ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ
‘’Τεξεται δε υιον και καλεσεις το ονομα αυτου Ιησουν αυτος γαρ σωσει τον λαον αυτου από των ανομιων αυτων’’
Με τα λόγια αυτά, αγαπητοί μου, ο άγγελος κυρίου εξήγησε στον διαπορούντα Ιωσήφ για την εγκυμοσύνη της Παρθένου Μαρίας, την οποία είχε λάβει υπό την προστασία του ως μνηστή του. Έτσι ο Ιωσήφ πληροφορείται από τους πρώτους για το μέγα μυστήριο της Ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου, τον οποίον και σε δύο μέρες θα κληθούμε να τον προσκυνήσουμε και να υμνήσουμε του Σωτήρος την άχραντον γεννήση.
Η Εκκλησία μας ήδη από πολλών ημερών μας έχει προετοιμάσει μιλώντας μας για αυτό. Σήμερα ακούσαμε στο Ευαγγέλιο λεπτομερώς τους κατάσαρκα προγόνους του Κυρίου μας και το περιστατικό με τον Ιωσήφ, τον οποίον πληροφόρησε ο Θεός διά του Αγγέλου, ότι η παρθένος «θά γεννήσει υἱό καί θά πρέπει νά καλέσει τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦ, διότι αὐτός θά σώσει τό λαό του ἀπό τίς ἁμαρτίες του». Επιβάλλεται επομένως να αναφερθούμε σήμερα στο λόγο μας στο μέγα αυτό μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Θεού για να προετοιμαστούμε και εμείς γνωρίζοντες μερικές πτυχές του.
- Το Μέγα Μυστήριο
Θα αρχίσουμε εξηγώντας τη σημασία και έννοια της λέξεως «μυστήριο». Η Λέξη είναι σύνθετη από το μύστης και ιερός. Σημαίνει δε ιερό μυστικό, γεγονός ή υπόθεση την οποία γνωρίζει μόνο ο Θεός. Μυστήριο είναι το μυστικό του Θεού. Κάτι που το γνωρίζει ο Θεός μόνο. Η ενανθρώπιση του υιού του Θεού είναι μέγα μυστήριο κατά τον Απόστολο Παύλο ο οποίος μας διδάσκει : «μεγάλο εἶναι τό μυστήριο πού σεβόμεθα. Θεός φανερώθηκε σαρκωμένος»(Α΄Τιμ.γ΄16) . Αν και οι άγγελοι το γνώριζαν αφού δι΄ αυτών εδίδοντο οι προφητείες της παλαιάς διαθήκης εν τούτοις αγνοούσαν τον τρόπο και τις άλλες λεπτομέρειες. Ο Άγιος Μάξιμος διδάσκει σχετικώς : «ὅτι ἐγνώριζον οἱ ἄγγελοι τήν μέλλουσαν νά γίνει ἐνανανθρώπησιν τοῦ Κυρίου γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, δέν πρέπει νά ἀμφιβάλλομεν ἐκεῖνο δέ πού τούς διέφυγε ἦταν : ἡ ἀκατάληπτος σύλληψης τοῦ Κυρίου καί ὁ τρόπος, πώς ἐνῶ ὑπῆρχε ὅλος εἰς τόν Πατέρα ἑνωμένος μαζί του, πώς ἐνῶ ὑπῆρχε ὅλος εἰς ὅλο πληρῶν τά πάντα, συγχρόνως ὅλος ἠτο στήν γαστέρα τῆς Παρθένου».
Αυτό λοιπόν το μέγα μυστήριο ήταν άγνωστο στους αγγέλους του, στους ανθρώπους και ασφαλώς η στους δαίμονες.
