1η Σεπτεμβρίου ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου,

ἤτοι τοῦ νέου ἔτους

 

 

 

Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ

 

Τό ὄνομα Σεπτέμβριος (September) εἶναι λατινικῆς προέλευσης καί σηµαίνει ἕβδομος (ἀπό τόν ἀριθμό septem=ἑπτά). Ὀνομάστημε ἔτσι ὁ Σεπτέμβριος, ἕβδομος δηλαδή διότι σύμφωνα μέ τό παλιό ρωμαϊκό ἡμερολόγιο πρῶτος µήνας τοῦ ἔτους ἦταν ὁ Μάρτιος καί ἑπομένως ὁ Σεπτέμβριος κατεῖχε στήν ἀρίθμηση τήν ἕβδομη θέση. Μετά τήν καθιέρωση ὅμως περί τό 45 π.Χ. τοῦ λεγόμενου Ἰουλιανοῦ ἡμερολογίου ὁ Σεπτέμβριος κατέλαβε τήν ἔνατη θέση, ἐπειδή μ᾿ αὐτό ὁρίστηκε ὡς πρῶτος μήνας τοῦ ἔτους ὁ Ἰανουάριος. Ὡστόσο κατά τούς βυζαντινούς χρόνους ὁ Σεπτέμβριος καθιερώθηκε ὡς πρῶτος μήνας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, γι’ αὐτό µέχρι καί σήµερα ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν 1η Σεπτεµβρίου ὡς ἀρχή τοῦ νέου (ἐκκλησιαστικοῦ) ἔτους. Ἔτσι ἐξηγεῖται καί τό γεγονός ὅτι ὁ ἐνιαύσιος κύκλος τοῦ ἑορτολογίου τῆς ᾿Ανατολικῆς Ἐκκλησίας στά διάφορα ἐκκλησιαστικά βιβλία (π.χ. Ὡρολόγιο τό Μέγα) ἀρχίζει µέ τό µήνα Σεπτέμβριο.   

Τῇ 1ῃ τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου, ἤτοι τοῦ νέου ἔτους.

Ἡ 1η Σεπτεμβρίου εἶναι γιά τήν Ἐκκλησία πρωτοχρονιά. Σύµφωνα µέ παλιά ρωμαϊκή συνήθεια, ἡ ὁποία µεταφέρθηκε καὶ στό Βυζάντιο, τὴν 1η Σεπτεμβρίου ἄρχιζε τὸ οἰκονομικό ἔτος.

Στά ἐκκλησιαστικά βιβλία ὁ Σεπτέμβριος  εἶναι ὁ πρῶτος μήνας, τοῦ ἐτήσιου ἑορταστικοῦ κύκλου καὶ ὁ Αὔγουστος ὁ τελευταῖος.

Ἑπόμενο εἶναι ἡ Ἐκκλησία νά εὐλογεῖ τήν ἔναρξη τῆς νέας ἐκκλησιαστικῆς περιόδου. Γιὰ τήν ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου στὸ Μηναῖο ὑπάρχει εἰδικὴ ἀσματική Ἀκολουθία µέ ὡραιότατους ὕμνους γιά τή σημασία τῇς ἑορτῆς. Μέ πολλή σοφία ἐπίσης εἶναι ἐπιλεγμένα ἀπό τοὺς Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ τά ἀναγνώσματα τῆς ἑορτῆς τό ἀποστολικό (Α΄ Τιμόθεον β’ 1-7) καὶ τὸ εὐαγγελικό (Λουκᾶ δ΄, 16-22).

Σύμφωνα μέ τό Ἀπολυτίκιο τῆς Ἰνδίκτου ἀναγνωρίζουμε τόν Θεό πού εἶναι ὁ δημιουργός ὅλης τῆς κτίσης καί ἐξουσιάζει ὁ ἴδιος καιρούς καί χρόνους, εὐλογεῖ μέ τά ἀγαθά τῆς καλοσύνης Του καί τῆς εὐεργετικῆς Του φροντίδας τό νέο ἔτος, πού σάν στεφάνι γυρίζει καί ἐπιστρέφει κανονικά στίς ἴδιες πάντα ἐποχές, προστατεύοντας καί διατηρώντας σέ κατάσταση εἰρήνης τούς ἄρχοντες καί τίς πόλεις μας μέ τίς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου, καί παρακαλοῦμε νά μᾶς χαρίζει μας τή σωτηρία.

