Τό σημεῖο Ἰωνᾶ
(ΜΕΓΑ ΣΑΒΒΑΤΟ -30 Ἀπριλίου 2016)
Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ
Οἱ Ἰουδαῖοι ἐπιμόνως ζητοῦσαν ἀπό τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό σημεῖο, δηλαδή ἀπόδειξη γιά νά πιστεύσουν σ’ Αὐτόν. Ὁ Κύριος συγκαταβαίνοντας στήν ἀπαίτηση τους εἶπε ὅτι θά σᾶς δοθεῖ μία ἀπόδειξη τό σημεῖο Ἰωνᾶ τοῦ Προφήτου :
«Ὅπως δηλαδή ὁ προφήτης Ἰωνᾶς ἦταν τρεῖς μέρες καί τρεῖς νύχτες στήν κοιλιά τοῦ κήτους, ἔτσι θά εἶναι κι ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου μέσα στή γῆ τρεῖς μέρες καί τρεῖς νύχτες»[1].
Γι’ αὐτό ἡ ἱστορία τοῦ Ἰωνᾶ διαβάζεται στήν θεία Λειτουργία τό πρωΐ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου (Ἰωνᾶ κεφάλαια α΄-δ΄).
Συνεπῶς τό βιβλίο μέ τίς περιπέτειες τοῦ ἰσχυρογνώμονα καί ὑπερεθνικόφρονα Προφήτη μᾶς προσφέρει μία εἰκόνα τοῦ θανάτου, τῆς ταφῆς καί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ταυτόχρονα ὅμως τό βιβλίο αὐτό προσφέρει κι ἕνα μάθημα στόν πιστό – σ’ ὅλους τούς πιστούς.
Ὁ Ἰωνᾶς ἦταν πιθανόν μαθητής τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου. Ἔζησε κατά τήν βασιλεία Ἱεροβοάμ Β΄, τόν ὁποῖο καί βοήθησε στό ἔργο του (Β΄ Βασιλειῶν ιδ΄ 25). Στήν περίπτωση τῆς Νινευή, ὅταν ὁ Θεός τοῦ ζήτησε νά πάει νά κηρύξει στήν μεγάλη αὐτή πόλη καί πρωτεύουσα τῆς Ἀσσυρίας, ἄφησε τήν φιλοπατρία του νά καταπνίξει τό καθῆκον του στόν Θεό, γι’ αὐτό καί τράπηκε σέ φυγή. Θεώρησε ὅτι ἡ ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ νά καταστρέψει τήν Νινευή ἦταν μία εὐκαιρία πού δέν θά ἔπρεπε νά μείνει ἀνεκμετάλλευτη. Οἱ Ἀσσύριοι ἦσαν εἰδωλολάτρες, ἀσεβεῖς, ἁμαρτωλοί καί ἐχθροί τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. Γι’ αὐτό χαιρόταν πού ὁ Θεός θά τούς κατέστρεφε, θά τούς τιμωροῦσε γιά ὅλα αὐτά. Σκέφτηκε ὅτι δέν ἔπρεπε νά παρέμβει. Δέν ἔπρεπε νά προειδοποιήσει τούς κατοίκους τῆς Νινευή ἔστω καί ἄν τοῦτο θά τοῦ στοίχιζε προσωπικά[2]. Ἔπειτα ἄν ὁ Θεός «μετεμελεῖτο γιά τό κακό καί συγχωροῦσε»[3] ποιά θά ἦταν ἡ θέση του ἀνάμεσα στόν λαό του; Δέν ἤθελε νά εἶναι ἐκεῖνος πού χρησιμοποιήθηκε γιά νά σωθοῦν οἱ ἐχθροί τους. Ὄχι ἄς ἔστελνε ὁ Θεός, ὁποιονδήποτε ἄλλον, ὄχι ὅμως αὐτόν.