2.Ο Υιός του Θεού γίνεται και Υιός ανθρώπου
Ο Υιός του Θεού γίνεται και άνθρωπος . Τι σημαίνει αυτή η φράση που είναι η κοινή διδασκαλία των Αγίων πατέρων και όλης της Εκκλησίας;
Ότι αυτός που γεννήθηκε ήταν Θεός, «ἕν μορφή Θεοῦ ὑπάρχων» κατά τον Απόστολο Παύλο(Φιλ.β΄6). Και ενανθρώπησε. «Ὁ Λόγος…. Σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσε ἀνάμεσά μας θεολόγει ἡ καθαρή φωνή τῆς Θεολογίας ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης»(Ιωαν.α΄14) . Ο Υιός όμως του Θεού δεν έγινε άνθρωπος κατά τροπήν ή αλλοίωση της ατρέπτου και αναλλοίωτου αυτού θεότητος, αλλά κατά πρόσληψη : δηλαδή έμεινε αναλλοίωτος κατά την φύση της θεότητος , όπως υπήρχε και πριν την σάρκωση, προσέλαβε στην υπόσταση του την φύση της ανθρωπότητος. Υπάρχων Θεός έγινε άνθρωπος. Ο Θεός Λόγος έμεινε μεν εκείνο που ήταν πριν σαρκωθεί δηλαδή Θεός. Προσέλαβε δε εκείνο που δεν ήταν δηλαδή τον άνθρωπο . Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μας διδάσκει σχετικώς ότι : ο Υιός του Θεού γίνεται και Υιός του ανθρώπου. Δεν μεταβλήθηκε ως προς αυτό που ήταν, διότι είναι άτρεπτος, αμετάβλητος. Αλλά αυτό που δεν ήταν προσέλαβε διότι είναι φιλάνθρωπος. Ο Θεσσαλονίκης Γρηγόριος μας διευκρινίζει ότι ο Χριστός είναι άτρεπτος , αμετάβλητος κατά την θεότητα, άμεμπτος ακατηγόρητος κατά την ανθρωπότητα.
Αυτό σημαίνει ότι ο Υιός του Θεού έγινε κατά πάντα όμοιος με μας άνθρωπος χωρίς την αμαρτία. Ο Χριστός καταδέχθηκε να φέρει όλα τα φυσικά ιδιώματα και συστατικά της ανθρώπινης φύσεως εκτός μόνης της αμαρτίας. Η αμαρτία δεν είναι συστατικό της ανθρώπινης φύσεως. Δεν μας εδημιούργησε ο Θεός αμαρτωλούς, ούτε τοποθέτησε μέσα μας τη δύναμη και επιθυμία της αμαρτίας. Αυτή διέφθειρε την ανθρώπινη φύση και εισήλθε με την συμβουλή του διαβόλου. Ο Χριστός λοιπόν έγινε πραγματικά τέλειος άνθρωπος και όχι κατά φαντασίαν.
3.Ενηνθρώπησε….. Ταπεινούμενος από φιλανθρωπία
Αν ο άνθρωπος δεν υποφέρει να βλέπει γκρεμισμένη την οικία που έκτισε, αλλά αγωνίζεται να την κτήση πάλι πως ήταν δίκαιον ο Κτίστης και δημιουργός του παντός να δει τον άνθρωπο που έπλασε με τις χείρες του φθαρμένον και κατεστραμμένο από την αμαρτία και να μη φροντίσει να τον αναπλάσει; Κάτι τέτοιο δεν ήταν άξιον της αγαθότητας και φιλανθρωπίας του. Γι αυτό βλέπων τον απ’αυτόν δημιουργηθέντα άνθρωπον ότι κατήντησε σε τέτοιο πυθμένα φθοράς. Έκλεινε τους ουρανούς. Δεν ανεχόταν να βλέπει το πλάσμα του τυραννουμένον υπό του διαβόλου και συρόμενον από τις επιθυμίες των αμαρτιών του . Για αυτό κατέρχεται από τους ουρανούς. Άφησε για λίγο τους ουρανούς, την εν ουρανοίς δόξα και ταπείνωσε το ύψος της θεότητος του. Αυτή τη φιλάνθρωπο ενέργεια του Θεού ο Παύλος ονόμασε « κένωση » ο Θεολόγος Γρηγόριος «ὕφεση τῆς θεότητος». Έτσι κατέβηκε στη γη και έκ της αειπαρθένου Μαρίας αναλαμβάνει ολόκληρο το ανθρώπινο γένος και το ενώνει ουσιωδώς στην υπόσταση της θεότητος.