Ἐπίσης στό Κοντάκιο τῆς ἑορτῆς ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Θεός πού δημιούργησε τά σύμπαντα μέ σοφία ἀνέκφραστη καί ἔχει κάτω ἀπό τή δική Του ἐξουσία τό χρόνο στό σύνολό Του, δώρισε στό φιλόχριστο (εὐσεβή) λαό Του νίκες· καί εὐλόγησε τήν εἴσοδο καί τήν ἔξοδο τοῦ ἔτους (ἀπό τήν ἀρχή ὥς τό τέλος του) κατευθύνοντας τά ἔργα μας πρός τό δικό Του θεῖο θέλημα.

Στό ἕτερο Κοντάκιο τῆς ἑορτῆς ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Θεός τῶν ὅλων καί πράγματι ὑπερούσιος, Αύτός πού εἶναι ὁ ποιητής τῶν αἰώνων καί δεσπότης (κυρίαρχος πάντων), ζητοῦμε νά εὐλογήσει τὴν ἐτήσια περίοδο, παρέχοντας μὲ τὸ ἄπειρο ἔλεός Του τή σωτηρία, καί  σ᾽ ὅλους ἐκείνους πού λατρεύουν Αὐτόν τὸ μοναδικό Δεσπότη καί φωνάζουν δυνατά μέ εὐλάβεια καί φόβο· Ἐσύ, πού εἶσαι ὁ Λυτρωτὴς µας, χορήγησε εὔφορο καί καρποφόρο τὸ ἔτος σ᾽ ὅλους μας.

Ὅπως µπορεῖ νά παρατηρήσει ὁ ἀναγνώστης, τὸ  Ἀπολυτίκιο καὶ τὰ δύο Κοντάκια τῆς ἑορτῆς  εἶναι μεστὰ ἀπό βαθιά νοήματα καὶ διαπνέονται ἀπό τό ὀρθόδοξο πνεῦμα. Ὁ βασικός πυρήνας και τῶν τριῶν Τροπαρίων εἶναι ἡ εὐλογία τῆς νέας ἑορταστικῆς περιόδου τῆς Ἐκκλησίας. Καί τοῦτο διότι χωρίς τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ κάθε κόπος καὶ κάθε προσπάθειά µας εἶναι µαταιοπονία. Ἀπαραίτητη ἑπομένως εἶναι ἡ εὐλογία καὶ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἡ εὐφορία τῶν καρπῶν τῆς γῆς, ἡ εἰρηνική συµβίωση τῶν ἀνθρώπων, ἡ ἀντιμετώπιση τῶν πολλαπλῶν ἀντιξοοτήτων τοῦ βίου καὶ τῶν ποικίλων πειρασμῶν, ἡ πορεία καὶ εὐθυγράμμιση  πρός τό θεῖο θέλημα, ἡ πνευματική μας καρποφορία, ἡ ἴδια ἡ σωτηρία µας, ἡ ψυχικά ἐπωφελής ἀξιοποίηση τοῦ χρόνου µας δέν κατορθώνεται μέ τή δική µας µόνο δύναμιη καί προσπάθεια: εἶναι ἀναγκαία καί ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Καί καθώς ὁ Θεός συνήθως παρέχει τήν εὐλογία Του σὲ κάθε θεάρεστο ἔργο µας καὶ σέ κάθε πνευµατικά ὠφέλιμη προσπάθειά μας.

Ἡ δύναμη καί τό μεγαλεῖο, ἡ ἀγαθότητα καὶ τό ἄπειρο ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἶναι διάχυτα καί στά τρία Τροπάρια. Ἔτσι ὁ Θεός εἶναι ὁ δημιουργός πάσης τῆς κτίσεως, ὁ ποιητής τῶν αἰώνων, ὁ μόνος Δεσπότης, ὁ ὄντως ὑπερούσιος, ὁ  ἀρρήτῳ σοφίᾳ τὰ πάντα δημιουργήσας, ὁ καιροὺς καί χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέµενος, εἶναι ὁ Θεός τῶν ὅλων, ὁ χρηστός, ὁ οἰκτίρμων, ὁ σώζων, ὁ λυτρωτής μας.