησον ἀῥῤυπώτους, νιπτομένους ἀεί δάκρυσι, καί καθαιρομένους τῷ φωτισμῷ τῆς καθαρτικῆς σου χάριτος· ἵνα, εἰλικρινῶς σοι πάντοτε προσπίπτοντες, εὕρωμεν ἔλεον καί οἰκτιρμόν ἐν τῷ φοβερῷ σου Βήματι.
..........................................................................................................................
Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ κατά τό πολύ ἔλεός σου κενώσας ἑαυτόν, καί μορφήν δούλου λαβών· ὁ κατά τόν καιρόν τοῦ σωτηριώδους, καί ζωοποιοῦ σου καί ἑκουσίου Πάθους, συνδειπνῆσαι καταξιώσας τοῖς ἁγίοις σου Μαθηταῖς καί Ἀποστόλους, καί μετά τοῦτο λεντίῳ περιζώσας σεαυτόν, καί νίψας τούς πόδας τῶν ἁγίων σου Μαθητῶν, ὑπόδειγμα ταπεινοφροσύνης, καί ἀγάπης τῆς εἰς ἀλλήλους διδούς αὐτοῖς, καί εἰπών· Καθώς ἐποίησα ὑμῖν, οὕτω καί ὑμεῖς ποιεῖτε εἰς ἀλλήλους· αὐτός καί νῦν, Δέσποτα, ἐν μέσῳ τῶν σῶν ἀναξίων δούλων, τῶν τῷ σῷ ὑποδείγματι ἐξακολουθησάντων, γενόμενος, ἀπόσμηξον πάντα σπῖλον καί ῥυτίδα τῶν ψυχῶν ἡμῶν· ἵνα, ἀπονιψάμενοι τόν κοληθέντα ἡμῖν ἐκ τῶν παραπτωμάτων κονιορτόν, καί τῷ λεντίῳ τῆς ἀγάπης ἐκμάξαντες, δυνηθῶμεν εὐαρεστεῖν σοι πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν, καί εὑρεῖν χάριν ἐνώπιόν σου.