Περί της ταπείνωσης του Θεού Λόγου μας ομιλεί ο Απόστολος Παύλος ότι «ἐκκένωσε τόν ἑαυτό τοῦ λαβῶν μορφή δούλου, γενόμενος ὁμοίως πρός τούς ἀνθρώπους, καί ἀφοῦ κατά τό σχῆμα βρέθηκε ὡς ἄνθρωπος, καί ταπείνωσε τόν ἑαυτό τοῦ γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου καί μάλιστα θανάτου σταυρικοῦ»(Φιλ.β΄7-8) Ο ευαγγελιστής Ιωάννης μας διδάσκει ότι όλο αυτό και τα υπόλοιπα περί του Χριστού έγιναν από φιλανθρωπία και αγάπη του Θεού προς τους ανθρώπους : «διότι τόσο πολύ ἀγάπησε ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε προσέφερε τόν Υἱό τοῦ τό μονογενῆ, διά νά μή χαθεῖ ὅποιος πιστεύει σέ αὐτόν , ἀλλά νά ἔχει ζωήν αἰώνιον»(Ιωαν.γ΄15). Σκοπός της Ενανθρωπήσεως επομένως είναι η σωτηρία και η ζωή των ανθρώπων που πιστεύουν στον ενανθρωπήσαντα Κύριο.
4.Η δική μας ανταπόκριση
Αν και ο Θεός συγκαταβαίνει για να ενωθεί με τον άνθρωπο από φιλανθρωπία, όμως και ο άνθρωπος πρέπει να βιάζει τον εαυτό του για να ανεβαίνει προς τον Θεό. Ο Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής αναπτύσσει αυτή τη διδασκαλία ως εξής : «ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος, καθώς λένε, εἶναι τό παράδειγμα ὁ ἕνας του ἄλλου. Καί ὅσο ὁ Θεός ἀπό φιλανθρωπία γίνεται ἄνθρωπος γιά τόν ἄνθρωπο, ὅσο ὁ ἄνθρωπος μπόρεσε μέ τήν ἀγάπη νά κάνει τόν ἑαυτό τοῦ ὅμοιο μέ τόν Θεό. Καί τόσο ἁρπάζεται νοερά ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν Θεόν πρός τή γνώση, ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἔκανε φανερό μέσω τῶν ἀρετῶν τοῦ τό Θεό πού εἶναι φύσει ἀόρατος». Και πάλι · «βέβαιη ἡ ἐγγύηση τῆς Ἐλπίδος, ὅτι θά θεωθεῖ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀποτελεῖ ἡ ἐνανθρώπιση τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία κάνει τόν ἄνθρωπο Θεό στό βαθμό πού ἐκεῖνος ἔγινε ἄνθρωπος. Γιατί ἐκεῖνος πού ἔγινε ἄνθρωπος χωρίς ἁμαρτία (Ἑβρ.δ΄15)εἶναι φανερό, ὅτι θά θεοποιήσει τήν ἀνθρώπινη φύση χωρίς ἁμαρτία χωρίς νά τή μεταβάλει σέ θεότητα καί τόσο θά τήν ἀνεβάσει γιά τόν ἑαυτό του, ὅσο αὐτός κατέβασε χαμηλά γιά τόν ἄνθρωπο τόν ἑαυτό του».
Έτσι αδελφοί μου,
θα μπορέσουμε να ενωθούμε το Θεό .Όταν θα αγωνιστούμε να καθαρισθούμε όπως οι άγιοι από κάθε τι αμαρτωλό. Μετάνοια, εξομολόγηση και θεία κοινωνία είναι η δική μας προετοιμασία για να συμμετάσχουμε στον εορτασμό και την βίωση του μυστηρίου της σαρκώσεως.