Πόσοι κοντόφθαλμοι οι ἀνθρώπινοι στοχασμοί. Μία πόλη μέ 120.000 μωρά θά ἀφανισθεῖ, θῦμα τοῦ φανατισμοῦ καί τῆς μισαλλοδοξίας. Ἡ θέση ὅμως τοῦ Θεοῦ ὑπῆρξε διαφορετική. Στό σύντομο αὐτό βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἔχουμε μία ἀμυδρή σαφή ὅμως νύξη τοῦ «πόσον ἠγάπησε ὁ Θεός τόν κόσμον»[4]. Μία πρόγευση τοῦ «θέλει πάντας σωθῆναι»[5]. Μία τρανή ἐπαλήθευση τοῦ «σ’ ἐμένα βλέψατε καί σώθητε πάντα τά πέρατα τῆς γῆς»[6].
Ἡ Νινευή, ἡ πρωτεύουσα τῆς Ἀσσυρίας μέ τά τείχη της τῶν 100 χιλιομέτρων, τούς 500 πύργους καί τίς 27 πῦλες, τόν Κολοσσιαῖο πυραμιδικό ναό της καί τήν τρομερή ἁμαρτία της σώθηκε, ἐπειδή οἱ κατοικοί της μετενόησαν καί πένθησαν φορώντας σάκκους καί τοποθετώντας στάχτες στό κεφάλι τους.
Ὅταν ὁ Κύριος ἀναφέρθηκε στήν περίπτωση τοῦ Ἰωνᾶ ἐλέγχοντας ὄχι μόνο τήν ἀπιστία τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς του ἀλλά καί κάθε ἐποχῆς ἐπεσήμανε ὅτι :
«Οἱ κάτοικοι τῆς Νινευῆ θ’ ἀναστηθοῦν στήν τελική κρίση μαζί μέ τή γενιά αὐτή καί θά τήν κατηγορήσουν, γιατί ἐκεῖνοι μετάνιωσαν ὅταν ἄκουσαν τό κήρυγμα τοῦ Ἰωνᾶ· κι ὅμως ἐδῶ ὑπάρχει κάποιος μεγαλύτερος ἀπό τόν Ἰωνᾶ»[7].
Τήν ἴδια ἐπισήμανση ἀπευθύνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος σ’ ὅσους ἀμελοῦν τήν σωτηρία τους:
«Τή σωτηρία αὐτή πού ἄρχισε νά διακηρύσσει ὁ Κύριός μας τή βεβαίωσαν ὅσοι ἄκουσαν τό λόγο του»[8].
Ἡ ἱστορία τοῦ Ἰωνᾶ προκηρύσσει καί τήν οἰκουμενικότητα τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεός δέν ἀνήκει ἀποκλειστικά σ’ ἕνα λαό, ὅταν μάλιστα αὐτός ὁ λαός δέν εἶναι συνεπής στήν σχέση του μαζί Του, ἀλλά εἶναι Θεός πού χαρίζει τήν σωτηρία σ’ ὅλους ὅσους μετανοήσουν, πιστέψουν καί ἐνταχθοῦν στόν λαό τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ:
«Ἀντίθετα, δόξα, τιμή καί εἰρήνη προσμένουν ὅποιον κάνει τό καλό, πρῶτα τόν Ἰουδαῖο ἀλλά καί τόν ἐθνικό· γιατί ὁ Θεός δέν κάνει διακρίσεις»[9].
[1] «Ὥσπερ γὰρ ἐγένετο ᾿Ιωνᾶς ὁ προφήτης ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας, οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας» Ματθαίου ιβ΄ 40.
[2] Ἰεζεκιήλ γ΄ 17-21.
[3] Ἰωνᾶ δ΄ 2.
[4] Ἰωάννου γ΄ 16.
[5] Πρός Τιμόθεον Α΄ β΄ 4.
[6] Ἠσαΐου με΄ 22.
[7] «Ἄνδρες Νινευῖται ἀναστήσονται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆς γενεᾶς ταύτης καὶ κατακρινοῦσιν αὐτήν, ὅτι μετενόησαν εἰς τὸ κήρυγμα ᾿Ιωνᾶ, καὶ ἰδοὺ πλεῖον ᾿Ιωνᾶ ὧδε» Ματθαίου ιβ΄ 41.
[8] «Ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη» Πρός Ἑβραίους β΄ 3.
[9] «Δόξα δὲ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν, ᾿Ιουδαίῳ τε πρῶτον καὶ ῞Ελληνι· οὐ γάρ ἐστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ» Πρός Ρωμαίους β΄ 10-11
